اعسار به معنای عدم توانایی مالی در پرداخت دیون میباشد .فرد معسر به کسی گفته می شود که توانایی پرداخت بدهی‌های خود را نداشته باشد.البته معسر به فرد غیر تاجر تعلق می گیرد و چنانچه فردی تاجر باشد و توانایی پرداخت دیون خود را نداشته باشد به چنین فردی ورشکسته گفته می شود. فلذا فرد تاجر نمی‌تواند از مقررات مربوط به اعسار استفاده نماید.

اعسار در حقوق ایران برچند نوع می باشد ؟

• اعسار از پرداخت محکوم به
  قانون گذار اعسار از پرداخت محکوم به را در ماده ۳ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی آورده است ، درخواست مذبور در مواقعی انجام میگیرد که محکوم علیه توانایی پرداخت محکوم به (آنچه را که بدان محکوم شده است) را به صورت یکجا ندارد ،در چنین مواقعی چنانچه دادگاه تشخیص دهد که محکوم علیه توانایی پرداخت محکوم به را به صورت اقساط دارد متناسب با وضعیت مالی وی حکم بر تقسیط محکوم به را صادر می نماید .
• اعسار از پرداخت هزینه دادرسی
  روند دادرسی همیشه با هزینه‌هایی همراه است و فردی که قصد اقامه دعوا را دارد بایستی برای به جریان افتادن دادرسی متحمل هزینه‌های گردد اما ممکن است فردی که تقاضای مزبور را دارد توانایی پرداخت هزینه ها را نداشته باشد در چنین مواقعی قانونگذار به دلیل اینکه فرد توانایی پرداخت هزینه های دادرسی را ندارد او را از حق اقامه دعوا محروم نمی نماید و لذا در چنین مواقعی فرد می تواند درخواست اعسار از پرداخت هزینه دادرسی را مطرح نماید، به چنین فردی معسر از پرداخت هزینه دادرسی گفته میشود.

درخواست اعسار از پرداخت هزینه دادرسی می تواند در ضمن دادخواست اصلی و یا به موجب دادخواستی جداگانه مطرح شود.

مرجع صالح به رسیدگی به دعوای اعسار کدام مرجع است؟

مستند به ماده ۲۴ قانون آیین دادرسی مدنی:
” رسیدگی به دعوای اعسار به طور کلی با دادگاهی که صلاحیت رسیدگی نخستین به دعوای اصلی را دارد یا ابتدا به آن رسیدگی نموده است”

ماده به وضوح بیان نموده است که رسیدگی به دعوای اعسار نباید جدای از دادگاه رسیدگی کننده نخستین باشد و چنانچه دعوا مربوط به مرحله بدوی باشد در صلاحیت دادگاه بدوی و چنانچه مربوط به درخواست تجدید نظر و یا فرجام باشد در صلاحیت همان دادگاهی است که در خواست تجدیدنظر و فرجام را صادر نموده است. این مورد را هم قانونگذار در ماده ۵۰۵ قانون آیین دادرسی مدنی بیان نموده است.