ختم دادرسی با صلح و سازش

[us_post_title link=”post” tag=”h1″ css=”%7B%22default%22%3A%7B%22color%22%3A%22%23f24822%22%7D%7D”]

سازش یکی از تدابیر قانونگذار جهت حل و فصل دعاوی است. به طور معمول  آنچه در اقامه دعوا به ذهن متبادر میشود این است که یکی از طرفین پیروز و دیگری در دعوا مغلوب شود اما همیشه هم بدین صورت نیست. در حل و فصل دعاوی به صورت سازش، قانون چنین در نظر گرفته  است که دعوا به صورت توافقی و به سود هر دو طرف خاتمه یابد. از این رو  بسیاری از افراد ترجیح میدهند دعوای خویش را به طریق سازش به سر انجام برسانند.

 سازش چیست و در چه دعاوی امکان صلح و سازش وجود دارد؟

 سازش بدین شکل است که معمولا طرفین از برخی مسائل گذشت می نمایند و پافشاری در برخی از امور نمی نمایند و همین گذشت و بخششی که مد نظر قرار میدهند سبب میشود که دعوی آنها با سهولت بیشتری به نتیجه برسد.

این امر در گذشته و زمانی که دادگاه ها به شکل امروزی وجود نداشتند نیز، شایع بوده است و اغلب افراد سعی بر این داشتند که قبل از مراجعه به دادگاه ،دعوی خود را با صلح و سازش خاتمه دهند و در حقیقت شکایت و رسیدگی قضایی آخرین دست آویز افراد شمرده میشد.

قانون گذار از همین امر استفاده نموده و برای  صلح و سازش  نیز در قانون جایگاهی قرار داد،و به طرفین اجازه داده است که با یکدیگر در مورد دعاوی خویش وارد صلح و سازش شوند.البته اگرچه قانونگذار صلح و سازش را در قانون پیش‌بینی نموده است اما  این گونه نیست که طرفین بتوانند در مورد همه حقوق خویش صلح نمایند و آنان را با صلح  و سازش اقامه نمایند، چرا که برخی از حقوق افراد،همچون حق ولایت ولی قهری و… از مواردی هستند که نمی‌توان در مورد آنها درخواست سازش را مطرح نمود.

انواع سازش

سازش ممکن است در دادگاه یا خارج از دادگاه اقامه شود که هر کدام مراتب خویش را دارا می باشند.

سازش در دادگاه: سازش چنانچه در دادگاه باشد،دارای مراتبی می باشد که بایستی رعایت شود .بدین صورت که طرفی که تمایل به سازش دارد، در وهله اول بایستی به موجب درخواست کتبی  تقاضای خود را مطرح نماید و از دادگاه تقاضا کند که طرف مقابل او را برای سازش به محکمه دعوت نماید. چنانچه درخواست سازش قبل از اقامه دعوا باشد لازم است که توسط مقام ارجاع کننده به شعبه ای ارجاع گردد.

همچنین لازم به ذکر است که….

 درخواست سازش باید بر روی برگه های  دادخواست نوشته شود و بایستی در دفتر ثبت دادخواست های دفتر کل ثبت گردد. 

دادخواست سازش، در دو نسخه تنظیم میگردد و یک نسخه از آن به مامور ابلاغ جهت ابلاغ به طرف مقابل داده می شود. ناگفته نماند که در ابلاغیه مزبور بایستی قید شود که فرد برای سازش به دادگاه دعوت می شود.

طرفی که جهت سازش دعوت میشود به چه طرقی ممکن است اقدام نماید؟

پس از ابلاغ سازش ،طرف مقابل ممکن است تصمیم های متفاوتی در این باره بگیرد از جمله اینکه :

  • طرفی که جهت سازش دعوت میشود ممکن است با این امر موافق باشد و در دادگاه حضور پیدا نماید و دعوا با صلح و سازش خاتمه یابد.
  •  طرفی که جهت سازش دعوت میشود ممکن است با این امر موافق نباشد و این موضوع را به صورت کتبی پاسخ دهد که راضی به سازش نمی باشد.
  • طرفی که جهت سازش دعوت میشود ممکن است با این امر موافق نباشد و در دادگاه حضور پیدا کرده و عدم رضایت خود را نسبت به سازش اعلام نمایند.

نتیجه دادگاه هر چه که باشد (موافقت یا عدم موافقت با سازش )بایستی توسط دادگاه در صورتمجلس قید شده و بایستی صورت جلسه به امضای دادرس یا دادرسان و در صورت حضور طرفین به امضای آنان نیز برسد.

سازش خارج از دادگاه

 گاهی طرفین در خارج ازدادگاه اقدام به سازش مینمایند که البته سازش خارج ازدادگاه ممکن است  به دو صورت باشد:

  • سازش با حضور مامورین رسمی : ممکن است سازشی که خارج از دادگاه واقع می شود توسط مامورین رسمی انجام گیرد که مامورین رسمی میتوانند مامورین اجرای قرار و یا سردفتران اسناد رسمی باشند.

سازش توسط مامورین اجرای قرار: گاهی در حین اجرای قرار درخواست سازش مطرح و انجام میشود.ازجمله قرارهایی که خارج از دادگاه اجرا میشوند همچون قرارهای تحقیق محلی ،معاینه محلی ،تامین دلیل  و…که در حین اجرای آنها امکان سازش بین طرفین وجود دارد. از آنجایی که این  نوع سازش توسط قاضی اجرا کننده قرار  که یک مامور رسمی تلقی میشود،تنظیم میگردد از حیث اعتبار، همچون  سازشی است که در دادگاه صورت گرفته است.

 سازش نزد سردفتران اسناد رسمی: سازش دیگری که در حضور مامورین رسمی تنظیم می شود، در مواقعی است که طرفین در دفتر اسناد رسمی حاضر میشوند و تقاضای تنظیم سازش نامه را  بین خود می نمایند. به دلیل این که چنین سازش نامه ای توسط سردفتر اسناد رسمی تنظیم و اعلام می گردد و گزارش اصلاحی در مورد آن صادر می شود این سازش نامه نیز از حیث اعتبار در حکم اسناد لازم الاجرا (سند رسمی)محسوب می شود و معتبر می باشد.

  • سازش بدون حضور مامورین رسمی:یکی از سازش هایی که بسیار معمول است سازشی است که طرفین در خارج از دادگاه به موجب یک سند عادی بین خود تنظیم می نمایند و دعوای خویش را با سازش خاتمه میدهند.این سازش ،سازش عادی نامیده می شوداما برای اینکه این سازش معتبر شمرده شود، طرفین بایستی در دادگاه حضور پیدا کرده و به صحت آن اقرار نمایند.

ممکن است در هر کدام از سازش های مزبور، طرفین  به هر دلیلی راضی به سازش نشوند که در چنین حالتی  دادگاه طرفین را برای اقامه دعوا راهنمایی  می نماید.

طرفین دعوای سازش چه کسانی هستند؟

برای هر شخصی اعم از شخص حقیقی و حقوقی امکان سازش وجود دارد و می توانند از دادگاه درخواست نماید که طرف آن ها را برای سازش دعوت نماید اما ممکن است اصحاب دعوا متعدد باشند، در این صورت هر کدام از اصحاب دعوا می توانند جدای از سایرین با طرف خود وارد سازش شوند.

تا چه زمانی میتوان دعوا را از طریق سازش خاتمه داد؟

امکان خاتمه دادن  به دعوا از طریق سازش قبل از اقامه دعوا و در حین رسیدگی به دعوا یا پس از اقامه دعوا  وجود دارد.

 قانونگذار در ماده ۱۸۶ قانون آیین دادرسی مدنی به درخواست سازش قبل از اقامه دعوا اشاره نموده است اما  سازش تنها به این مرحله محدود نمی شود وطرفین  می توانند پس از اقامه دعوا نیز از دادگاه درخواست سازش نمایند.و حتی دادگاه می تواند پس از اقامه دعوا نیز طرفین را به سازش تشویق نماید و به همین دلیل است که  قانونگذار درخواست سازش را در هر مرحله از دادرسی مجاز اعلام نموده است.

قانون گذار در ماده ۱۸۷ قانون آیین دادرسی مدنی چنین عنوان نموده است:

“در هر مرحله از دادرسی طرفین میتوانند دعوی خود را به طریق سازش خاتمه دهند”

ماده به صراحت از عبارت در هر مرحله از دادرسی سخن گفته است و این  امر نشان میدهد که طرفین یک دعوی در تمام مراحل یک دادرسی اعم از بدوی (ابتدایی) تجدیدنظر،دیوان عالی کشور و… میتوانند درخواست سازش را مطرح نمایند.

