بطلان عقد نکاح

بطلان عقد نکاح

[us_post_title tag=”h1″ link=”post” css=”%7B%22default%22%3A%7B%22color%22%3A%22%23f24822%22%7D%7D”]

دعوای بطلان عقد نکاح یکی از دعاوی خانواده می باشد که از سوی زوج یا زوجه قابل طرح می باشد. دعوای بطلان عقد نکاح در مواردی مطرح می گردد که یکی از طرفین ادعا نماید که عقد نکاح دارای شرایط صحت نبوده و از نظر قانونی یا شرعی باطل می باشد که در این مقاله سعی نمودیم در خصوص شرایط صحت عقد نکاح و نحوه طرح دعوای بطلان عقد نکاح توضیحاتی را ارایه کنیم تا از این طریق توانسته باشیم پاسخگوی برخی از سوالات شما عزیزان بوده باشیم.

شرایط صحت عقد نکاح

عقد نکاح دارای شرایطی است که تحقق یا نفوذ نکاح منوط به وجود آنهاست. این شرایط عبارتند از:

  • لزوم صریح بودن الفاظ ایجاب و قبول

طبق ماده ۱۰۶۲ قانون مدنی، نکاح واقع می شود به ایجاب و قبول به الفاظی که صریحا دلالت بر قصد ازدواج نماید. بر مبنای این ماده می بایست اعلام اراده در عقد نکاح با لفظ صورت می گیرد و نوشته نمی تواند جایگزین لفظ و مبین اراده باشد. ایجاب و قبول می تواند از سوی زوجین صورت گیرد یا از طرف اشخاصی که قانونا حق عقد دارند.

  • لزوم اختلاف جنس

اختلاف جنس از شرایط اساسی نکاح است و نکاح بین دو همجنس نمی تواند تحقق پیدا کند. در صورتی که هنگام عقد نکاح همجنس بودن طرفین مشخص نباشد و نکاح صورت گیرد، می توان برای ابطال عقد نکاح و شناسنامه به دادگاه مراجعه نمود و دادگاه با ارجاع امر به کارشناس(پزشکی قانونی) چنانچه احراز نماید طرفین همجنس هستند حکم بطلان نکاح و ابطال آن و اصلاح شناسنامه را صادر می نماید.

  • اهلیت عاقد

عاقد کسی است که صیغه عقد را جاری می کند. در اینصورت این شخص می بایست دارای اهلیت باشد.

  • لزوم تعیین زن و شوهر

تعیین زن و شوهر به نحوی که برای هیچ یک از طرفین در شخص شخص طرف دیگر شبهه نباشد شرط صحت نکاح است. در عقد امکان دارد طرفین در هویت جسمی یا در اوصاف طرف دیگر یا در مهر اشتباه نمایند. هر کدام از این اشتباهات بر اساس اهمیت و تاثیر آن در اراده احکام متفاوتی دارد. بدین صورت که ممکن است اشتباه صورت گرفته اراده را به کلی زایل نماید و موجب بطلان نکاح شود و یا تنها حق فسخ به آن فرد دهد و در برخی مواقع نیز اشتباه صورت گرفته تاثیری در نکاح نداشته باشد که در خصوص هر گدام توضیح مختصری خواهیم داد.

الف)اشتباه در هویت جسمی: چنانچه اشتباه در هویت جسمی صورت گیرد بدین صورت که شخصی به جای دیگری طرف عقد قرار گرفته باشد در این صورت به جهت لطمه به اساس عقد که همان توافق اراده می باشد عقد نکاح باطل می گردد.

ب)اشتباه در اوصاف: چنانچه اشتباه در اوصاف طرف دیگر باشد بدین صورت که نصور کند که زن باکره است یا زن تصور کند مرد دارای شغل یا مقام خاصی است و بعدا معلوم شود که آن فرد فاقد وصف مورد نظر بوده این اشتباه به طرف اشتباه کننده حق فسخ می دهد البته به شرطی که آن وصف خاص در عقد شرط شده باشد یا طرفین بر آن توافق کرده باشند.

  • لزوم عدم تعلیق در نکاح

عقد معلق بدین معناست که تاثیر قرارداد موقوف به امر دیگری باشد و تا آن امر تحقق نیابد عقد اثر کامل خود را به بار نمی آورد. عقد معلق در قانون ما صحیح می باشد اما یک استثنا دارد که آن هم عقد نکاح است. طبق ماده ۱۰۶۸ قانون مدنی تعلیق در عقد نکاح موجب بطلان است اما چنانچه تعلیق نکاح به شرایط صحت آن باشد موجب بطلان نکاح نمی شود.

شروط ضمن عقد ازدواج

در عقد نکاح نیز مانند سایر قراردادها ممکن است طرفین شروطی را درج نمایند. شروط ضمن عقد را می توان به شروط باطل و صحیح تقسیم نمود:

شروط باطل:  شروط باطل همیشه مبطل عقد نمی باشند بلکه گاهی مفسد عقد بوده و به ارکان عقد لطمه میزند که در آن حالت موجب بطلان عقد است و گاهی مفسد عقد نیست و تاثیری در آن ندارد.

شروطی که باطل است ولی به صحت عقد لطمه نمی زند به سه دسته تقسیم می شود: شرط غیر مقدور، شرط بی فایده، شرط نا مشروع

شروط باطل که مبطل عقد است: این شروط به شروطی اطلاق می شوند که خلاف مقتضای ذات عقد باشد و یا اینکه شرط مجهولی باشد که جهل به آن موجب جهل به عوضین شود. مثالی که می توان در این خصوص زد این است که شرطی که باعث تعلیق عقد نکاح می شود باعث ابطال عقد نکاح می گردد و یا اینکه شرط شود که زن و شوهر وظایف زوجیت را انجام ندهند که این شرط نیز خلاف مقتضای عقد نکاح بوده و هم شرط و هم عقد نکاح باطل می باشد.

