ابطال شناسنامه

دعوای ابطال شناسنامه که مربوط به احوال شخصی افراد است به طرفیت اداره ثبت احوال اقامه می گردد. شناسنامه که یک سند رسمی محسوب می شود نمی تواند موضوع انکار یا تردید قرار گیرد فقط می تواند مورد ادعای جعل قرار گیرد ادعای جعل به معنای خلاف واقع بودن مفاد آن سند است.

دلایل درخواست ابطال شناسنامه

تقاضای ابطال شناسنامه ممکن است به جهات ذیل ارائه داده شود

• تغییر تاریخ تولد

‌تغییر تاریخ تولد بیش از پنج سال

اشخاص می‌توانند در صورتی که سن واقعی آنان با تاریخ تولد مندرج در اسناد سجلی و شناسنامه بیش از پنج سال اختلاف داشته باشد در کمیسیون ثبت احوال درخواست اصلاح تاریخ تولد خود را بنمایند. وفق تبصره ماده واحده قانون ‌حفظ اعتبار اسناد سجلی و جلوگیری از تزلزل آن ها، صاحب شناسنامه تنها یک بار در طول عمر خود و در صورتی که اختلاف سن واقعی با سن مندرج سجلی به تشخیص کمیسیون مرکب از فرماندار یا بخشدار، رئیس اداره ثبت احوال و پزشک منتخب، مدیر عامل سازمان بهداری استان و رئیس شورای اسلامی شهر و یا بخش محل صدور شناسنامه و با عضویت و ریاست قاضی دادگاه صالحه محل تشکیل می‌گردد، بیش از 5 سال باشد، می‌تواند سن خود را اصلاح نماید. بر این اساس، تنها در صورت ارائه مدرک مستدل، این درخواست در کمیسیون تشخیص سن بررسی می‌شود.

بنابراین بنا به رای وحدت رویه ۵۹۹ – ۱۳۷۴/۴/۱۳ ماده واحده قانون حفظ اعتبار اسناد سجلی و جلوگیری از تزلزل آن ها مصوب 1367، تغییر تاریخ تولد اشخاص به کمتر از پنج سال  در کمیسیون مذکور ممنوع می باشد و رسیدگی به درخواست تغییر سن بیش از پنج سال نیز به تجویز تبصره همین قانون منحصراً به عهده کمیسیون مقرر در آن محول شده است.

تصمیمات کمیسیون مقرر در ماده واحد قانون حفظ اعتبار اسناد سجلی و جلوگیری از تزلزل آن‌ها در صورتی که خلاف قوانین و مقررات باشد از سوی فرد متقاضی قابلیت طرح شکایت در دیوان عدالت را خواهد داشت.

تغییر تاریخ تولد در شناسنامه کمتر از 5 سال

بنا به رأی وحدت رویه هیات عمومی دیوان عالی کشورتحت شماره 599 مورخ 13/4/1374 و اصل (159) قانون اساسی مرجع رسیدگی و اظهار نظر نسبت به درخواست تغییر تاریخ تولد در شناسنامه کمتر از 5 سال در صلاحیت دادگاه‌های دادگستری است و رسیدگی به درخواست اشخاص جهت اصلاح تاریخ تولد کمتر از 5 سال در صلاحیت دادگاه حقوقی محل سکونت شخص متقاضی می‌باشد. دعوا باید به طرفیت اداره ثبت احوال صادرکننده شناسنامه فرد متقاضی صورت گیرد که رأی مذکور قابلیت اعتراض از سوی طرفین را در دادگاه تجدید نظر خواهد داشت.

بدیهی است در خصوص طرح دعوا در دادگستری مبنی بر اصلاح سن کمتر از 5 سال چه به نحو کاهش و چه به نحو افزایش هرگونه دلیل محکمه پسند از قبیل برگ ولادت، اشتباهات مامورین ثبت احوال یا مواردی از این قبیل را می‌توان به عنوان دلیل در دادگاه ارائه نمود.

• جهت فوت

یکی از روش های ابطال شناسنامه ثبت وفات و اخذ گواهی فوت می باشد، مراتب ابطال شناسنامه به جهت فوت به شرح ذیل می باشد:

مراتب توسط اداره ثبت احوال ثبت شده و شناسنامه فرد فوت‌ شده باطل و گواهی فوت صادر می ‌گردد. ارایه اصل گواهی فوت و کپی برابر اصل ‌شده آن به ضمیمه درخواست الزامی است.گواهی فوت بر اساس مندرجات سند فوت تنظیم و تسلیم می ‌شود. بنا به ماده ۲۲ قانون ثبت احوال کشور، وفات هر کس اعم از ایرانی یا خارجی و همچنین ولادت طفلی که مرده به دنیا آمده یا بلافاصله پس از ولادت بمیرد باید به مأمور یا نماینده ثبت احوال اعلام شود.

• تعلق شناسنامه به دیگری

در این مورد خواهان بایستی جهت ارائه دادخواست ابطال شناسنامه كنونی و دستور صدور شناسنامه جدید ثابت نماید شناسنامه‌ای از آن استفاده می ‌کرده متعلق به خودش نبوده و پس از فوت فرزند بزرگتر به وی رسیده است. در گذشته پس از فوت فرزند بزرگتر در خانواده، شناسنامه وی ابطال نمی‌شد و به فرزند کوچکتر انتقال داده می ‌شد، در این حالت سن واقعی شخص با آنچه در شناسنامه وجود دارد متفاوت است.

مدارکی که برای طرح دعوی ابطال شناسنامه ارائه می شود

• تصویر مصدق دادنامه
• تصویر مصدق شناسنامه
• تصویر مصدق استشهادیه محلی

دادگاه صالح برای ابطال شناسنامه

طبق اصول آیین دادرسی مدنی، خواهان باید در محل اقامت خوانده طرح دعوا نماید اما بنا به قانون ثبت احوال، خواهان می بایست در محل اقامت خود اقامه دعوا نماید. زیرا دعاوی ثبت احوال اصولا از دعاوی مربوط به امور حسبی و غیر ترافعی است. در امور حسبی خواهان فرد خاصی را معارض حق خود اعلام نمی‌ نماید حق وی به كسی مربوط نمی‌شود كه عموما این حق مربوط به احوال شخصیه خواهان می‌شود.

درخصوص هر گونه دعوای ابطال شناسنامه چنانچه نیاز به مشاوره حقوقی داشته باشید می توانید با وکلای باتجربه در موسسه حقوقی بین المللی دادپویان حامی با ده سال سابقه فعالیت تماس حاصل فرمایید و از خدمات حقوقی و دریافت مشاوره حضوری و غیر حضوری امور حسبی بهره مند گردید.