گاهی آرای صادر شده از سوی هیات های تشحیص و حل اختلاف اداره کار ممکن است با قوانین و مقررات مطابقت نداشته باشد و حقوق قانونی کارگر یا کارفرما را نادیده بگیرد. در چنین شرایطی، قانونگذار مرجع بالاتری را برای رسیدگی به این اعتراضات در نظر گرفته است. شکایت از اداره کار در دیوان عدالت اداری به عنوان آخرین و موثرترین راهکار قانونی، فرصتی برای بازبینی و نقض این آرا فراهم می‌کند.
در این مقاله سعی نموده ایم شما را با تمام مراحل و نکات مهم شکایت از رأی اداره کار در دیوان عدالت اداری آشنا نمائیم تا بدین وسیله بتوانید نسبت به احقاق حق خود اقدام نمائید. با ما همراه باشید تا اطلاعات لازم در مورد شرایط لازم برای طرح دعوا و مهلت های قانونی را کسب نمائید.
مهلت اعتراض به رای اداره کار در دیوان عدالت اداری
مهلت اعتراض به رای اداره کار در دیوان عدالت اداری برای افراد مقیم ایران، سه ماه از تاریخ ابلاغ رأی قطعی هیأت حل اختلاف و برای افراد مقیم خارج از ایران، شش ماه از تاریخ ابلاغ رأی قطعی می باشد.
مبدأ محاسبه این زمان، تاریخی است که رأی قطعی هیأت حل اختلاف به شما از طریق سامانه جامع روابط کار ابلاغ شده است. اگر این مهلت بگذرد، دیوان شکایت را به دلیل “خروج از مهلت” رد خواهد کرد.
چه کسانی می توانند از رای اداره کار در دیوان عدالت اداری شکایت نمایند؟
هر یک از طرفین دعوا (کارگر یا کارفرما) که رأی قطعی هیأت حل اختلاف را به ضرر خود می‌دانند، می‌توانند به‌عنوان “شاکی” در دیوان عدالت اداری طرح دعوا کنند.
شرایط اعتراض به رای اداره کار در دیوان عدالت اداری
اعتراض به رای اداره کار در دیوان عدالت اداری مستلزم وجود شرایط ذیل می باشد:
- وجود رای قطعی از هیات تشخیص یا حل اختلاف اداره کار
- رای صادره با قوانین امره یا مصوبات هیات وزیران مخالف باشد و یا هیات رایی خارج از صلاحیت صادر نموده باشد و یا رای صادره با آرای قبلی و مشابه هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تضاد باشد.
- اعتراض به رای باید در مهلت مقرر قانونی صورت گیرد.
نحوه اعتراض به رای اداره کار در دیوان عدالت اداری
برای اعتراض به رای اداره کار در دیوان عدالت اداری باید دادخواست ارائه نمود. تقدیم دادخواست از طریق سامانه ثنا و به صورت الکترونیک می باشد. طبق تبصره ۱ ماده ۶۳ قانون دیوان عدالت اداری، رسیدگی به شکایات از هیات های حل اختلاف اداره کار در شعب تجدیدنظر به عمل می آید. بنابراین به صورت یک مرحله ای بوده و به همین دلیل داشتن وکیل متخصص دیوان عدالت اداری بسیار ضروری می باشد.
در مواردی که اجرای رای موجب زیان جبران ناپذیر شود، می توانید درخواست صدور دستور موقت در دیوان عدالت اداری را مطرح کنید. این درخواست باید در ابتدای ثبت دادخواست یا حین رسیدگی مطرح شود.
انواع شکایت از اداره کار در دیوان عدالت اداری
شکایاتی که در مورد اداره کار در دیوان عدالت اداری مطرح می شود را می توان به شرح ذیل تقسیم نمود:
اعتراض به آرای قطعی هیأت های تشخیص و حل اختلاف کار
این رایج ترین نوع شکایت است. زمانی که بین کارگر و کارفرما اختلافی پیش می‌آید (مانند اخراج، عدم پرداخت حقوق، سنوات، عیدی و…)، ابتدا موضوع در هیأت تشخیص اداره کار بررسی می‌شود. اگر هر یک از طرفین به رأی این هیأت اعتراض داشته باشد، پرونده به هیأت حل اختلاف کار ارجاع داده می‌شود.
رأی هیأت حل اختلاف، رأی قطعی و لازم‌الاجرا در مراجع اداره کار است.
اگر کارگر یا کارفرما معتقد باشند که این رأی قطعی، خلاف قوانین و مقررات صادر شده است، می‌توانند ظرف سه ماه از تاریخ ابلاغ رأی، به آن در دیوان عدالت اداری اعتراض کنند.
موضوعات اصلی این نوع شکایات عبارتند از:
اخراج غیرقانونی و بازگشت به کار: کارگری که معتقد است رأی هیأت حل اختلاف مبنی بر قانونی بودن اخراجش اشتباه بوده، می‌تواند در دیوان شکایت کند و درخواست بازگشت به کار و دریافت حقوق ایام بلاتکلیفی را داشته باشد.
زمانی که رأی صادره مبنی بر اخراج قطعی باشد، کارگر اخراج شده می تواند اعتراض خود را در دیوان عدالت اداری ثبت نماید. پس از رسیدگی در دیوان عدالت اداری و نقض حکمی که به آن اعتراض شده است، پرونده به هیأت حل اختلاف هم عرض ارسال و یکی از تصمیمات زیر اتخاذ می شود:
الف) غیرموجه بودن حکم اخراج:
در این صورت حکم بازگشت به کار صادر می شود و کارفرما مکلف است دستمزد کارگر را از تاریخ اخراج به طور کامل پرداخت نماید.
ب) موجه بودن حکم اخراج:
در این حالت همچنان کارگر اخراج شده کلیه حقوق راجع به حق سنوات خود را از کارفرما اخذ می نماید.
مطالبه حقوق و مزایای معوقه: شکایت از آرائی که به درستی به مطالبات کارگر (مانند حقوق، اضافه کاری، حق مأموریت، نوبت کاری، سنوات، عیدی و…) رسیدگی نکرده‌اند.
حوادث ناشی از کار: اعتراض به رأی هیأت در خصوص میزان مسئولیت کارفرما در یک حادثه یا عدم رسیدگی صحیح به درخواست غرامت و دیه از کارفرما.
طرح طبقه‌بندی مشاغل: شکایت از آرائی که در خصوص گروه شغلی، رتبه و مزایای مربوط به طرح طبقه بندی مشاغل به درستی صادر نشده‌اند.
سایر موارد مرتبط با روابط کار:هرگونه رأی دیگری که به نظر شاکی (کارگر یا کارفرما) با قانون کار و مقررات تأمین اجتماعی مغایرت دارد.
شکایت از تصمیمات و اقدامات واحدهای اداری وزارت کار
این نوع شکایت مستقیماً به رأی هیأت حل اختلاف مربوط نیست، بلکه به تصمیمات یا اقدامات خود اداره کار به عنوان یک نهاد دولتی برمی‌گردد. از رایج ترین شکایات در این زمینه می توان به موارد ذیل اشاره نمود:
- اعتراض نسبت به بیمه بیکاری: شکایت فردی که واجد شرایط دریافت بیمه بیکاری بوده اما اداره کار درخواست او را رد کرده یا مقرری او را بی‌دلیل قطع کرده است. این یکی از پرتکرارترین شکایات در این دسته است.
- شکایت از گزارش بازرسی کار: شکایت از گزارش های خلاف واقع بازرسان کار که منجر به تضییع حق کارگر یا کارفرما شده است.
- صدور یا تمدید پروانه کار اتباع خارجی: شکایت از تصمیم اداره کار در خصوص عدم صدور یا عدم تمدید مجوز کار برای یک تبعه خارجی واجد شرایط.
- تایید صلاحیت شرکت‌های خدماتی: شکایت از تصمیم اداره کار در خصوص رد یا ابطال صلاحیت یک شرکت.
درخواست ابطال آیین‌نامه ها و بخشنامه‌های خلاف قانون
این نوع شکایت، یک شکایت فردی نیست، بلکه جنبه عمومی دارد. اگر وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی یک آیین‌نامه، بخشنامه یا دستورالعملی صادر کند که به نظر می‌رسد با قوانین بالاتر (مانند قانون کار، قانون اساسی و…) مغایرت دارد، هر شخص ذی‌نفعی می‌تواند از هیأت عمومی دیوان عدالت اداری درخواست ابطال آن را بنماید.
برای مثال فرض کنید وزارت کار بخشنامه‌ای صادر کند که طبق آن، اضافه‌کاری در مشاغل خاصی محدود شود، در حالی که این محدودیت در قانون کار پیش‌بینی نشده باشد. در این صورت، کارگران یا تشکل‌های کارگری می‌توانند ابطال این بخشنامه را از دیوان درخواست کنند. اگر هیأت عمومی دیوان آن را باطل کند، آن بخشنامه برای همه بی‌اثر خواهد شد.
درخواست جلوگیری از اجرای احکام قانون کار
مطابق با قانون کار، کارگاه های خانوادگی که انجام کار در آنها منحصراً توسط صاحب کار و همسر و خویشاوندان نسبی درجه یک از طبقه اول انجام می شود، به طور کلی مشمول مقررات قانون کار نمی باشند. همچنین کارگاه های کمتر از ۱۰ نفر برحسب مصلحت به طور موقت از بعضی احکام قانون کار مستثنی می شوند که حدود استثنا و مدت آنها تصویب آئین نامه توسط هیأت وزیران تعیین می شود.
زمانی که کارگر یا کارفرما اجرای برخی از مقررات قانون کار را که نسبت به وی مستثنی شده است را به ضرر خود بداند، اما اداره کار محل یا هر ارگان دولتی دیگری و یا هیأت های حل اختلاف اصرار به اجرای مفاد قانون کار داشته باشد، شاکی می تواند از دیوان عدالت اداری تقاضا نماید و با صدور حکم از اجرای احکام پیش بینی شده در قانون کار جلوگیری نماید.
همچنین برخی از مشاغل دارای قوانین خاص استخدامی مربوط به خود می باشد، افراد مشمول قوانین خاص استخدامی نیز زمانی که اجرای احکام قانون کار بر آنها بار شود می توانند به نحو فوق اعتراض خود را در دیوان عدالت اداری مطرح نمایند.
در این مقاله سعی نمودیم تا حدود زیادی مراحل و نکات مهم دعاوی اداره کار در دیوان عدالت اداری را توضیح دهیم اما با توجه به تخصصی بودن دعاوی مطروحه در دیوان عدالت اداری و تفاوت این مرجع با سایر مراجع قضایی، داشتن وکیل متخصص در دیوان عدالت اداری و وکیل اداره کار می تواند شما را در رسیدن به نتیجه مطلوب یاری نماید. دفتر حقوقی دادپویان حامی در این راستا با گردهم آوری وکلای متخصص و با تجربه خدمات حقوقی تخصصی در این زمینه را به شما عزیزان ارائه می نماید. جهت بهره مندی از این خدمات می توانید از طریق شماره های مندرج در وب سایت با ما در تماس باشید.
سوالات متداول
چه کسانی می‌توانند در دیوان عدالت اداری از رأی اداره کار شکایت کنند؟
هم کارگر و هم کارفرما هر یک از طرفین دعوا که رأی قطعی هیأت حل اختلاف کار را خلاف قوانین و مقررات بدانند، حق شکایت در دیوان را دارند.
مهلت شکایت در دیوان عدالت اداری چقدر است؟
برای اشخاص مقیم ایران سه ماه از تاریخ ابلاغ رأی قطعی هیأت حل اختلاف و برای اشخاص مقیم خارج از کشور شش ماه از تاریخ ابلاغ رأی قطعی
چه مدارکی برای ثبت شکایت لازم است؟
- تصویر کارت ملی شاکی.
- تصویر رأی قطعی هیأت حل اختلاف کار که به آن اعتراض دارید.
- تصویر رأی هیأت تشخیص (رأی بدوی).
- وکالت‌نامه وکیل (در صورت داشتن وکیل).
- سایر مدارک و مستنداتی که ادعای شما مبنی بر غیرقانونی بودن رأی را اثبات می‌کند (مانند قرارداد کار، لیست بیمه، فیش حقوقی و…).
آیا می‌توان اجرای رأی هیأت حل اختلاف را تا صدور رأی دیوان متوقف کرد؟
اگر اجرای رأی (مثلاً بازگشت به کار کارگر یا پرداخت مبلغی توسط کارفرما) باعث ورود خسارتی شود که جبران آن در آینده مشکل یا غیرممکن باشد، می‌توانید همزمان با ثبت دادخواست اصلی، درخواست صدور دستور موقت مبنی بر توقف اجرای رأی را نیز مطرح کنید. شعبه رسیدگی‌کننده در دیوان، ابتدا این درخواست را بررسی کرده و در صورت احراز فوریت و ضرورت، دستور توقف اجرا را صادر می‌کند.
رسیدگی در دیوان عدالت اداری چقدر طول می‌کشد؟
این زمان به حجم پرونده‌های هر شعبه بستگی دارد و نمی‌توان زمان دقیقی برای آن تعیین کرد. اما به طور میانگین، رسیدگی به پرونده‌ها می‌تواند از چند ماه تا بیش از یک سال به طول انجامد.
در دیوان جلسه رسیدگی حضوری برگزار می‌شود؟
خیر. رسیدگی در دیوان عدالت اداری غیرحضوری است. قضات دیوان بر اساس محتویات پرونده، دادخواست شما و لایحه دفاعیه طرف مقابل (اداره کار) تصمیم‌گیری می‌کنند.
هزینه شکایت در دیوان عدالت اداری چقدر است؟
هزینه دادرسی بر اساس تعرفه‌های خدمات قضایی که سالانه اعلام می‌شود، تعیین می‌گردد. این هزینه در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی محاسبه و از شما دریافت می‌شود و معمولاً مبلغ قابل توجهی نیست.
