قرارداد جوینت ونچر یکی از رایج ترین قراردادهایی است که برای همکاری تجاری بین شرکت ها از آن استفاده می شود. این قرارداد به دو شکل جوینت ونچر و کنسرسیوم تنظیم می شود که هدف از آن همکاری مشترک در زمینه منابع و تخصص ها می باشد. قرارداد جوینت ونچر و کنسرسیوم از بسیاری جهات شبیه هم هستند اما تفاوت های اساسی با یکدیگر دارند. بنابراین پیش از تنظیم قرارداد، شناخت تفاوت های جوینت ونچر و تعهدات طرفین بسیار مهم می باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد تنظیم قرارداد جوینت ونچر، تعهدات طرفین و تفاوت های کلیدی با کنسرسیوم با ما همراه باشید.
قرارداد چوینت ونچر چیست؟
قرارداد جوینت ونچر قراردادی است که در آن دو یا چند شخص حقیقی یا حقوقی توافق می کنند که سرمایه های نقد و غیر نقد خود را در پروژه ای با کنترل و مدیریت مشترک، به کار گیرند. این اشخاص در سود و زیان ناشی از مشارکت، به نسبت سهام خود شریک می شوند.
انواع قرارداد جوینت ونچر
قرارداد جوینت ونچر دارای انواع مختلفی است که به شرح ذیل می باشد:
قرارداد جوینت ونچر متمرکز
در این نوع از قرارداد، طرفین برای ایجاد واحد اقتصادی بزرگتر با یکدیگر مشارکت می نمایند.
قرارداد جوینت ونچر مکمل
این نوع از قرارداد زمانی کاربرد دارد که طرفین بخواهند مهارت ها و فناوری ها و دانش فنی خود را با یکدیگر تلفیق نمایند. البته این نوع با قرارداد انتقال فناوری متفاوت می باشد.
قرارداد جوینت ونچر تامینی
در صورتی که طرفین بخواهند برای تامین منابع مالی و کاهش و تعدیل هزینه ها با یکدیگر مشارکت نمایند می توانند از این نوع قرارداد استفاده نمایند.
قرارداد جوینت ونچر تحقیق و توسعه
در خصوص قراردادهای تحقیق و توسعه در مقاله مجزایی به صورت کامل توضیح داده شده است که جهت کسب اطلاعات بیشتر می توانید به مقاله مربوط مراجعه نمایید.
قرارداد جوینت ونچر فروش
این نوع از قرارداد برای فروش و توزیع محصولات تولیدی طرفین در بازارهای سایر کشورها کاربرد دارد.
قرارداد جوینت ونچر یکپارچه
در این قرارداد مشارکتی، تمام جنبه های یک تجارت از جمله سرمایه گذاری، ساخت، توزیع، بازاریابی و فروش مورد معامله قرار می گیرد.
برای اینکه بتوانید بهترین نوع از این قراردادها را برای اهدافی که در نظر دارید انتخاب نمائید بهتر است با وکیل متخصص در قراردادها مشورت نمائید.
تفاوت قرارداد جوینت ونچر و کنسرسیوم
قرارداد جوینت ونچر و کنسرسیوم تفاوت هایی با یکدیگر دارند که به شرح ذیل توضیح خواهیم داد:
- جوینت ونچر زمانی منعقد می شود که دو یا چند شرکت برای دستیابی به هدف مشترک، منابع، مسئولیت ها و سود حاصله را به اشتراک می گذارند. برای این امر یک واحد مستقل جدید به وجود می آید. در حالی که کنسرسیوم، برای انجام یک پروژه خاص تشکیل می شود و موقتی است.
- در جوینت ونچر معمولا یک شرکت جدید ثبت می شود و مستقلا می تواند مجوزها، دارایی ها و سرمایه گذاری های خود را داشته باشد و شرکاء به نسبت سهام خود آن را مدیریت می کنند. در حالی که کنسرسیوم شخصیت حقوقی مستقلی ندارد و صرفا شرایط و وظایف هر یک از اعضا را در پروژه تعیین می نماید.
- مدت قرارداد جوینت ونچر طولانی است اما مدت کنسرسیوم محدود و برای پروژه خاصی است.
