نظام آموزش رسمی در ایران شامل مقاطع و سازمان های مختلفی نظیر وزارت آموزش و پرورش ، وزارت علوم ، تحقیقات و فناوری ، سازمان سنجش ، دانشگاه های دولتی و خصوصی و سایر واحدها و موسسات مرتبط با آن می باشد.

باتوجه به صلاحیت دیوان عدالت اداری در رسیدگی به شکایات و اعتراضات اشخاص نسبت به اقدامات و تصمیمات واحدهای دولتی ، درصورتی که اختلاف یا اعتراضی درمسیر تحصیل شخصی یا نیاز به تأیید از مراجع آموزشی به وجود آید ، درصورتی که مرجع اختصاصی در قانون برای حل مسئله  پیش بینی نشده باشد ، طرح شکایت در دیوان عدالت اداری امکان دارد. در ادامه به بررسی چند شکایت احتمالی در زمینه نظام آموزشی که قابل طرح در دیوان عدالت اداری است پرداخته می شود.

صلاحیت رسیدگی دیوان عدالت اداری نسبت به واحدهای آموزشی غیردولتی

همانگونه که مشخص است صلاحیت دیوان عدالت اداری رسیدگی به شکایات مردم علیه سازمان ها و واحدهای دولتی است اما باتوجه به پیش بینی شکایت از موسسات عمومی غیردولتی راجع به مقررات غیرقانونی و خودداری از انجام وظایفی که برعهده دارند و موجب تضییع حقوق اشخاص می شود ، می توان علاوه بر نهاهای آموزشی دولتی که نام برده شد ، علیه واحدهای مرتبط با نظام آموزشی مانند جهاد دانشگاهی ، نهاد کتابخانه های عمومی کشور ، دانشگاه آزاد اسلامی و سایر موسسات عمومی غیردولتی که نام آنها در قانون فهرست نهادها و موسسات عمومی غیردولتی ذکر شده است ، طرح شکایت نمود.

نهادهای نام برده شده در انجام وظایف و شرح مسئولیت های خود به طور کلی به دو صورت عمل می نمایند. اول آنکه در راستای وظایف اداری تصمیمات و اقدامات مربوط به امور جزئی و داخلی خود را به اشخاص اعلام می کنند. دوم آنکه اقدام به تصویب دستورالعمل ، آئین نامه و یا مصوبه هایی می نمایند که دارای قواعد کلی است. هرکدام از این دوعمل حسب مورد قابل اعتراض و شکایت در شعب بدوی دیوان یا هیأت عمومی دیوان عدالت اداری می باشد.

اعتراض به تضییع حق قبولی در آزمون های ورودی

آزمون های ورودی نهادهای آموزشی همراه با دستورالعمل یا به اصطلاح دفترچه آزمون برگزار می شود که حاوی ظرفیت های مورد و یا نحوه کسب نمره قبولی می باشد. اشخاصی که مطابق با دفترچه انتشار یافته دارای شرایط قبولی می باشند و یا نمرات لازم در آزمون های کتبی و یا مصاحبه شفاهی را کسب نموده باشند ، درصورت عدم پذیرش از جانب نهادهای آموزشی می توانند خواست خود را در دیوان عدالت اداری علیه موسسه آموزشی که بدون دلیل موجه از پذیرش شاکی امنتاع نموده است ، طرح نماید. دادخواست می بایست همراه با ادله کسب نمرات یا امتیازات  بوده و مستندات قانونی مقررات پذیرش ارائه گردد.

باید توجه داشت که اگر عدم پذیرش منتسب به اقدامات و تصمیمات کارمندان و یا تصمیمات اداری نهاد آموزشی باشد ، شعب بدوی دیوان رسیدگی می نماید ، درصورتی که عدم پذیرش متقاضی به دلیل آئین نامه یا مصوبه غیرقانونی یا خارج از حدود اختیارات نهاد آموزشی باشد. طرح شکایت و رسیدگی به آن با خواسته ابطال آئین نامه یا مصوبه مذکور در هیئت عمومی دیوان عدالت اداری انجام می گیرد.

الزام به انتقال دانشجویان

دانشجویان ایرانی دانشگاه های واقع در داخل ایران و همچنین دانشجویان ایرانی شاغل به تحصیل در خارج از کشور می توانند تقاضای انتقال خود را از طریق سامانه سجاد ثبت نمایند. درصورتی که واحد آموزشی با وجود شرایط انتقال از این موضوع امتناع نماید ، متقاضی می تواند شکایت خود را در دیوان عدالت اداری مطرح نماید.

برای این امر متقاضی انتقال از دانشگاه های خارج از کشور به موسسه های آموزشی داخل کشور می بایست دلایل خود را مبنی بر وجود شرایط ” آئین نامه انتقال دانشجویان ایرانی دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی خارج از کشور به داشنگاه ها و دانشکده های داخل کشور” ارائه نمایند.

تقاضای انتقال دانشجو همچنین می تواند ناظر به انتقال به عنوان میهمان در داخل کشور باشد. برای این امر نیز رعایت شرایطی که از سمت وزارت علوم ، تحقیقات و فناوری اعلام می گردد ضروری می باشد.

اعتراض به حکم اخراج دانشجو و لغو آن

باتوجه به آئین نامه آموزشی هردانشگاه و آئین نامه انضباطی دانشجویان جمهوری اسلامی که به تصویب شورای عالی فرهنگی رسیده است ، دلایل عدیده ای می تواند موجب صدور حکم اخراج دانشجو شود. درفرضی که حکم کمیته انضباطی دانشگاه ناظر بر اخراج دانشجو می باشد ، تازمانی که رأی صادر شده قطعی نشده است (به دو دلیل  رأی قطعی می شود ۱-گذشت مهلت اعتراض ۲- صدور رأی از کمیته تجدیدنظر) نمی توان موضوع را در دیوان عدالت اداری مطرح نمود. اما درخصوص حکم کمیته انضباطی که قطعی شده و احکام صادره از اداره آموزش دانشگاه دیوان عدالت اداری صلاحیت رسیدگی دارد.

برای لغو حکم اخراج ، شاکی می بایست دلایل خود را حسب مورد در جهت عدم خروج از مقررات آموزشی مانند رعایت سنوات و کسب نمره قبولی و عدم تخطی از قواعد آئین نامه انضباطی دانشجویان به دیوان ارائه نماید.

ابطال مصوبات نهاد های آموزشی در دیوان عدالت اداری

علاوه بر شکایت های اشخاص دانش آموز و دانشجو نسبت به اقدامات و تصمیمات نهادهای آموزشی فعال در این حوزه ، ابطال مصوبات و آئین نامه های مراجع تصمیم گیرنده نیز در دیوان عدالت اداری صورت می گیرد. از مهم ترین مصوبات و آئین نامه های ابطال شده در چندسال اخیر می توان موارد ذیل را نام برد :

• ابطال ممنوعیت اشتغال دانشجویان دکتری وزارت بهداشت 

آئین نامه آموزشی دکتری تخصصی مقرر می داشت دانشجویان دوره دکتری ملزم می باشند از اشتغال به هرگونه به غیر از تحصیل اجتناب نمایند. این حکم کلی به موجب رأی هیئت عمومی دیوان با این استدلال که برمبنای اصل ۳۰ قانون اساسی جمهوری اسلامی ، حق بر اشتغال و حق بر داشتن شغل و آزادی انتخاب شغل به عنوان یکی از حقوق بنیادین شهروندان به صراحت شناسایی شده است ، اصلاق آئین نامه آموزشی دوره دکتری تخصصی مصوب شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی ، صرفاً از آن جهت که متضمن ممنوعیت اشتغال دانشجویان مقطع دکتری در اوقاتی است که موظف به حضور در دانشگاه نیستند و مانع از اشتغال آنها به مشاغل می شود که تعارض با تحصیل تمام وقت ان ها در مقطع دکتری ندارد ، خارج از حدود اختیار مرجع تصویب کننده و خلاف قانون می باشد ، ابطال شده است.

• ابطال آئین نامه پذیرش بدون آزمون استعدادهای درخشان در قسمت محدودیت دانشگاه های غیردولتی
  

آئین نامه پذیرش بدون آزمون استعدادهای درخشان مقرر می داشت دانشگاه های پیام نور دانشگاه آزاد اسلامی ، غیردولتی-غیرانتفاعی و پردیس های بین المللی خودگردان از پذیرش دانشجویان استعداد درخشان بدون آزمون ممنوع هستند ، هیئت عمومی دیوان مقرره مذکور را بدون مستند قانونی و از مصادیق تبعیض ناروا تشخیص داده و حکم به ابطال آنها نموده است. بنابراین درحال حاضر دانشگاه های غیردولتی نیز می توانند بدون آزمون اقدام به پذیرش دانشجویان استعداد درخشان نمایند.

• ابطال مصوبه ممنوعیت تحصیل مجدد رایگان (روزانه) در یک مقطع
  

بر اساس مصوبه وزارت علوم ، تحقیقات و فناوری ، باتوجه به محدود بودن امکانات دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی دولتی و نیز ضرورت توزیع عادلانه امکانات بین متقاضیان ، هریک از داوطلبان ورود به آموزش عالی در هریک از مقاطع تحصیلی تنها برای یک بار می توانستند از امکانات دولتی استفاده نمایند ، بنابراین پذیرفته شدگان برای بار دوم در دوره های روزانه ، مستلزم پرداخت شهریه معادل دوره شبانه بودند.

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری با تشخیص خار بودن وضع محدودیت به این صورت اقدام به ابطال مقرره مذکور نموده و درحال حاضر یک شخص می تواند به طور مجدد مشغول به تحصیل در دوره روزانه شود ، بدون آنکه میتلزم پرداخت شهریه دوره شبانه باشد.

اشتراک گذاری: