قوانین مالیات شرکت‌ ها و اشخاص حقوقی در ایران ۱۴۰۴

آگاهی از قوانین مالیاتی شرکت ‌ها برای هر مدیر و صاحب کسب ‌وکاری، نه یک انتخاب، بلکه یک ضرورت انکارناپذیر است. مدیریت مالیات صرفا پر کردن اظهارنامه نیست، بلکه بخشی حیاتی از استراتژی مالی و مدیریت ریسک شرکت شماست. یک اشتباه کوچک در درک تکالیف قانونی، محاسبه نرخ‌ ها یا استفاده از معافیت ‌ها می‌تواند منجر به جرائم سنگین و به خطر افتادن سلامت مالی شرکت شود. این مقاله یک راهنمای جامع و کاربردی است که به مدیران کمک می‌کند تا با مهم ‌ترین جنبه‌ های مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی، از تکالیف سامانه مودیان گرفته تا راهکارهای قانونی کاهش مالیات، آشنا شوند.

مشاوره تخصصی (آنلاین، تلفنی، حضوری) را هم اکنون دریافت کنید.

انواع مالیات شرکت ها

شرکت ‌های تجاری موظف به پرداخت انواع مختلفی از مالیات‌ ها هستند. این مالیات‌ ها را می‌توان بر اساس منشأ و نحوه محاسبه و پرداخت، به دسته ‌های اصلی زیر تقسیم کرد:

• مالیات بر درآمد شرکت ها

مالیات بر درآمد عملکرد اصلی‌ترین و مهم‌ترین مالیاتی است که یک شرکت پرداخت می‌کند.

نرخ مالیات بر درآمد شرکت ها

طبق ماده ۱۰۵ قانون مالیات ‌های مستقیم، نرخ مالیات بر درآمد شرکت ها برای عموم شرکت‌ ها ۲۵ درصد از سود خالص است.

نحوه محاسبه مالیات بر درآمد شرکت ها

مبنای محاسبه این مالیات بر اساس سود خالص شرکت محاسبه می‌شود. سود خالص از فرمول زیر به دست می‌آید:

سود خالص = کل درآمدها (فروش کالا یا خدمات) – کل هزینه ‌های قابل قبول مالیاتی و استهلاک

مهلت ارسال اظهارنامه مالیات بر درآمد شرکت ها

شرکت‌ ها موظف‌اند تا چهار ماه پس از پایان سال مالی خود، اظهارنامه مالیاتی عملکرد را به همراه صورت ‌های مالی به سازمان امور مالیاتی ارسال و مالیات متعلقه را پرداخت کنند. (برای شرکت ‌هایی که سال مالی آن ‌ها منطبق بر سال شمسی است، مهلت تا پایان تیرماه است).

• مالیات بر ارزش افزوده

این مالیات یک نوع مالیات غیرمستقیم است که مصرف‌کننده نهایی آن را پرداخت می‌کند، اما وظیفه محاسبه، دریافت از مشتری و واریز آن به حساب دولت بر عهده شرکت ‌هاست.

نرخ مالیات بر ارزش افزوده شرکت ها

نرخ این نوع مالیات شرکت ها تا سال ۱۴۰۳،  ۹ درصد بوده که اخیراً ۱٪ به عنوان مالیات سلامت به این نرخ اضافه شده که در عمل نرخ کل را برای بسیاری از کالاها به ۱۰٪ رسانده است.

نحوه محاسبه مالیات بر ارزش افزوده شرکت ها

این مالیات بر تفاوت بین ارزش کالا و خدمات فروخته شده و ارزش کالا و خدمات خریداری شده در یک دوره معین اعمال می‌شود.

مهلت ارسال اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده شرکت ها

شرکت‌ ها باید در پایان هر فصل (بهار، تابستان، پاییز، زمستان)، اظهارنامه مالیات ارزش افزوده را تکمیل و ارسال کنند و ما به ‌التفاوت مالیات دریافتی از مشتریان و مالیات پرداختی به تأمین‌کنندگان را به سازمان امور مالیاتی واریز نمایند. مهلت ارسال اظهارنامه و پرداخت مالیات، تا پایان ماه بعد از اتمام هر فصل است.

