موصی می بایست در تنظیم وصیت نامه اصول شکلی و ماهوی را در نظر گرفته و با توجه به این اصول اقدام به تنظیم وصیت نامه نماید در غیر این صورت هر ذی نفع می تواند ابطال وصیت نامه را از مرجع صالح درخواست نماید .

موارد ابطال ماهوی وصیت نامه

عدم رعایت شرایط ماهوی از سوی موصی سبب ابطال وصیت نامه می گردد، در ذیل این شرایط را مورد بررسی قرار می دهیم

۱-عدم اهلیت و قصد و رضا

موصی می بایست در زمان انشاء وصیت اهلیت و قصد و رضا داشته باشد در غیر این صورت وصیت نامه به دلیل عدم اهلیت باطل است البته لازم به ذکر است نیاز نیست که اهلیت موصی تا زمان مرگ باقی بماند و صرف وجود اهلیت در زمان انشاء وصیت نامه کافی است .

۲-وصیت پس از خودکشی

یکی دیگر از مواردی که سبب ابطال وصیت نامه می گردد زمانی است که موصی اقدام به خودکشی نموده باشد طبق ماده ۸۳۶ قانون مدنی، هرگاه کسی به قصد خودکشی خود را مجروح یا مسموم کند یا اعمال دیگر از این قبیل که موجب هلاکت است مرتکب گردد و پس از آن وصیت نماید آن وصیت در صوت هلاکت باطل است و هرگاه اتفاقا منتهی به فوت نشود وصیت نافذ است، همچنین در صورتی که خودکشی بعد از انشاء وصیت صورت گیرد، وصیت صحیح است .

۳- وصیت به مال غیر

موصی به می بایست ملک موصی باشد و وصیت به مال غیر ولو با اجازه مالک باطل است، برای مثال  اگر پدری به فرزند خود بگوید اگر من از دنیا رفتم، زمین عمویت برای تو باشد وصیت باطل است اما اگر پدر به فرزند خود بگوید اگر عمویت فوت کرد زمین عمومیت برای تو باشد، این وصیت نامه غیرنافذ است و نیازمند تنفیذ عموی موصی له است .

۴-وصیت بر جهت و مقاصد غیر مشروع

موصی می بایست بر جهت و مقاصد مشروع وصیت نماید، بنابراین در صورتی که موصی به صرف مال در امور غیر مشروع وصیت نماید، وصیت باطل است .

۵-محروم کردن یکی از از وراث از ارث

موصی نمی تواند به موجب وصیت نامه یک یا چند نفر از وراث خود را از ارث محروم نماید،  بنابراین چنان چه شخصی یک یا چند نفر از وراث خود را از ارث محروم نماید ، وصیت مزبور نافذ نیست .

۶- وجود دو وصیت مغایر

در صورتی که موصی دو وصیت نامه تنظیم نماید که با یکدیگر مغایر باشد، وصیت نامه ای که تاریخ موخر دارد به عنوان آخرین اراده موصی صحیح است.

۷-وصیت زائد بر ثلث

موصی اجازه وصیت بیش از یک سوم اموال خود را ندارد و چنان چه بیش از یک سوم اموال خود را وصیت نماید و ورثه آن را تنفیذ ننمایند، وصیت تا یک سوم دارایی حین الفوت موصی صحیح می باشد و مازاد بر آن صحیح نمی باشد

۸-رجوع از وصیت نامه

بر اساس ماده ۸۳۸ قانون مدنی، موصی می تواند از وصیت نامه خود رجوع نماید، بنابراین چنان چه موصی از وصیت خود رجوع نماید، وصیت باطل می گردد .

موارد ابطال شکلی وصیت نامه

علاوه بر رعایت شرایط ماهوی، متوفی در تنظیم وصیت نامه ملزم به رعایت شرایط شکلی نیز می باشد، در ذیل موارد ابطال شکلی وصیت نامه را مورد بررسی قرار می دهیم

۱-عدم با سواد بودن موصی

از شرایط اصلی تنظیم وصیت نامه عادی نوشته شدن وصیت به خط موصی است، بنابراین چنان چه موصی سواد نداشته و وصیت به خط دیگری تنظیم شده باشد، قابل ابطال در مرجع صالح می باشد .وصیت نامه سری در صورتی که موصی سواد داشته باشد می تواند با دست خط شخص دیگری تنظیم شده باشد.

۲-عدم تطابق وصیت نامه یا امضاء یا دست خط اصلی متوفی

در صورتی که وصیت نامه به خط موصی نوشته شده باشد اما با امضاء یا دست خط اصلی متوفی تطابق نداشته باشد، قابل ابطال در مرجع صالح می باشد

نحوه طرح دعوای ابطال وصیت نامه

خواهان می بایست دادخواست خود را به طرفیت تمامی کسانی که نامشان در گواهی انحصار وراثت آمده تنظیم نماید و دادخواست خود را به از طریق دفاتر خدمات قضایی ثبت نماید .

ادله مورد استناد در دعوای ابطال وصیت نامه

دعوای ابطال وصیت نامه، با شهادت شهود، نظریه کارشناس، تحقیقات محلی و سوگند در مرجع صالح قابل اثبات می باشد .

اشتراک گذاری: