نصب امین یکی از امور حقوقی مطرح شده در قانون مدنی و امورحسبی است، چنان چه افراد توانایی اداره کردن امور حقوقی و مالی خود را نداشته و شخصی به صورت قراردادی یا قانونی برای اداره امور وی وجود نداشته باشد، مرجع صالح با رعایت شرایط قانونی اقدام به نصب امین برای او می نماید .

جهات نصب امین

دادگاه می تواند در موارد ذیل نسبت به نصب امین اقدام نماید:

۱-نصب امین برای اداره دارایی غائب

چنان چه غائب مفقوالاثر برای اداره اموال خود تکلیفی معین نکرده باشد و کسی هم نباشد که قانونا حق تصدی امور او را داشته باشد، محکمه برای اداره اموال او یک نفر امین معین می کند، بنابراین اگر غائب وکیلی برای اداره اموال خود معین کرده باشد، دیگر دادگاه در این خصوص مداخله نخواهد کرد مگر این که نماینده مزبور فوت کند یا صلاحیت وی برای اداره اموال زایل گردد . تا زمانی که امین تعیین نشده است، اداره اموال بر عهده دادستانی است که اموال در حوزه او یافت می شود و دادستان مکلف است اقدامات لازم از جمله مهرو موم کردن و یا فروش اموال ضایع شدنی را انجام دهد .

• مسئول نگهداری و حفاظت از اموال غائب در خارج از کشور

چنان  چه اموال غائب مفقوالاثر در خارج از کشور باشد، مامورین کنسولی تا تعیین امین موظف به نگهداری و حفاظت از اموال غائب می باشند ، مامورین کنسولی می توانند برای اداره اموال ایرانیان که محتاج تعیین امین می باشند و در حوزه ماموریت آن ها است موقتا نصب امین نمایند و می بایست تا ده روز پس از نصب امین مدارک عمل خود ا به وسیله وزارت امورخارجه به وزارت دادگستری بفرستد، نصب امین وقتی قطعی می گردد که دادگاه شهرستان تهران، تصمیم مامور کنسولی را تنفیذ نماید

• اخذ تضمین از امین غائب مفقوالاثر

محاکم در راستای حفظ اموال و جبران ضررو زیان احتمالی می توانند از امینی که معین می نمایند تقاضای ضامن یا تضمینات نمایند .

• تقدم وراث غائب مفقوالاثر

در صورتی که یکی از وراث غائب تضمینات کافی به دادگاه ارائه دهد، به سمت امین معین خواهد و دادگاه نمی تواند امین دیگری معین نماید .

۲-نصب امین در صورت غیبت،حبس یا ناتوانی ولی قهری

هرگاه ولی قهری منحصرا به واسطه غیبت، حبس یا به هر علتی نتواند به امور مولی علیه رسیدگی کند و کسی را هم از طرف خود معین نکرده باشد، حاکم یک نفر امین به پیشنهاد مدعی العموم برای تصدی و اداره اموال مولی علیه و سایر امور راجعه به او موقتا معین خواهد کرد .

۳-نصب امین برای سهم الارث جنین در صورت عدم حضور ولی یا وصی

طبق بند ۱ ماده ۱۰۳ قانون امور حسبی، برای اداره سهم الارثی که ممکن است از ترکه متوفی به جنین تعلق بگیرد در صورتی که جنین وصی یا ولی نداشته باشد ، دادستان یا اقربای جنین  می توانند از دادگاه شهرستانی که مادر جنین در حوزه آن اقامت دارد درخواست تعیین امین نمایند .

لازم به ذکر است، مادر جنین در صورت داشتن صلاحیت بر دیگران مقدم است و در صورت عدم صلاحیت یا عدم قبول او اقربای نسبی و سببی جنین بر دیگران مقدم خواهند بود همچنین می بایست بیان گردد سمت امینی که برای جنین معین شده است پس از تولد طفل زائل می گردد .

۴-نصب امین برای اداره اموالی که به مصارف عمومی اختصاص داشته و مدیری نداشته باشد

دادستان و هر ذی نفع می تواند برای اداره اموالی که اختصاص به مصارف عمومی اختصاص داشته و مدیری نداشته باشد در خواست نصب امین نماید .

ضم امین در صورت خیانت متولی

طبق ماده ۶۳ قانون اوقاف و امور خیریه، هرگاه متولی یا ناظر مرتکب تعدی یا تفریط شود یا در اجرای قرارداد یا قانون اهمال کند، حسب مورد از سوی دادگاه معزول، ممنوع المداخله یا ضم امین خواهد شد.

وظایف و اختیارات امین

قانونگدار برای جلوگیری از ضررو زیان های احتمالی، امین را موظف به رعایت قوانین و مقرراتی نموده است، در ذیل وظایف و اختیارات امین را مورد بررسی قرار می دهیم .