• مالیات‌ های تکلیفی

در این نوع مالیات، شرکت به عنوان مأمور وصول مالیات از طرف دولت عمل می‌کند. یعنی شرکت موظف است قبل از پرداخت برخی هزینه ‌ها، مبلغی را به عنوان مالیات از آن کسر کرده و به حساب سازمان امور مالیاتی واریز کند. مهم ‌ترین مالیات ‌های تکلیفی عبارت ‌اند از:

الف) مالیات حقوق و دستمزد

شرکت ‌ها موظف‌ اند ماهانه مالیات حقوق کارمندان و کارگران خود را بر اساس جدول پلکانی مالیات بر درآمد حقوق، محاسبه، کسر و به حساب دولت واریز کنند. ارسال لیست ماهانه حقوق و پرداخت مالیات آن تا پایان ماه بعد.

ب) مالیات تکلیفی اجاره

اگر شرکت محلی را از یک شخص حقیقی اجاره کرده باشد، موظف است قبل از پرداخت اجاره ‌بها، بخشی از آن را به عنوان مالیات کسر و به نام موجر (صاحب ملک) به حساب دولت واریز کند.

ج) مالیات تکلیفی حق‌الزحمه (قراردادها):

در برخی قراردادها با اشخاص حقیقی یا حقوقی دیگر (مانند قراردادهای پیمانکاری، مشاوره ‌ای و خدماتی)، شرکت پرداخت‌کننده وجه موظف است درصدی از مبلغ قرارداد را به عنوان مالیات تکلیفی کسر و واریز نماید.

نکته : قوانین مالیاتی ممکن است تغییر کنند. برای اطمینان از انجام صحیح تکالیف و استفاده از معافیت ‌های قانونی، همواره توصیه می‌شود از مشاوره یک وکیل مالیاتی متخصص بهره‌ مند شوید.

برای ثبت درخواست مشاوره حقوقی با وکیل متخصص، فرم زیر را تکمیل نمایید. وکلای متخصص دادپویان حامی بعد از دریافت اطلاعات در اسرع وقت با شما تماس خواهند گرفت.

نرخ مالیات بر درآمد شرکت ها و اشخاص حقوقی چه میزان می باشد؟

در ماده ۱۰۵ قانون مالیات های مستقیم مقرر شده است که جمع درآمد شرکت ها و درآمد ناشی از فعالیت های انتفاعی سایر اشخاص حقوقی که از منابع مختلف در ایران یا خارج از ایران تحصیل می شود، پس از وضع زیان های حاصل از منابع غیر، معاف و کسر معافیت های مقرر به استثنای مواردی که طبق مقررات این قانون دارای نرخ جداگانه ای می باشد مشمول مالیات به نرخ بیست و پنج درصد خواهند بود.

با توجه به تبصره ۱ ماده فوق در مورد اشخاص حقوقی ایرانی غیر تجاری که به منظور تقسیم سود تاسیس نشده اند درصورتی که دارای فعالیت انتفاعی باشند از ماخذ کل درآمد مشمول مالیات فعالیت انتفاعی آن ها مالیات به نرخ مقرر در این ماده وصول می شود.

مالیات شرکت های خارجی در ایران

طبق تبصره ۲ ماده۱۰۵ قانون مالیات های مستقیم، اشخاص حقوقی خارجی و موسسات مقیم خارج از ایران به استثنای مشمولان تبصره ۵ ماده ۱۰۹ و ماده ۱۱۳ قانون مالیات های مستقیم، از ماخذ کل درآمد مشمول مالیاتی که از بهره برداری سرمایه در ایران یا از فعالیت هایی که مستقیما یا به وسیله نمایندگی در ایران انجام می دهند یا از واگذاری امتیازات و سایر حقوق خود، انتقال دانش فنی، دادن تعلیمات، کمک های فنی یا واگذاری فیلم های سینمایی از ایران تحصیل می کنند، به نرخ مذکور در این ماده مشمول مالیات خواهد بود.

مالیات شرکت های سرمایه گذار

طبق تبصره ۴ ماده ۱۰۵ قانون مالیات های مستقیم اشخاص اعم از حقیقی یا حقوقی نسبت به سود سهام یا سهم الشرکه دریافتی از شرکت های سرمایه پذیر مشمول مالیات دیگری نخواهند بود.
درصورتی که شرکت سرمایه پذیر ضمن رعایت قوانین و مقررات مربوط به تجدید ارزیابی دارایی ها از جمله آئین نامه موضوع ماده ۱۷ قانون مالیات های مستقیم، حداکثر استفاده از توان تولیدی و خدماتی در تامین نیازهای کشور و تقویت آنها در امر صادرات و اصلاحیه بعدی آن و یا طبق آئین نامه موضوع تبصره ۱ ماده ۱۴۹ قانون مذکور حسب مورد مشمول مالیات نشود، به تبع آن شرکت سرمایه گذار نیز مشمول مالیات بردرآمد سهم مازاد مذکور نخواهد بود.

مالیات شرکت ها و اتحادیه های تعاونی و شرکت های تعاونی سهامی عام

طبق تبصره ۶ الحاقی به ماده ۱۰۵ قانون مالیات های مستقیم، درآمد مشمول مالیات ابرازی شرکت ها و اتحادیه های تعاونی متعارف و شرکت های تعاونی سهامی عام مشمول بیست و پنج درصد تخفیف از نرخ موضوع این ماده می باشد.

تخفیف های مالیاتی برای شرکت ها

تبصره ۷ ماده ۱۰۵ قانون مالیات های مستقیم، اشعار می دارد که:
به ازای هر ده درصد افزایش درآمد ابرازی مشمول مالیات اشخاص حقوقی نسبت به درآمد ابرازی مشمول مالیات سال گذشته آنها، یک واحد درصد و حداکثر تا ۵ واحد درصد از نرخ های مذکور کاسته می شود.
شرط برخورداری از این تخفیف،  تسویه بدهی مالیاتی سال قبل و ارائه اظهارنامه مالیاتی مربوط به سال جاری در مهلت اعلام شده از سوی سازمان امور مالیاتی است.
در مواردی که تعیین مالیات اشخاص حقوقی تخفیف موضوع تبصره های ۶ و ۷ ماده ۱۰۵ قانون فوق توامان قابل اعمال باشد، می بایست ابتدا تخفیف نرخ تبصره ۶ و سپس تخفیف نرخ تبصره ۷ اعمال گردد.

چنانچه در تعیین مالیات اشخاص حقوقی لازم باشد تخفیف موضوع تبصره ۷ ماده ۱۰۵ و معافیت بند (ر) ماده ۱۳۲ قانون مالیات های مستقیم اعمال شود، مقتضی است ابتدا تخفیف موضوع تبصره ۷ و سپس معافیت موضوع بند (ر) ماده ۱۳۲ قانون مذکور اعمال گردد.

در مواردی که اشخاص حقوقی در دوره سال مالی قبل کمتر از یکسال مالیاتی فعالیت داشته اند و یا سال مالی خود را تغییر داده باشند، اعمال مفاد تبصره ۷ ماده ۱۰۵قانون مالیات های مستقیم فارغ از مدت فعالیت در مورد این گونه مودیان نیز جاری می باشد.

مالیات شرکت هایی که با هم ادغام شدند چگونه محاسبه می گردد؟

طبق ماده ۱۱ قانون مالیات های مستقیم شرکت هایی که با تاسیس شرکت جدید با حفظ شخصیت حقوقی یک شرکت در هم ادغام یا ترکیب می شوند از لحاظ مالیاتی مشمول مقررات زیر می باشند:

• تاسیس شرکت جدید یا افزایش سرمایه شرکت موجود تا سقف مجموع سرمایه های ثبت شده شرکت های ادغام یا ترکیب شده از پرداخت نیم در هزار حق تمبر موضوع ماده ۴۸ این قانون معاف است.
• انتقال دارایی های شرکت های ادغام یا ترکیب شده به شرکت جدید یا شرکت موجود، حسب مورد به ارزش دفتری، مشمول مالیات مقرر در این قانون نخواهد بود.
• عملیات شرکت های ادغام یا ترکیب شده به شرکت جدید یا شرکت موجود، مشمول مالیات دوره انحلال موضوع بخش مالیات بردرآمد این قانون نخواهد بود.
• استهلاک دارایی های منتقل شده به شرکت جدید یا شرکت موجود باید براساس روال قبل از ادغام یا ترکیب ادامه یابد.
• هرگاه در نتیجه ادغام درآمدی به هریک از سهامداران در شرکت های ترکیب شده تعلق گیرد طبق مقررات مربوط مشمول مالیات خواهد بود.
• کلیه تعهدات و تکالیف مالیاتی شرکت های ترکیب شده به عهده شرکت جدید یا موجود حسب مورد می باشد.

