بعد از طرح شکایت در دیوان عدالت اداری رسیدگی به موضوع شکایت یا اعتراض دارای قواعد خاصی است که در قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری از آنها یاد شده است که در ادامه مطلب شرح مختصری بیان می شود.
اقداماتی که پس از ثبت دادخواست صورت می گیرد چیست؟
الف) ارجاع پرونده به شعبات: پس از آنکه دادخواست شکایت در دیوان در دبیرخانه دیوان عدالت اداری ثبت گردید توسط رئیس دیوان یا معاون وی به یکی از شعبات بدوی ارجاع می شود.در حال حاضر ۵۶ شعبه بدوی در محل ساختمان دیوان عدالت اداری مستقرمی باشند.
ب) بررسی دادخواست توسط مدیر دفتر شعبه : پس از آنکه دادخواست شکایت در یکی از۵۶ شعبه مذکور ثبت گردید،قبل از آنکه محتویات شکایت مورد بررسی رئیس شعبه قرار گیرد،مدیر دفتر اقدام به بررسی شرایط شکلی دادخواست می نماید.دادخواست شکایت در دیوان باید به زبان فارسی و روی برگه های مخصوصی چاپ شود و اطلاعات مورد نیاز در برگه هایی تکمیل گردد.در غیر این صورت بدون آنکه قاضی شعبه وارد ماهیت شکایت شود ممکن است توسط مدیر دفتر رد شود و یا رفع نقص آن را از ثبت کننده دادخواست بخواهد.
ج)احراز صلاحیت دیوان: دیوان عدالت اداری به عنوان مرجع اختصاصی رسیدگی به شکایات و اعتراضات مردم،دارای صلاحیت خاص است و نمی تواند به همه شکایات رسیدگی کند.قبل از بررسی ماهیت شکایت و صدور رای در آن مورد،صلاحیت رسیدگی به موضوع توسط شعبه ارجاع شده بررسی می شود.اگر شعبه تشخیص دهد که دیوان عدالت اداری صالح به رسیدگی نیست بدون آنکه موضوع را بررسی کند با صدور قرار عدم صلاحیت،دادخواست را رد می کند.
تحقیقات دیوان عدالت اداری
شخصی که دادخواست ثبت می کند مکلف است دلایل و اسناد ادعای خود را در دادخواست درج نماید علاوه بر این شعبه رسیدگی کننده اقدامات زیر را نیزانجام می دهد:
الف) دادخواست تحقیقات از سایر مراجع اداری و ضابطان قوه قضائیه:شعبه رسیدگی کننده می تواند بخشی از اقدامات و تحقیقاتی را که برای کشف حقیقت و صدور رای مقتضی نیاز است را از مراجع اداری و ضابطان قوه قضائیه بخواهد.حتی اگر شاکی چنین امری را درخواست نکرده باشد.و در این صورت ضابطان قوه قضائیه و کارمندان مراجع اداری مکلف هستند درخواست دیوان عدالت اداری را ظرف مهلت مقرری که شعبه رسیدگی کننده تعیین می کند انجام دهند
ب) دعوت از طرفین :رسیدگی در دیوان عدالت اداری معمولا بدون حضور طرفین انجام می پذیرد. اما زمانی که شعبه رسیدگی کننده حضور شاکی یا مشتکی عنه را ضروری تشخیص دهد،شخص مورد نظر را با تعیین وقت دعوت کند.در این فرض ۲ حالت ممکن است رخ دهد
_شخص دعوت شده شاکی باشد: در این صورت اگر شاکی در مهلت تعیین شده حاضر نشود،شعبه با توجه به دادخواست و لایحه دفاعیه طرف مقابل رای صادر می کند.اگر تصمیم گیری بدون استماع اظهارات شاکی ممکن نباشد دادخواست ابطال می شود.