- در جوینت ونچر سود و هزینه ها به نسبت سهم هر یک از شرکا تقسیم می شود که معمولا نحوه تقسیم در اساسنامه مشخص می گردد. اما در کنسرسیوم، هر شریک خود مسئول هزینه های مربوط به پروژه است و بعدا می توانند با هم توافق نمایند که چگونه سودها و هزینه را تقسیم کنند.
تفاوت جوینت ونچر با شرکت های تجاری
در پاسخ به اینکه جوینت ونچر از نوع مشارکت شرکتی با کدام یک از انواع شرکت های تجاری قابلیت انطباق دارد، موارد ذیل حائز اهمیت است:
تفاوت جوینت ونچر مشارکتی با شرکت های تضامنی و نسبی و با مسئولیت محدود
در شرکت تضامنی، شرکت نسبی و شرکت با مسئولیت محدود حتماً باید موضوع فعالیت آنها امور تجاری باشد. ضمن اینکه در شرکت تضامنی شرکا دارای مسئولیت تضامنی می باشند. یعنی علاوه بر دارایی شرکت، از اموال و دارایی های شخصی خود هم در برابر دیون شرکت مسئولیت دارند. لذا قالب این شرکت ها ، مطلوب مشارکت شرکتی جوینت ونچر نمی باشد.
تفاوت جوینت ونچر با شرکت سهامی عام
با توجه به اینکه سهام شرکت سهامی عام از طریق پذیره نویسی و مراجعه به عموم مردم تأمین می شود ، درحالیکه درمورد تشکیل جوینت ونچر این شیوه معمول نیست، نمی توان از قالب شرکت سهامی عام برای جوینت ونچر استفاده نمود و می بایست متوسل به شرکت های دیگری شد.
تفاوت جوینت ونچر و شرکت سهامی خاص
مطابق با ماده ۲ لایحه اصلاح قانون تجارت مصوب ۱۳۴۷، شرکت های سهامی از جمله شرکت های سهامی خاص ولو آنکه موضوع فعالیت آنها امور بازرگانی نباشد، تجاری محسوب می شوند. لذا می توان جوینت ونچر در قالب شرکت را با توجه به اینکه محدودیت موضوعی ندارد، در قالب شرکت سهامی خاص قرار داد.
همچنین با توجه به ۱) اهمیت و ماهیت فعالیت شرکت های سهامی و ۲) برخوردار بودن این شرکت ها از مقررات تفصیلی و جامع با ساختار و جایگاه جوینت ونچر تناسب بیشتری دارند.
النهایه می توان گفت درحقوق ایران جوینت ونچرها عمدتاً “در قالب شرکت های سهامی خاص” تشکیل شده یا می شوند.
لذا تا زمانی که مقررات ویژه ای در حقوق داخلی ایران برای فعالیت مشارکت شرکتی جوینت ونچر تعریف نشده است، می توان از قالب شرکت های سهامی خاص استفاده نمود.
تفاوت جوینت ونچر قراردادی با شرکت های مدنی
قالب حقوقی مشارکت مدنی (یا شرکت عقدی) از جمله قرارداد مضاربه، مزارعه، مساقات، با ساختار و ماهیت جوینت ونچر به دلایل ذیل سازگاری یا تناسب ندارد.
تفاوت در آورده ی جوینت ونچر قراردادی با آورده ی عقود مشارکت مدنی
درتشکیل جوینت ونچر قراردادی با ارزش ترین مصادیق دارایی های نوین (مالکیت های فکری) از جمله مالکیت های صنعتی، اسرار صنعتی و تجاری، حق اختراع و….. به عنوان آورده ی یک یا بعض از شرکا قرار می گیرد. درحالیکه در شرکت مدنی آورده شرکا به صورت مال در مفهوم سنتی و شایع آن (یعنی مال منقول و غیرمنقول و وجه نقد) می باشد و از طرف دیگر در شرکت اختیاری ممکن است شراکت به صورت مزج اختیاری یا قبول مال مشاع (مطابق با ماده ۵۷۳ قانون مدنی) محقق گردد درحالیکه این مفهوم درخصوص دارایی های فکری به سختی قابل پذیرش است.
هم چنین موضوع شرکت مدنی باید حق مالکیت باشد، در حالیکه ممکن است سرمایه گذاری خارجی صرفاً ارائه دهنده خدمات باشد.
تفاوت در قابلیت رجوع از اذن در جوینت ونچر با عقود مشارکتی مدنی
درعقود مشارکت مدنی از جمله عقود مضاربه، مزارعه، مساقات شرکا همه وقت می توانند مطابق با مواد مقرر در قانون مدنی از اذن خود رجوع کنند درحالیکه پذیرش این قاعده در مورد جوینت ونچر دور از ذهن می باشد.
تفاوت در شخصیت شرکا در جوینت ونچر با عقود مشارکتی مدنی
در شرکت مدنی شخصیت شرکا تعیین کننده است چرا که مال مشترک در دست شرکا یا شریک مأذون مطابق با قانون امانت می باشد. درحالیکه جوینت ونچر چنین ویژگی هایی نداشته و این ویژگی ها با اقتضای فعالیت های سنگین و پیچیده و گسترده در یک سرمایه گذاری مشترک قراردادی از نوع جوینت ونچر هماهنگی و تناسب ندارد.
تفاوت در لازم و جایز بودن جوینت ونچر و عقود مشارکت مدنی
عقود مشارکت مدنی، عقودی جایز هستند یعنی با موت یا جنون یا سفه یکی از طرفین منفسخ می شوند. درحالیکه قرارداد جوینت ونچر در پناه اصل لزوم قرار داشته و لازم بودن از ویژگی های اساسی آن است.
ویژگی های قرارداد جوینت ونچر
- استقلال شخصیت اشخاص حقیقی و حقوقی مشارکت از یکدیگر
- مشارکت در سرمایه گذاری
- مشارکت در تصمیم گیری و نظارت
- تقسیم سود و زیان بر مبنای میزان سرمایه گذاری و مفاد قرارداد
- وجود شرط عدم رقابت شرکا با جوینت ونچر
- لزوم هماهنگی پیوسته و همکاری شرکا با یکدیگر
- اهمیت شخصیت شرکا از ابعاد مختلف مانند اعتبار مالی، شهرت تجاری، دارا بودن تکنولوژی خاص و غیره.
- امکان تعیین مدت زمان معین یا نامحدود برای قرارداد.
تعهدات طرفین در قرارداد جوینت ونچر
با توجه به آنکه بحث مشارکت انتفاعی به عنوان مشخصه ی اصلی قرارداد جوینت ونچر می باشد، می بایست در قرارداد به طور دقیق و صراحتاً تعهدات مشترک طرفین درج گردد تا طرفین با تدارک همه سرمایه لازم مهیای مشارکت کامل با یکدیگر گردند. از مهم ترین تعهدات مشترک می توان به موارد ذیل اشاره کرد :
- تعهد طرفین به تسهیل مبادلات
- تعهد طرفین به پرهیز از رفتارهای فرصت طلبانه و منفعت جویانه
- عدم رقابت طرفین با شرکت مشترک
- تعهد طرفین مبنی بر اجتناب از سوء استفاده از اموال و فناوری های طرف مقابل
- تعهد طرفین به عمل با حسن نیت
- تعهد طرفین مبنی بر حفظ اطلاعات محرمانه ی قرارداد جوینت ونچر
- تعهد طرفین به مطلع کردن یکدیگر از ابداعات حاصله
نکته: درتوضیح بند فوق باید گفت که درصورتی که در اثر همکاری های متقابل در قرارداد جوینت ونچر ابداعی حاصل شود، طرفی که به نتیجه نهایی دست یافته، می بایست دیگران را نیز در جریان این ابداع قرار دهد. به این دلیل که نتایج حاصل از همکاری های متقابل یا متعلق به همه شرکاست و یا متعلق به شرکت و می توان با واگذاری این ابداع تحت عنوان قرارداد لیسانس، از مزایای آن بهره برداری مشترک نمود.