۱-دادن صورت جامع از دارایی

امین موظف است قبل از مداخله در امور مالی مولی علیه صورت جامعی از کلیه دارایی تهیه و یک نسخه از آن را برای دادستانی که امین در حوزه آن تعیین شده فرستاده تا دادستان یا نماینده او نسبت به میزان دارایی مولی علیه تحقیقات لازم را به عمل آورد . دادستان یا نماینده او می بایست بعد از ملاحظه صورت دارایی شخصی که برای او امین تعیین شده است، مبلغی را که ممکن است مخارج سالیانه وی بالغ بر آن گردد و مبلغی را که برای اداره کردن دارایی مزبور ممکن است لازم شود معین نماید، امین نمی تواند بیش از مبالغ مزبور خرج کند مگر با تصویب دادستان .

۲- مسئولیت امین در صورت تقصیر

در صورتی که امین در حفظ مال شخصی که دادگاه برای او امین تعیین کرده است، مرتکب تقصیر گردد، مسئول ضرر و خسارتی است که از نقصان یا تلف آن مال حاصل شده است اگرچه نقصان یا تلف مستند به تفزیط یا تعدی قیم نباشد .

۳-محدویت های امین در معاملات

امین نمی تواند از طرف شخصی که برای او امین معین شده است با خود معامله کند اعم از این که مال وی را به خود منتقل کند یا مال خود را به او انتقال دهد .

همچنبن امین نمی تواند اموال غیرمنقول  شخصی که برای او امین تعیین گشته است را بفروشد یا رهن گذارد و یا معامله کند که در نتیجه آن خود مدیون مولی علیه شود مگر این که غبطه مولی علیه رعایت گردیده و دادستان اقدام به تصویب آن نماید البته چنان چه امین نسبت به اجاره دادن اموال غیرمنقول مولی علیه اقدام نماید نیاز به تصویب دادستان ندارد .

۴-صلح دعاوی

چنان چه امین بخواهد دعاوی مربوط به شخصی که برای او امین تعیین شده را به صلح خاتمه دهد موضوع را به دادستان اطلاع داده و در صورت تصویب دادستان می تواند اقدام به صلح دعوا نماید .

موارد ممنوعیت نصب امین

اشخاص ذیل نباید به سمت امین تعیین گردند :

۱-کسانی که تحت ولایت یا قیومیت هستند .

۲-کسانی که به علت ارتکاب جنایت یا یکی ازجنحه های ذیل به موجب حکم قطعی محکوم شده باشند:

سرقت- خیانت در امانت-کلاهبرداری- اختلاس- هتک ناموس یا منافیات عفت – جنحه نسبت به اطفال – ورشکستگی به تقصیر

۳-کسانی که  حکم ورشکستگی آن ها صادر و هنوز عمل ورشکستگی آنان تصفیه نشده باشد .

۴- کسانی که معروف به فساد اخلاق هستند .

۵- کسانی که خود یا اقرباء او دعوایی بر محجور داشته باشد .

قبول یا رد امین

امین می بایست ظرف سه روز پس از ابلاغ با رعایت مقررات آیین دادرسی مدنی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی، قبول یا عدم سمت امانت را به دادگاه اطلاع دهد و اگر در این مدت قبول خود را اطلاع ناد شخص دیگری معین خواهد شد مگر این که قبل از تعیین دیگری، سمت امانت را به دادگاه اطلاع دهد که در این صورت همان شخص به سمت امانت باقی خوواهد ماند .

عزل امین

در موارد ذیل امین عزل می گردد:

۱-اگر معلوم شود که امین فاقد صفت امانت بوده و یا این که صفت امانت از او سلب شده باشد .

۲-اگر امین مرتکب جنایت و یا مرتکب یکی از جنحه های ذیل شده و موجب حکم قطعی محکوم گردد

سرقت- خیانت در امانت –کلاهبرداری-اختلاس-هتک ناموس-منافیات عفت-جنحه نسبت به اطفال-ورشکستگی به تقصیر

۳-اگر امین به علتی غیر از علل فوق محکوم به حبس شود و بذین جهت نتواند امور مالی را اداره نماید

۴-اگر امین ورشکسته شود.

۵-اگر عدم لیاقت یا توانایی امین در اداره اموال معلوم شود .

۶- امین مکلف است لااقل سالی یک مرتبه حساب تصدی خود را به داستان و یا نماینده او بدهد و هرگاه در ظرف یک ماه از تاریخ مطالبه دادستان ، حساب ندهد به تقاضای دادستان عزل می گردد .

۷-دادستان می تواند در صورت موجبات موجه از دادگاه تقاضا کند که از امین تضمیناتی راجع به اداره اموال شخصی که برای وی نصب امین شده را اخذ نماید، هرگاه امین برای دادن تضمین حاضر نگردد، عزل می شود .

اجرت امین

امین می تواند برای انجام امور تقاضای اجرت نماید، میزان اجرت امین با رعایت کار امین و مقدار اشتغالی که برای او حاصل گردیده و محلی که امین در آن جا اقامت دارد و میزان عایدی شخصی که به امین نیازمند است ، تعیین می گردد.

اشتراک گذاری: