مالیات یک هزینه مالی اجباری است که توسط دولت ها وضع می شود تا از مردم اخذ شود. یکی از جامع ترین تعریف ها توسط سازمان همکاری و توسعه اقتصادی اروپا بیان شده است که طبق نظر این سازمان ، مالیات پرداختی است الزامی و بلاعوض که دولت از اشخاص حقیقی و حقوقی متناسب با ثروت یا درآمد آنها دریافت می کند تا آن را در راستای منافع جامعه هزینه نماید. یاتوجه به اجباری بودن پرداخت مالیات به دولت و وضع مقررات متعدد درباره نحوه مطالبه مالیات از افراد مختلف ، بروز اختلافات ناگزیر می باشد بنابراین کمیسیون هایی پیش بینی شده اند تا به این اختلافات رسیدگی نمایند.

برگ تشخیص مالیاتی چیست؟

اشخاصی که مکلف به پرداخت مالیات هستند در مواعد قانونی که سازمان امور مالیاتی اعلام می کند می بایست اظهارنامه های مالیاتی خود را تسلیم نمایند. پس از تسلیم اظهارنامه مالیاتی ، سازمان مذکور با شناسایی و تشخیص درآمد مشمول مالیات ، اقدام به تعیین مقدار مالیاتی که شخص مکلف به پرداخت آن است می نماید. درمواردی که اظهارنامه تسلیم نشده باشد نیز تکلیف سازمان امور مالیاتی نسبت به صدور برگ تشخیص ساقط نمی شود بلکه نحوه محاسبه و تعیین مالیات به صورت متفاوت انجام می پذیرد. درواقع برگ تشخیص مالیات نتیجه اظهار شخص مکلف به پرداخت مالیات یا اصطلاحاً (مودی) و حسابگری و تشخیص سازمان امور مالیاتی است. اختلافات مالیاتی مورد بحث در این مطلب نیز عموماً به همین برگ تشخیص مالیاتی اشاره دارد.

چه کسانی می توانند به برگ تشخیص مالیاتی اعتراض کنند؟

پاسخ به این سوال در گرو آن است که بدانیم چه کسانی مطابق قانون مالیات های مستقیم مکلف به پرداخت مالیات هستند. مطابق قانون مذکور افراد زیر مشمول پرداخت مالیات می باشند :

الف) کلیه مالکین اعم از اشخاص حقیقی یا حقوقی نسبت به اموال یا املاک خود واقع در ایران.

ب) هرشخص حقیقی ایرانی مقیم ایران نسبت به کلیه درآمدهایی که در ایران یا خارج از ایران تحصیل می نماید.

ج) هرشخص ایرانی مقیم خارج از ایران نسبت به کلیه درآمدهایی که در ایران تحصیل می کند.

د) هرشخص حقوقی ایرانی نسبت به کلیه درآمدهایی که در ایران یا خارج از ایران تحصیل می نماید.

ه) هرشخص غیرایرانی (اعم از حقیقی و حقوقی) نسبت به درآمدهایی که در ایران تحصیل می نماید و همچنین نسبت به درآمدهایی که بابت واگذاری امتیازات یا سایر حقوق خود تحصیل می کند.

برگ تشخیص خطاب به تمامی اشخاص فوق صادر می شود بنابراین هرکدام از ایشان می توانند اختلاف خود را در کمیسیون های حل اختلاف مالیاتی مطرح کنند.

شکایت هیأت های حل اختلاف مالیاتی

مراجعی که به اختلافات مالیاتی رسیدگی می کنند شامل : الف) هیأت بدوی حل اختلاف مالیاتی  ، ب) هیأت تجدیدنظر حل اختلاف مالیاتی ، ج) شورای عالی مالیاتی ، د) مرجع تشخیص مالیات می باشند که به ترتیب به تشکیلات آنها اشاره می شود.

• هیأت حل اختلاف مالیاتی بدوی
  

این هیأت مرجع رسیدگی به کلیه اختلافات مالیاتی است مگر آنکه به صورت جزئی رسیدگی به برخی اعتراضات درصلاحیت مرجع دیگری باشد مانند اعتراض اولیه به برگ تشخیص راجع به رسیدگی مجدد. اعضای این هیأت عبارتند از :

الف) یک نفر نماینده سازمان امور مالیاتی کشور.

ب) یک نفر قاضی اعم از شاغل یا بازنشسته.

ج) یک نفر نماینده از اتاق بازرگانی و صنایع و معادن جمهوری اسلامی ایران یا اتاق تعاون یا جامعه حسابداران رسمی ایران یا مجامع حرفه ای یا تشکل های صنفی یا شورای اسلامی شهر.

نکته مهم این است که نفر سوم به انتخاب خود مودی معترض تعیین می شود مگر آنکه از این حق خود صرف نظر نماید. در این صورت سازمان امور مالیاتی باتوجه به فعالیت مودی یا موضوع مالیات مورد رسیدگی ، یک نفر را انتخاب می نماید. جلسات رسیدگی باحضور هر سه عضو رسمی می باشد و ملاک نظر اکثریت است.