تعهدات مشارکت کننده خارجی در قرارداد جوینت ونچر
با توجه به آنکه طرف مشارکت کننده خارجی در قراردادهای جوینت ونچر دارای منابع مالی، تکنولوژیک و مدیریتی می باشد دارای تعهداتی در این راستا به شرح ذیل می باشد:
به کارگیری منابع تخصصی در وظایف محوله
مشارکت کننده خارجی متعهد است منابع مالی، تکنولوژیک و مدیریتی را در انجام وظایفی که به وی محول شده به کار بندد تا پروژه مشترک قراردادی به ثمر برسد.
ارائه تضمین در استخدام پیمانکاران واجد صلاحیت
مشارکت کننده خارجی متعهد است تضمین دهد که پیمانکارانی را که به خدمت می گیرد، دارای صلاحیت های ضروری انجام کار هستند و متعهد می شود که طرف مقابل یعنی شریک محلی را هم در جریان انتخاب این پیمانکاران قرار دهد.
ارائه داشته های تکنولوژیک به روز به شریک محلی
یکی دیگر از تعهدات سرمایه گذار خارجی این است که می بایست در رابطه با مناسب و کارآمد بودن ماشین آلات و تجهیزات، به شریک محلی خود اطمینان دهد و در واقع آخرین داشته های تکنولوژیک موجود خود را در برابر بهای مناسب به شرکت مشترک واگذار نماید.
تعهد به پرداخت غرامت در صورت خدعه
ممکن است در قرارداد جوینت ونچر تصریح شود که در صورتیکه فناوری در اثر خدعه طرف خارجی، دارای شرایط مورد توافق نباشد و درصورت عدم انطباق نتایج با استاندارد های معمول، شرکت خارجی موظف به پرداخت غرامت به شریک کشور میزبان خواهد بود.
عمل کردن مطابق با اصول متعارف در خرید لوازم شرکت
سرمایه گذار خارجی در قرارداد جوینت ونچر متعهد است که در خرید ملزومات و مواد اولیه برای شرکت مشترک از بازارهای داخلی یا بازارهای بین المللی مطابق با اصول متعارف عمل کند و هزینه های غیرضروری ننماید.
آموزش نیروهای محلی شرکت مشترک
با توجه به موقعیت برتر سرمایه گذار خارجی در قرارداد جوینت ونچر، سرمایه گذار خارجی متعهد است که جهت تولید نیروهای متخصص به آموزش نیروهای محلی شرکت بپردازد و همچنین نیروهای متخصص لازم را برای نظارت بر انجام مراحل فنی و ارائه خدمات فنی و مهندسی در شرکت استخدام نماید.
تعهدات سرمایه گذار محلی در قرارداد وینت ونچر
درکشورهای درحال توسعه از جمله کشور ایران، دولت یا شرکت های دولتی طرف محلی و مقابل سرمایه گذار خارجی قرارداد جوینت ونچر قرار می گیرند که تعهدات ذیل را برعهده دارند :
- التزام به همکاری با شرکت سرمایه گذاری خارجی
- ارائه تسهیلات ورودی جهت اجرای موضوع قرارداد جوینت ونچر
در توضیح بند فوق باید گفت فراهم آوردن تسهیلاتی مانند زمین ، سوخت و مواد اولیه ارزان و …. در شمار تعهدات طرف محلی که حسب مورد دولت یا شرکت دولتی در کشورهای در حال توسعه می باشد، است. تا کالاها و خدمات با بهایی مناسب در اختیار مصرف کنندگان قرار گیرند.
- اعطای مجوزات لازم برای شروع فعالیت طرف خارجی.
- تأدیه ی آورده های خود که غالباً منابع مالی می باشند.
نحوه تقسیم دارایی در قرارداد جوینت ونچر
پس از پایان قرارداد جوینت ونچر و بعد از پرداخت وام های دریافتی و تسویه بدهی ها، اموال و دارایی باقی مانده جوینت ونچر به نسبت میزان سهم الشرکه بین شرکا تقسیم می شود.
اقلام غیر نقدی بر حسب توافق شرکا ممکن است به قیمت مناسب فروخته شده و مبلغ حاصل از فروش بین آنها تقسیم شود، یا اینکه مقرر شود هر یک از شرکا که اقلام غیر نقد سرمایه را وارد مشارکت کرده است، در خرید آنها نسبت به سایر شرکا و اشخاص ثالث حق تقدم داشته باشد.
شرایط خروج از جوینت ونچر
خروج از جوینت ونچر هنگامی مطرح می شود که یکی از شرکا قصد کناره گیری از مشارکت را دارد ولی انتقال سهم ممکن نیست. در برخی مواقع شرکا بنا به مصالحی توافق می کنند که از زمان امضای قرارداد تا مدت مشخصی خروج از جوینت ونچر برای هیچ یک از آنها مقدور نباشد.
علاوه بر آن در فرضی که خروج یکی از شرکا باعث ایجاد مشکلاتی برای جوینت ونچر شود یا عملیات اجرایی آن را مختل سازد، مجمع شرکا میتواند با دلایل موجه و قراردادی خروج شریک مزبور را تا مدت مشخصی به تعویق بیاندازند.
نحوه اخراج یکی از شرکاء در قرارداد جوینت ونچر
مقصود از اخراج از جوینت ونچر، خاتمه قرارداد جوینت ونچر نسبت به شریک متخلف یا متاثر از فورس ماژور(قوه قاهره) است. این اتفاق ممکن است ارادی و از سوی شرکا یا به صورت خود به خود صورت بگیرد.
اخراج از جوینت ونچر علاوه بر اینکه باعث تغییر در ترکیب شرکا می شود به عنوان ضمانت اجرای تخلف از برخی تعهدات شرکا نیز تلقی می شود. در برخی مواقع نیز ممکن است در قرارداد پیش بینی شود که در صورت بروز حوادث خاصی مانند ورشکستگی یا تغییرات اساسی در وضعیت مالی یکی از شرکا، قرارداد نسبت به وی منفسخ و شخص به صورت خود به خود از جوینت ونچر اخراج شود.
قرارداد جوینت ونچر یا قرارداد سرمایه گذاری مشترک چگونه پایان می‌یابد؟
مانند هر قرارداد دیگری یک قرارداد جوینت ونچر به شکل‌های مختلفی پایان می‌پذیرد از جمله:
- خاتمه یک جانبه قرارداد
- وقوع بن بست در تصمیم گیری
- انقضای ی دوره زمانی تعیین شده
- انجام موضوع قرارداد و دستیابی به هدف
- فوت یا انحلال یکی از طرفین
- به سبب موارد خاص ذکر شده در قرارداد
- با تصمیم شرکا
- با تصمیم مرجع حل اختلاف
مزایای قرارداد جوینت ونچر
- نیاز به سرمایه‌گذاری اولیه کم تر
- سرعت بخشیدن به معرفی و ارائه محصول در بازار
- دسترسی به منابع و بازارهای بیشتر و جدید
- کاهش ریسک از طریق مشارکت
- مسیر جدید برای خروج از بازار، از طریق عرضه اولیه سهام یا فروش سهام.
همانگونه که گفته شد قرارداد جوینت ونچر و کنسرسیوم هر دو در زمره قراردادهای مشارکتی می باشند و برای رسیدن به هدف مشترک میان دو یا چند شخص حقیقی یا حقوقی به کار می روند. با این وجود تفاوت های بسیاری در ساختار، مسئولیت ها و تعهدات طرفین دارند. برای انتخاب صحیح یکی از این دو مدل قراردادی، نیاز به شناخت کامل از چارچوب های قانونی و ماهیت پروژه و اهداف شرکاء می باشد. دفتر حقوقی دادپویان حامی با سالها تجربه در زمینه تنظیم انواع قراردادهای تجاری بین المللی و داخلی، از جمله جوینت ونچر و کنسرسیوم، آماده ارائه خدمات حقوقی جامع و تخصصی به شما عزیزان است. جهت بهره مندی از خدمات تخصصی این مجموعه، می توانید با ما تماس حاصل نمائید.
درود اقامتگاه شرکت رو برای شکایت باید کجا بنویسیم ؟ اگر تو کشور های مختلف نمایندگی داشته باشن
سلام. در صورتی که مسئله مورد نظر مستقیما مربوط به عمل شعبه یا نمایندگی باشه , در محل اقامتگاه شعبه در غیر این صورت در اقامتگاه شرکت