در مواردی که رأی قطعی از سوی یک نهاد دولتی یا مراجع شبه قضایی صادر گردیده و اجرای آن ممکن است خسارات جبران ناپذیری به همراه داشته باشد، می توانید همزمان با اعتراض به آن رای یا تصمیم در دیوان عدالت اداری، درخواست صدور دستور موقت جهت جلوگیری از اجرای حکم را نیز بنمایید. صدور دستور موقت منوط به تقاضای شاکی و احراز وقوع زیان غیرقابل جبران است.
با توجه به اهمیت این موضوع سعی نموده ایم در این مقاله شرایط و مراحل اخذ دستور موقت را برای شما عزیزان توضیح دهیم.
دستور موقت در دیوان عدالت اداری چیست؟
دستور موقت در دیوان عدالت اداری به معنای صدور دستور فوری برای اجرا یا جلوگیری از اجرای تصمیم یا اقدام قانونی توسط واحدها یا مامورین دولتی می باشد.
بنابراین قانونگذار در ماده ۳۴ قانون دیوان عدالت اداری دستور موقت را پیش بینی نموده است تا زمان بر بودن رسیدگی در دیوان عدالت اداری مانع از احقاق حق مردم نشود.
ماده ۳۴ قانون دیوان عدالت اداری
در ماده ۳۴ قانون دیوان عدالت اداری، امکان صدور دستور موقت از سوی دیوان پیش بینی شده است. طبق این ماده، در مواردی که شاکی ضمن طرح شکایت خود یا پس از آن مدعی شود که اقدامات یا تصمیمات یا آرای قطعی یا خودداری از انجام وظیفه از سوی طرف شکایت، سبب ورود خسارتی می گردد که جبران آن غیرممکن است، می تواند تقاضای صدور دستور موقت نماید.
چه کسی می تواند تقاضای صدور دستور موقت در دیوان عدالت اداری را نماید؟
پس از طرح شکایت در دیوان عدالت اداری ۲ شخص می تواند تقاضای صدور دستور موقت نماید.
الف) شخص شاکی که دادخواست شکایت را ثبت کرده و ذی نفع در اعتراض و صدور دستور موقت است. پس همه کسانی که صلاحیت طرح شکایت در دیوان عدالت اداری را دارند می توانند تقاضای صدور دستور موقت نمایند.
ب) معترض ثالث: ممکن است صدور رای در دیوان عدالت اداری موجب شود به حقوق اشخاص ثالث نیز خللی وارد شود. این اشخاص اگر در رسیدگی حضور نداشته باشند می توانند به عنوان معترض اقدام به اعتراض ثالث در دیوان عدالت اداری نمایند. پس از ثبت اعتراض، این اشخاص نیز می توانند تقاضای صدور دستور موقت داشته باشند.
شرایط صدور دستور موقت در دیوان عدالت اداری
برای صدور دستور موقت جمع شرایط زیر نیاز است.
- تقاضای صدور دستور موقت: برای صدور دستور موقت نیاز است که شاکی یا وکیل متخصص در دیوان عدالت اداری، به صورت کتبی درخواست خود را به شعبه رسیدگی کننده تقدیم کند و بنابراین قاضی شعبه نمی تواند راساً دستور موقت صادر کند.
- احراز ورود ضرر: زمانی دستور موقت صادر می شود که شعبه رسیدگی کننده احراز نماید ادامه اجرای اقدامات، تصمیمات یا انجام وظیفه ماموران موجب ورود ضرری می شود که جبران آن غیرممکن یا بسیار سخت می باشد. در غیر اینصورت امکان صدور دستور موقت وجود ندارد.
- تأیید رئیس دیوان عدالت اداری: پس از آنکه شعبه رسیدگی کننده تصمیم بر صدور دستور موقت می گیرد برای اینکه این دستور قابلیت اجرا داشته باشد باید به تأئید رئیس دیوان عدالت اداری برسد. رئیس دیوان حداکثر ۱ هفته مهلت دارد که نظر خود را اعلام کند. اگر در این مهلت با اجرای دستور موقت موافقت نکند تصمیم شعبه قابلیت اجرا ندارد. اگر رئیس دیوان ظرف مهلت یک هفته اعلام نظر نکند دستور موقت صادره از شعبه لازم الاجرا می شود.
نحوه درخواست دستور موقت در دیوان عدالت اداری
درخواست صدور دستور موقت را می توان ضمن دادخواست بدوی دیوان عدالت اداری مطرح نمود. اگر دادخواست ارائه شده باشد می توان طی لایحه از قاضی شعبه درخواست صدور دستور موقت را نمود. بنابراین تا زمان خاتمه رسیدگی می توان این درخواست را مطرح نمود.
صدور دستور موقت چه تأثیری در رسیدگی دارد؟
صدور دستور موقت در رسیدگی ماهوی و اعلام نظر شعبه تأثیری ندارد. به این معنی که با وجود قبول تقاضای شاکی و جلوگیری از ادامه اجرای تصمیمات و اقدامات مراجع دولتی، ممکن است شکایت شاکی را رد کند اما اگر با صدور دستور موقت موافقت کند مکلف است به اصل شکایت خارج از نوبت رسیدگی کند.