 به عبارت دیگر ، تا قبل از صدور رای قطعی  امکان طرح درخواست سازش وجود دارد.

 سوال: رای قطعی چه زمانی صادر می شود؟

رای قطعی زمانی صادر می گردد که تصمیم دادگاه قابل تجدید نظر نباشد و به صورت قطعی صادر گردد و یا اینکه قابل تجدیدنظر باشد و درخواست تجدیدنظر سپری شود و سپس قطعی اعلام گردد و یا اینکه با وجود قابلیت تجدید نظر از آن تجدیدنظرخواهی صورت نگیرد و با گذاشتن مهلت تجدید نظر رای  مزبور قطعی اعلام گردد.که تا زمان صدور این رای که مدت قابل قبولی هم می باشد ،برای درخواست سازش فرصت کافی وجود دارد.

 کدام مرجع صالح در اقامه درخواست سازش می باشد؟

قانون گذار در ماده ۱۸۶ قانون مدنی عنوان نموده است که هرکس می تواند در مورد هر ادعایی از دادگاه نخستین درخواست سازش را به عمل بیاورد که البته منظور از دادگاه نخستین ،دادگاه محل اقامت خوانده میباشد.

گزارش اصلاحی در چه صورتی تنظیم می گردد؟

دادگاه پس از ختم رسیدگی رای صادر مینماید، اما درمورد سازش ،دادگاه گزارش اصلاحی تنظیم می نماید گزارش اصلاحی ماهیتی قراردادی دارد که به وسیله قاضی  محکمه نوشته می شود و از آن جایی که قاضی آن را مکتوب می نماید یک سند رسمی  محسوب میشود،اما رای به حساب نمی آید و از آن جهت که رای نیست امکان شکایت نسبت به آن وجود ندارد و از این رو  در آن نیازی نیست به اصحاب دعوا ابلاغ شود. و در همان اوراق در صورتمجلس نوشته می شود و نهایتا در پرونده بایگانی می گردد و همچنین گزارش اصلاحی نیاز به پاک نویس شدن نیز ندارد و چنانچه طرفین سازش قصد استناد نسبت بدان را داشته باشند ،میتوانند از روی آن کپی بگیرند.

اما در رویه محاکم به این شکل است که گزارش اصلاحی را هم به طرفین ابلاغ نموده و آن را نیز پاکنویس می نمایند .البته این امر برای محاکم الزامی نمی باشد. چرا که رسیدگی به گزارش اصلاحی بدون تشریفات می باشد.

نکته قابل توجه دیگری که وجود دارد این است که….

 اجرای گزارش اصلاحی تابع قواعد اجرای احکام مدنی و قواعد قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی می باشد و چنانچه گزارش اصلاحی رعایت نشود قابلیت فسخ یا باطل شدن را دارد. و حتی اگر سازش هم انجام گیرد و درباره آن گزارش اصلاحی هم صادر شود، اما درصورتیکه به مفاد گزارش اصلاحی عمل نشود می‌توان آن را فسخ  ویا باطل بودن آن را اثبات نمود.

هزینه دادرسی در درخواست سازش،چه مقدار است؟

هزینه دادرسی درخواست سازش معادل هزینه دادرسی در دعاوی غیر مالی می باشد.

 چه لزومی به مشاوره با وکیل متخصص است؟

 در مقاله مزبور، سازش و چگونگی انجام آن در دادگاه و خارج از دادگاه  بیان شد، ممکن است شما نیز قصد داشته باشید که دعوی خود را با صلح و سازش خاتمه دهید و یا اینکه به این امر اقدام نموده باشید اما راهکار درست این امر را ندانید  یا اینکه با مشکلات احتمالی از جمله عدم موافقت طرف مقابلتان با سازش وچنین مسائلی رو به روشده باشید. از این رو توصیه میشود پیش از هر اقدامی در این باره با وکیل متخصص مشورت و هم فکری های لازم را داشته باشید.

 گروه وکلای دفتر حقوقی بین المللی دادپویان حامی  با دارا بودن بیش از ۱۰سال سابقه فعالیت موفق، ضمن ارائه مشاوره تلفنی رایگان ،شما عزیزان را در این امر یاری می دهد تا بتوانید به بهترین صورت ممکن به نتیجه مطلوب خود دسترسی یابید.با ما در تماس باشید….

آیا این نوشته برایتان مفید بود؟

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

ده − چهار =