شروط صحیح: شروط صحیح مانند اینکه صفت خاصی برای هر یک از زوجین یا در مهر شرط شده باشد که به آن شرط صفت گفته می شود. حال چنانچه هر یک از طرفین این شرط را دارا نباشد کسی که شرط به نفع او شده است می تواند نکاح را فسخ کند. و یا اینکه شرط درج شده شرط نتیجه باشد مانند شرط وکالت برای طلاق که این شرط نیز از شروط صحیح می باشد .و یا شرط درج شده شرط فعل باشد مانند اینکه بر شوهر شرط شود که برای زن در شهر معینی مسکن تهیه نماید که در صورت عدم انجام تعهد طرفی که شرط به نفع او شده است می تواند الزام مشخص متعهد را برای انجام آن از طریق محاکم دادگستری بخواهد.

طرح دعوای بطلان عقد نکاح

همانگونه که گفتیم چنانچه عقد نکاح دارای شرایط صحت نباشد و یا اینکه شرطی در عقد نکاح درج شود که باطل بوده و باعث ابطال عقد نکاح باشد می توان در دادگاه های خانواده دادخواست ابطال عقد نکاح را به جهتی که باید کاملا مشخص و معین باشد تقاضا نماید. دعوای بطلان عقد نکاح می تواند از سوی هر یک از زوجین اعم از زن یا شوهر مطرح گردد. در صورتی که پس از رسیدگی برای قاضی محرز شود عقد نکاح صحیح نبوده و شرایط صحت را دارا نمی باشد رای بر بطلان عقد نکاح صادر می گردد. با توجه به اینکه بطلان عقد به این معناست که از ابتدا عقدی صورت نگرفته بنابراین مهریه مندرج در نکاحیه نیز ملغی می گردد و چنانچه نزدیکی صورت نگرفته باشد زن مستحق مهری نمی باشد . در صورتی که مهر را گرفته باشد باید به شوهر بازگرداند اما در صورتیکه عمل نزدیکی صورت گرفته باشد و زن جاهل به فساد ازدواج بوده باشد مستحق مهرالمثل است اما چنانچه زن علم و آگاهی یه فساد و بطلان عقد ازدواجش داشته باشد، استحقاق مهریه ندارد.

 

آیا این نوشته برایتان مفید بود؟

تیم تحریریه دادپویان حامی وب‌سایت
دفتر حقوقی بین المللی دادپویان حامی مجموعه ای متشکل از وکلای متخصص، با تجربه و متبحر با بیش از 20 سال سابقه در زمینه مشاوره حقوقی و قبول وکالت در پرونده‌های تخصصی است. دادپویان حامی مفتخر به ارائه کلیه خدمات حقوقی و مشاوره ای در زمینه دعاوی ملکی، منابع طبیعی، گمرکی بانکی، بورس، تعزیرات، قاچاق و … است.

‫4 نظر

  • یوسفی

    شوهر دخترم بنا به دلایل غیر منطقی اظهار می‌نماید باید قید پدر و مادر و فامیلتان را بزنید او نیز بخاطر لجاجت شوهرش علیرغم میل باطنی با ما قطع رابطه نموده است و مدت ۹ ماه است از حال واحوال او خبری ندارم آیا می‌توانم به قانون مراجعه نمایم.

    تیر ۵, ۱۴۰۲ در ۱۵:۴۳
    • دادپویان حامی

      متاسفانه راه قانونی ایی ندارید. چون این انتخاب خود دختر شما بوده و نه به اجبار همسرش، البته که درخواست و اصرار همسر از زنش، اجبار محسوب نمیشود. علاوه بر این، در هیچ کجای قانون، این عمل دامادتون، به عنوان جرم ذکر نشده است.

      تیر ۱۰, ۱۴۰۲ در ۱۲:۴۴
  • ع ز

    سلام آقا من مشکلی دارم و میخواهم بدانم راه حلی برای آن وجود دارد؟
    و اگر هست چگونه و چقدر باید پرداخت کنم؟
    من در سوئد زندگی می کنم و ۵ فرزند دارم و ۳ سال است که طلاق گرفته ام اما با شخصی در ایران آشنا شدم و تصمیم به ازدواج گرفتیم.
    اما من در آن زمان مدرک ایرانی نداشتم اما ارائه دادم و گواهی ملیت و پاسپورت به من دادند اما در گواهی تابعیت چیزی ذکر نکردند که من طلاق گرفته ام و بچه دارم و وقتی از آنها پرسیدم گفتند نیازی ندارد چون پدرشان عراقی است
    و من به ایران رفتم و با هم ازدواج کردیم و قرارداد نوشتیم اما در قرارداد ذکر نکردند که من طلاق گرفته ام و بچه دارم و من و مرد نمی دانستیم که این عقد برای زن اول بار ازدواج مى كنه . بار اول و چون خانواده ما ازدواج ما را قبول نکردند، به تنهایی رفتیم و قرارداد از پدرم خواست و من به او گفتم که فوت کرده است و مدرک فوتش را به او دادم.
    اما بعداً متوجه شدیم که قرارداد نادرست است و اشتباهی وجود دارد و من نمی دانم چگونه آن را برطرف کنم.
    راهی برای انجام آن هست؟

    آذر ۴, ۱۴۰۰ در ۱۲:۵۲
    • مدیریت

      سلام سوال شما واضح نیست

      آذر ۱۱, ۱۴۰۰ در ۲۲:۱۴

    دیدگاهتان را بنویسید

    نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

    19 − 4 =