موارد لغو دستور در دیوان عدالت اداری
همانطور که از نام دستور موقت پیداست این دستور نمی تواند به صورت دائمی اجرا شود و با حصول یکی از شرایط زیر اجرای دستور موقت لغو می شود:
- رد شکایت
- صدور قرار ابطال دادخواست
- صدور قرار سقوط شکایت
- صدور قرار رد دادخواست
- قطعی شدن رای عدم ابطال مصوبه یا تصمیم مورد اعتراض
- حصول دلایلی مبنی بر عدم ضرورت ادامه اجرای دستور موقت با موافقت رئیس دیوان عدالت اداری.
مرجع صدور دستور موقت در دیوان عدالت اداری
مرجعی که از آن تقاضای صدور دستور موقت می شود شعبه رسیدگی کننده به اصل شکایت است. به این تقاضا طی یک دادرسی فوری رسیدگی می شود و در صورت احراز شرایطی که بیان شد شعبه دستور موقت صادر می کند.
در مواردی که خواسته ابطال مصوبات در دیوان عدالت اداری در صلاحیت هیات عمومی دیوان می باشد، هیات عمومی ابتدا موضوع را به یکی از شعب دیوان ارجاع می دهد و شعبه مکلف است نسبت به دستور موقت اتخاذ تصمیم نماید و سپس پرونده را جهت رسیدگی به هیات عمومی ارسال نماید.
اعتراض به رد دستور موقت در دیوان عدالت اداری
اعتراض به رد دستور موقت در دیوان عدالت اداری امکان پذیر نیست اما می توان نسبت به درخواست مجدد اقدام نمود.
نحوه اجرای دستور موقت در دیوان عدالت اداری
دستور موقت صادر شده از شعب بدوی پس از صدور، بدون هیچ قید و شرطی باید توسط سازمان ها، ادارات، هیات ها و ماموران طرف شکایت اجرا شود. در صورت عدم اجرا و استنکاف سازمان های مذکور از اجرای دستور موقت، مستنکف به مدت ۶ ماه تا یک سال و جبران خسارات وارده محکوم خواهد شد. تکلیف به اجرای دستور موقت، منوط به ابلاغ آن است.
نکته مهم: تهیه و تنظیم درخواست دستور موقت یک امر تخصصی است. برای موفقیت در این زمینه، باید دلایل و مستندات خود را به شکلی قوی و حقوقی ارائه دهید تا هر دو شرط “فوریت” و “احتمال موفقیت در دعوای اصلی” برای قاضی محرز شود. بنابراین، اکیداً توصیه می‌شود قبل از هر اقدامی با یک وکیل متخصص در امور دیوان عدالت اداری مشورت نمایید. دفتر حقوقی دادپویان حامی با تیمی از وکلای با تجربه و متخصص آماده ارائه خدمات حقوقی تخصصی خویش در این زمینه به شما عزیزان می باشد.
سوالات متداول
دستور موقت چیست؟
دستور موقت یک تصمیم قضایی فوری و غیرقطعی است که توسط شعبه رسیدگی‌کننده در دیوان عدالت اداری صادر می‌شود. هدف از آن، توقف اجرای یک اقدام یا تصمیم اداری تا زمان صدور رأی نهایی در پرونده اصلی است. در واقع، دستور موقت وضعیت موجود را “فریز” می‌کند تا از وقوع خسارت‌های جبران‌ناپذیر جلوگیری شود.
چه شرایطی برای صدور دستور موقت لازم است؟
قاضی برای صدور دستور موقت باید دو شرط اساسی را احراز کند (مطابق ماده ۳۴ قانون دیوان):
- فوریت و ضرورت: شاکی (شما) باید ثابت کند که اجرای تصمیم اداری، خسارتی فوری و غیرقابل جبران به او وارد می‌کند.
- احتمال قوی برنده شدن در دعوای اصلی: قاضی باید به این نتیجه برسد که ادعای شاکی در پرونده اصلی، بی‌اساس نیست و احتمالاً حق با اوست.
چگونه می‌توانم درخواست دستور موقت بدهم؟
درخواست دستور موقت را می‌توان به دو شکل ارائه کرد:
- همزمان با دادخواست اصلی
- پس از ثبت دادخواست اصلی، اگر در حین رسیدگی به پرونده، شرایطی فوری پیش آمد، می‌توانید با یک لایحه جداگانه درخواست دستور موقت کنید.
نکته: تمامی درخواست ها باید از طریق سامانه ساجد (سامانه جامع خدمات الکترونیک قضایی دیوان عدالت اداری) ثبت شوند.
برای درخواست دستور موقت هزینه جداگانه‌ای باید پرداخت کنم؟
خیر، درخواست دستور موقت هزینه دادرسی جداگانه‌ای ندارد و هزینه آن همان هزینه ثبت دادخواست اصلی است.
اگر درخواست دستور موقت من رد شود، چه کاری می‌توانم انجام دهم؟
تصمیم شعبه مبنی بر رد درخواست دستور موقت، قطعی و غیرقابل اعتراض است. شما نمی‌توانید به این تصمیم اعتراض کنید، اما رد شدن دستور موقت هیچ تأثیری بر رسیدگی به پرونده اصلی شما ندارد و همچنان شانس برنده شدن در رأی نهایی را دارید.
سلام. رددستورموقت درشکایتی که به شاکی ابلاغ می شودبه نفع شاکی هست؟ ممنون
سلام. خیر. رد دستور موقت به معنای عدم پذیرش دعوا نیست و ممکن است پس از رسیدگی رای به نفع خواهان صادر شود.