_شخص دعوت شده مشتکی عنه باشد: در این صورت اگر شخص حقوقی مشتکی عنه باشد می بایست اقدام به معرفی نماینده کند و اگر از ماموران دولتی باشد شخصا مکلف به حضور است و در صورتی که شخص دعوت شده در مهلت تعیین شده حاضر نشود،ممکن است جلب شود یا به انفصال موقت از خدمات دولتی محکوم شود.
شاکی پس از ثبت دادخواست چه تغییراتی می تواند در شکایت خود انجام دهد؟
بعد از آنکه دادخواست شکایت به طریق قانونی ثبت شد و به یکی از شعبات بدوی ارجاع گردید، شاکی اختیار دارد به یکی از ۳ طریق زیر تغییراتی در شکایت خود اعمال کند:
الف)استرداد دادخواست:
اگر شاکی قبل از آنکه طرف شکایت پاسخ دادخواست طرح شده را بدهد دادخواست خود را مسترد کند،با صدور قرار ابطال دادخواست امکان طرح مجوز شکایت برای شاکی باقی می ماند و می تواند در زمان دیگری شکایت خود را مجددا ثبت نماید.اما اگر بعد از وصول پاسخ طرف مقابل شکایت خود را مسترد کند به جای ابطال دادخواست قرار سقوط شکایت صادر می شود که در این صورت امکان طرح مجدد شکایت وجود ندارد.
ب)انصراف کلی از شکایت:
شاکی می تواند هر زمان که بخواهد به طور کلی از شکایت خود صرف نظر کند حتی اگر طرف مقابل پاسخ خود را ارسال کرده باشد.در این صورت شعبه رسیدگی کننده قرار سقوط شکایت صادر می کند و امکان طرح مجدد شکایت وجود ندارد.
ج)اصلاح خواسته:
پس از ثبت دادخواست شکایت،شاکی می تواند خواسته خود را اصلاح کند اما شعبه رسیدگی کننده زمانی تقاضای اصلاح شکایت را قبول می کند که ماهیت خواسته اولیه تغییرپیدا نکند و نیاز نباشد که دادخواست اصلاح شده به طرف شکایت ارسال شود.
در چه صورت شکایت در دیوان عدالت اداری رد می شود؟
پس از آنکه شعبه با احراز صلاحیت دیوان عدالت اداری قصد رسیدگی به شکایت را دارد ابتدا جهات زیر را مورد بررسی قرار می دهد و در صورت وجود هر یک از این جهات شکایت را رد می کند :
الف)شاکی برای طرح شکایت،اهلیت یا سمت قانونی را نداشته باشد
ب)شاکی در شکایت مطروح ذی نفع نباشد
ج)شکایت متوجه طرف شکایت نباشد
د)شکایت خارج از موعد قانونی طرح شده باشد
ه)موجبات رسیدگی به شکایت منقضی شده باشد
و)شکایت طرح شده ازحیث موضوع قبلا بین همان اشخاص یا اشخاصی که اصحاب دعوی یا قائم مقام آنان هستند رسیدگی و حکم قطعی نسبت به آن صادر شده باشد.
پس از آنکه تحقیقات لازم صورت گرفت و جهات شکایت نیز وجود نداشت شعبه آماده صدور رای می شود و نظر خود را ظرف ۱ هفته انشا کرده و به طرفین ابلاغ می کند.
با سلام و عرض ارادت
الف- آیا زمان ابلاغ رای دادگاه بدوی دیوان عدالت به محکوم و محکوم علیه در یک روز انجام میگردد یا میتواند متفاوت باشد؟
ب- آیا تعیین شعبه تجدیدنظر و تاریخ رسیدگی بمعنی پذیرش درخواست تجدیدنظر است یا شعبه تجدیدنظر پس از بررسی انقضای مهلت تجدیدنظر خواهی را اعلام مینماید؟
از بذل توجه و اعلام رهنمون شما سپاسگزارم
سلام. ابلاغ رای ممکن است یک یا دو روز متوالی صورت گیرد. ولی امکان دارد به هر دو در یک روز ابلاغ شود. خیر. تعیین شعبه و تاریخ رسیدگی به منزله پذیرش تجدیدنظرخواهی نمی باشد.