مالیات بردرآمد انحلال شرکت ها و اشخاص حقوقی

طبق ماده ۱۱۴ قانون مالیات های مستقیم، آخرین مدیر یا مدیران شخص حقوقی مشترکا موظف هستند قبل از تاریخ تشکیل مجمع عمومی یا سایر ارکان صلاحیت دار که برای اتخاذ تصمیم نسبت به انحلال شخص حقوقی دعوت شده است اظهارنامه حاوی صورت دارایی و بدهی شخص حقوقی در تاریخ دعوت روی نمونه ای که بدین منظور از طرف سازمان امور مالیاتی کشور تهیه می گردد تنظیم و به اداره امور مالیاتی مربوط تسلیم نمایند.

اظهارنامه ای که حداقل حاوی امضاء یا امضاهای مجاز و حسب مورد مهر موسسه برطبق اساسنامه باشد برای اداره امور مالیاتی معتبر خواهد بود.

نحوه محاسبه مالیات آخرین دوره عملیات اشخاص حقوقی که منحل می شوند،چه می باشد؟

ماخذ محاسبه مالیات آخرین دوره عملیات اشخاص حقوقی که منحل می شوند، ارزش دارایی شخص حقوقی است منهای بدهی ها و سرمایه پرداخت شده و اندوخته ها و مانده سودهایی که مالیات آن قبلا پرداخت گردیده است.
ارزش دارایی شخص حقوقی نسبت به آنچه قبلا فروش رفته براساس بهای فروش و نسبت به بقیه براساس بهای روز انحلال شرکت تعیین می شود.

تکالیف مدیران تصفیه در پرداخت مالیات شرکت ها چه می باشد؟

تکالیف قانونی مدیران تصفیه نیز طبق ماده۱۱۶ قانون مالیات های مستقیم مشخص گردیده که براساس آن مدیران تصفیه مکلف می باشند، ظرف ۶ ماه از تاریخ انحلال اظهارنامه مالیاتی مربوط به آخرین دوره عملیات شخص حقوقی را براساس ماده ۱۱۵ این قانون تنظیم و به اداره امور مالیاتی مربوط تسلیم و مالیات متعلق را پرداخت نمایند.

ماموران مالیاتی مکلف هستند به اظهارنامه مربوط به آخرین دوره عملیات اشخاص حقوقی خارج از نوبت رسیدگی نموده و درصورتی که به مندرجات آن اعتراض داشته باشد حداکثر ظرف یکسال از تاریخ تسلیم اظهارنامه مالیات متعلق را به موجب برگ تشخیص تعیین و ابلاغ نماید وگرنه مالیات متعلق به اظهارنامه تسلیمی به وسیله مدیران تصفیه قطعی تلقی می گردد.

درصورت عدم تسلیم اظهارنامه توسط مدیران اشخاص حقوقی یا تسلیم اظهارنامه خلاف واقع و مدیران تصفیه درصورت عدم رعایت مقررات ماده ۱۱۶ این قانون و ضامن یا ضامن های شخص حقوقی و شرکای ضامن متضامنا و کلیه کسانی که دارایی شخص حقوقی بین آنان تقسیم گردیده به نسبت سهمی که از دارایی شخص حقوقی نصیب آنان شده است، مشمول پرداخت مالیات و جرایم متعلقه خواهند بود. به شرط آنکه ظرف مهلت مقرر در ماده ۱۵۷ این قانون از تاریخ درج آگهی انحلال در روزنامه رسمی مطالبه شده باشد.

مالیات مربوط به شرکت های تجاری دارای پیچیدگی های فراوانی بوده و تغییرات مکرر قوانین این حوزه و صدور بخشنامه های جدید داشتن یک مشاور حقوقی و مالیاتی متخصص را برای تمامی شرکت ها لازم و ضروری می نماید.  دفتر حقوقی دادپویان حامی با درک عمیق از این نیاز و با تکیه بر تیمی از وکلای پایه یک دادگستری و مشاوران خبره مالیاتی، آماده است تا خدمات حقوقی تخصصی خود را به شما عزیزان ارائه نماید.

جهت بهره مندی از خدمات مشاوره رایگان اولیه، اطلاعات خود را در کادر زیر وارد نمایید.

خدمات ما در دفتر حقوقی دادپویان حامی شامل موارد زیر است:

• مشاوره حقوقی جامع مالیاتی

• وکالت و دفاع در دعاوی مالیاتی

• تنظیم لوایح، قراردادها و صورت‌های مالی

برای دریافت مشاوره تخصصی با کارشناسان ما در دفتر حقوقی دادپویان حامی تماس بگیرید.