• هیأت حل اختلاف مالیاتی تجدیدنظر
  

زمانی که مودی نسبت به رأی هیأت بدوی اعتراض داشته باشد ، هیأت تجدیدنظر به مسئله رسیدگی می کند. اعضای هیأت حل اختلاف مالیاتی تجدیدنظر مشابه هیأت های بدوی هستند و به همان طریقی که بیان شد منصوب می گردند. نکته قابل توجه این است که در رسیدگی تجدیدنظر ، نمایندگان عضو هیأت نباید قبلاً نسبت به موضوع اظهارنظر کرده باشند یا رأی صادر کرده باشند.

• شورای عالی مالیاتی
  

اعضای شورای عالی مالیاتی مرکب اند از ۲۵ نفر که از بین اشخاص صاحب نظر و مجرب در امور حقوقی با حداقل مدرک تحصیل کارشناسی که به پیشنهاد رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور و حکم وزیر اقتصاد و دارایی منصوب می شوند. از این ۲۵ نفر حداقل ۱۵ نفر باید از کارکنان وزارت امور اقتصاد و دارایی ایران انتخاب شوند. امور در صلاحیت شورای عالی به ۲ روش انجام می گیرد. برخی تصمیمات نیازمند تصمیم گیری جمعی است و برخی دیگر در شعبه هایی با عضویت ۳ شخص تعیین تکلیف می شود.

• مرجع تشخیص مطالبات
  

سابقاً درتشخیص مطالبات مالیاتی واحدهای متععدی دخالت داشتند. پس از اصلاح مواردی از قانون مالیات های مستقیم درسال ۱۳۸۰ هم اکنون امور راجع به تشخیص مالیا ، صدور برگ تشخیص و امور مرتبط همگی برعهده سازمان امور مالیاتی قرارگرفته است.

ترتیب رسیدگی در هیأت های حل اختلاف

پس از صدور و ابلاغ برگ تشخیص مالیاتی ، مودی می تواند به ۲ صورت اعتراض خود را بیان کند :

• اعتراض و درخواست رسیدگی مجدد
  

پس از ابلاغ برگ تشخیص مالیاتی ، مودی می تواند شخصاً یا به وسیله نماینده قانونی خود با مراجعه حضوری به اداره امور مالیاتی ، تقاضا نماید مسئول مربوط یکبار دیگر به موضوع رسیدگی نماید. تقاضای رسیدگی مجدد نیازمند آن است که مودی ، اسناد و مدارکی ارائه نماید که به نظر مسئول رسیدگی کننده برای تعدیل برگ تشخیص باشد بدین صورت که :

الف) اگر مدارک و اسناد ارائه شده به طور کلی باعث بی اعتباری برگ تشخیص باشد ، مراتب در ظهر (پشت) برگ تشخیص قید و آن را امضا می کند.

ب) اگر مدارک و اسناد ارائه شده از موجبات تعدیل برگ تشخیص باشد با موافقت مودی ، مراتب در ظهر (پشت) برگ تشخیص قید می شود و مسئول و مودی آن را امضا می کنند.

ج) اگر مدارک و اسناد ارائه شده به نظر مسئول موثر در تغییر مندرجات برگ تشخیص نباشد ، با بیان استدلال این امر در ظهر برگ تشخیص ، پرونده به هیأت حل اختلاف ارجاع می شود.

• رسیدگی در هیأت های حل اختلاف
  

رسیدگی در هیأت های حل اختلاف به یکی از طرق زیر شروع می شود :

الف) درمواقعی که ابلاغ اوراق مالیاتی به مودی یا مستخدمان وی صورت نگرفته باشد و در محل الصاق شده باشد و مودی کتباً اعلام رضایت خود یا پرداخت مبلغ مالیات تعیین شده را اعلام ننماید.

ب) درصورتی که پس از تقاضای رسیدگی مجدد ، دلایل و اسناد ارائه شده به نظر مسئول رسیدگی کننده برای رد برگ تشخیص یا تعدیل آن کافی نباشد.

ج) زمانی که مودی به صورت کتبی به برگ تشخیص اعتراض می نماید ، مهلت اعتراض ۳۰ روز می باشد.

به همه اختلافات در هیأت حل اختلاف بدوی رسیدگی می شود اما رأی صادره ظرف مدت ۲۰ روز قابل اعتراض در هیأت حل اختلاف مالیاتی تجدیدنظر است. این اعتراض ممکن است از طرف مودی یا مأموران مالیاتی مطرح شود. همچنین آرای قطعی هیأت های حل اختلاف مالیاتی (بدوی و تجدیدنظر) قابل اعتراض در شورای عالی مالیاتی است اما ارجاع به شعبه های شورای عالی منوط به نظر وزیر امور اقتصادی است.

اشتراک گذاری: