همچون کالاهای وارداتی که شخصی قصد صدور کالایی به خارج از کشور را دارد باید بر اساس ارزش گمرکی کالا وجوهی را به گمرک تحت عنوان حقوق گمرکی پرداخت نماید. حال این که ارزش کالا برای وصول حقوق و عوارش گمرکی به چه نحو تعیین می شود مسئله ای است که اطلاع از آن باعث می شود صاحب کالا از پرداخت عوارض گمرکی بیشتر جلوگیری کند. نحوه تعیین ارزش گمرکی کالای صادراتی که متفاوت از نحوه تعیین ارزش گمرکی کالای وارداتی است در این مقاله به صورت مفصل توضیح داده می شود.

تعیین ارزش گمرکی کالای صادراتی

ارزش گمرکی کالای صدوری عبارت است از قیمت فروش کالا برای صدور به اضافه هزینه بیمه، باربری و حمل و نقل و سایر هزینه هایی که به آن کالا تا خروج از قلمرو گمرکی تعلق می گیرد و از روی سیاهه و اسناد تسلیمی شخص صادر کننده تعیین می گردد.

همانطور که در بند بالا مورد اشاره قرار گرفت اصولاً ارزش کالا بر اساس سیاهه و اسناد تسلیمی صادرکننده تعیین می گردد اما گاهی این ارزش اظهاری منطبق با واقع نیست در واقع در این حالت باید قائل به دو دسته بندی شد:

الف) اگر ارزش اظهارشده توسط صادرکننده منطبق با واقعیت و متناسب باشد گمرک بر اساس همان ارزش اظهارشده نسبت به تعیین حقوق و عوارض گمرکی مبادرت می کند که اصل هم بر صحت اظهارات صادرکننده است.

ب) اگر صادرکننده اسناد لازم را به گمرک ارائه نکرده باشد یا اگر ارائه کرده ارزش کالای اعلامی از سوی صادرکننده با توجه به دلایل و مستندات قابل قبول نباشد گمرک ضمن استعلام از مراجع مربوطه، بر اساس قیمت عمده فروشی آن در بازار داخلی به اضافه هزینه هایی که تا خروج از قلمرو گمرکی به آن تعلق می گیرد، ارزش کالاهای مزبور را پس از کسر مالیات و عوارض فروش معین می نماید و بر اساس ارزشی که خود تعیین کرده اقدام به اخذ عوارض گمرکی می کند.

مرجع تعیین ارزش کالاهای صادراتی

در حقوق گمرکی کار گروهی موسوم به کارگروه تبصره ۲ وجود دارد که این امکان را به گمرک ایران می دهد تا با تشکیل گروه اجرائی متشکل از نمایندگان گمرک ایران و دستگاه های ذیربط شامل اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی جمهوری اسلامی ایران، سازمان توسعه تجارت و وزارتخانه های ذیربط به منظور تعیین ارزش کالاهای صادراتی در مواردی ارزش اظهارشده توسط صادرکننده با توجه به مستندات نامتناسب باشد اقدام لازم را معمول دارد.

• اعتراض به ارزش گمرکی تعیین شده توسط گمرک

زمانی که کارگروه موسوم به کارگروه تبصره ۲ پس از نامتناسب تشخیص دادن ارزش اظهارشده به وسیله گمرک تشکیل و ارزش کالا را با توجه به ضوابط و معیارهای قانونی تعیین می کند از زمان تعیین ارزش در گمرک اجرایی یا ابلاغ کتبی توسط گمرک به صاحب کالا (اعم از صادرکننده و وارد کننده) ظرف ۳۰ روز قابل اعتراض است.

به موجب آئین نامه اجرایی قانون امور گمرکی انقضای مهلت یک ماهه برای اعتراض به ارزش تعیین شده توسط کالا به معنای از بین رفتن کامل حق معترض نمی باشد بلکه در این حالت رسیدگی به اعتراض با رعایت حالت مقرر در ماده ۳۵ (مهلت شش ماهه) در صلاحیت مراجع رسیدگی به اختلافات گمرکی است.

•  اثر نامتناسب تشخیص دادن ارزش اظهاری کالا در مورد قابل صدور بودن آن

زمانی که گمرک ارزش اظهار شده کالا را با توجه به دلایل مستند قابل قبول نداند این مسئله مطرح می شود که آیا این تشخیص گمرک تا زمان تعیین تکلیف و پرداخت عوارض گمرکی مانع از صدور می شود یا خیر؟

در پاسخ به سوال مزبور باید چنین عنوان کرد که اصولاً تشخیص نامتناسب بودن ارزش گمرکی اظهارشده توسط صاحب کالا (صادرکننده) مانعی برای صدور کالا تلقی نمی شود در این موارد گمرک می تواند با اخذ تعهد، رسیدگی به ارزش کالای مزبور را به بعد از صدور احاله دهد مگر در مواردی که صادرات کالا منوط به پرداخت عوارض صادراتی بر مبنای ارزش کالا باشد. در مواردی که صادرات کالا منوط به پرداخت عوارض صادراتی بر مبنای ارزش باشد، می تواند با تودیع تضمین لازم بابت عوارضی که احتمالاً به کالای مزبور تعلق می گیرد به صدور کالا مبادرت کند.

رویه عملی در نحوه ارزش گذاری کالای صادراتی

اگرچه نحوه ارزش گذاری کالاها (چه در امر واردات، چه در امر صادرات) به موجب قانون و مقررات گمرکی به وسیله گمرک تعیین  شده است ولی عملاً این ارزش گذاری با توجه به مقررات صادرات و واردات به وسیله کمیسیون نرخ گذاری مستقر در سازمان توسعه تجارت صورت می گیرد. بدین ترتیب ارزش تعیین شده برای مقاصد آماری و سایر اقدامات مرتبط با صادرات مدنظر است.

در قیمت گذاری ارزش گمرکی کالاهای صدوری بازارهای هدف و ارزش معاملاتی کالاهای دیگر مشابه، صادرکنندگان از سایر کشورها به این بازارها اهمیت زیادی دارد و مورد توجه قرار می گیرد. علاوه بر این موارد بهای عمده فروش در درون کشور، هزینه های ارزی که در زنجیره های تولیدی هزینه شده و سایر عوامل تعیین کننده به لحاظ بازاریابی کاربرد دارد.

کالاهای صادراتی چون عمدتاً از حقوق صدوری معاف هستند، بنابراین از این لحاظ (یعنی از لحاظ پرداخت حقوق گمرکی) در گمرک حساسیتی بروز پیدا نمی کند. ولی در هر حال برای استفاده های دیگر مثلاً در زمینه تسهیلات بانکی، جوایز صادراتی، یارانه های  صادراتی  و امتیازاتی مثل استرداد در اجرای رویه استرداد واردات در مقابل صادرات، تعهدات ارزی که ممکن است در برخی موارد برقرار گردد مورد توجه قرار می گیرد.

اشتراک گذاری: