تقسیم ترکه

وقتی شخصی فوت می کند از او اموال و دارایی هایی برجای می ماند که از آنها تحت عنوان  ارث و ماترک یاد می شود البته ماترک معنای عام تری دارد که مشمول دارایی های منفی متوفی که همان دیون و تعهدات او می باشد نیز می شود. ماترک متوفی براساس قانون و شرع  با فوت به وراث تعلق می گیرد البته لازم است جهت سلطه وراث بر سهم الارث خود تصفیه و تقسیم  صورت بگیرد.

تقسیم ارث یا ماترک چیست؟

تقسیم به معنای قسمت کردن و در واقع قسمت کردن  دقیق  مال مشاع برجای مانده از متوفی بین وراث به نسبت سهم الارث قانونی آنها می باشد. برای اینکه شخصی از ماترک ارث ببرد می بایست با متوفی رابطه خویشاوندی سببی یا نسبی داشته باشد به این معنا که یا از طریق زوجیت یا از طریق رابطه خونی به میت نسبت داده شود. قانون مدنی در ماده ۸۶۲ بیان داشته است که ماترک میت اعم از موت  فرضی یا حقیقی به خویشان نسبی ذیل تعلق می گیرد:

 ۱) پدر و مادر و اولاد و اولاد اولاد.

۲) اجداد و برادر و خواهر و اولاد آن‌ها.

۳) اعمام و عمات و اخوال و خالات و اولاد آن‌ها.

در خصوص بهره مندی از ارث براساس رابطه سببیت باید گفت که مراد همان برقرار کردن رابطه زوجیت دائم می باشد که سبب می شود زوج و زوجه از همدیگر ارث ببرند.

نکته: برای اینکه ماترک متوفی بین وراث اعم از سببی و نسبی تقسیم شود لازم است قبل از آن دیونی که برعهده میت می باشند پرداخت شود همچنین اینکه هزینه کفن و دفن میت نیز مقدم بر تقسیم ارث می باشد.

انواع روش های تقسیم ارث بین وراث

تقسیم ارث بین وراث یا از طریق توافق نامه صورت می گیرد و یا از طریق مرجع قضایی به دلیل حدوث اختلاف بین وراث.در ادامه به توضیح هریک از این موارد می پردازیم:

  • تقسیم به توافق : برای اینکه ماترک میت بین وراث تقسیم شود راحت ترین ، بهترین،کم هزینه ترین و کوتاه ترین راه ممکن این است که بین وراث  نباشد و در زمینه تقسیم با هم به توافق برسند و براساس توافق صورت گرفته و عدم توسل به مراجع قضایی ماترک را به نسبت سهم قانونی بین خود تقسیم نمایند.
  • تقسیم با دادگاه  :در صورتی که بین وراث توافقی در زمینه تقسیم ارث نباشد و بین وراث اختلاف حادث شده باشد می بایست از طریق دادگاه نسبت به حل مسئله اقدام نمود البته لازم است قبل از طرح دادخواست تقسیم ،گواهی حصر وراثت و در صورت لزوم مهر و موم و تحریر ترکه صورت بگیرد.

از جمله اختلافات مابین وراث در خصوص تقسیم ارث می توان به موارد ذیل اشاره کرد:

– بین وراث غائب یا محجوری وجود داشته باشد.

– برخی از وراث خواستار تقسیم و فروش باشند و برخی دیگر مخالفت نمایند.

– برخی وراث نسبت به پرداخت دیون و هزینه کفن و دفع مقاومت کرده یا سرباز زنند.

با طرح دادخواست تقسیم ترکه و ثبت دادخواست مربوطه دادگاه نسبت به اختلاف حادث شده رسیدگی کرده و از وراث جهت رفع اختلاف دعوت به عمل می آورد در صورتی که اختلاف وراث به مصالحه ختم نشود  مرجع نسبت به مزایده یا افراز اقدام می نماید.در واقع مزایده جهت فروش مال مشاعی است که قابل تقسیم و افراز بین وراث را ندارد مثل ماشین یا آپارتمان اما در صورتی که مال به جا مانده از متوفی  یک قطعه  زمین باشد چون قابلیت افراز  و تقسیم را دارد نیاز به مزایده نمی باشد و براساس اعلام مرجع قضایی سهم هریک از وراث براساس نظر کارشناس  مشخص می شود و بعد از آن وراث می تواندد نسبت به سهم خود هرگونه دخل و تصرفی را بنمایند.

نکته: با مزایده ماترک و فروش از این طریق مبلغ حاصله به صندوق دادگستری واریز می شود که در این صورت  هریک از وراث می توانند نسبت به دریافت سهم خود اقدام نمایند.

نکته: قابلیت افراز داشتن  یعنی بتوان چیزی را بدون آنکه به ماهیت آن خللی وارد آورد یا از ارزش آن کم شود تفکیک و تقسیم نمود.

مدارک لازم جهت اقامه دعوای تقسیم ارث

در صورت اختلاف بین وراث در خصوص تقسیم ارث  لازم است که شخصی که در دعوای مطروحه ذی نفع می باشد یا نماینده قانونی و قضایی وراث نسبت به  تقدیم و ثبت دادخواست تقسیم ترکه  از طریق دفاتر خدمات قضایی اقدام نماید لازم اسست که  دادخواست وی به پیوست مدارک ذیل باشد:

  • مدارک هویتی که شامل شناسنامه و کارت ملی می باشد.
  • گواهی انحصار وراثت
  • گواهی فوت
  • مدارک نصب قیم یا امین برای محجور و غائب
  • تحریر ترکه

نکته: تحریر ترکه می بایست قبل از تقسیم ترکه در دادگاه صورت گیرد زیرا دادگاه فقط نسبت به تقسیم اموال معرفی شده اقدام می نماید.

مرجع صالح در خصوص تقسیم ارث

در خصوص تقسیم ارثی که بین وراث آن اختلاف وجود دارد برخلاف سایر امور مربوط به ارث که توسط شورای حل  اعمال نظر و رسیدگی می کند، دادگاه عمومی حقوقی صلاحیت رسیدگی دارد.در خصوص صلاحیت محلی ب ماده ۲۰ قانون آیین دادرسی مدنی بیان داشته است :  دعاوی راجع به ترکه متوفی اگر چه خواسته، دین و یا مربوط به وصایای متوفی باشد تا زمانی که ترکه تقسیم نشده در دادگاه محلی اقامه می‌شود که اخرین اقامتگاه متوفی در ایران، آن محل بوده و اگر آخرین اقامتگاه متوفی معلوم نباشد، رسیدگی به دعاوی یاد شده در صلاحیت دادگاهی است که آخرین محل سکونت متوفی در ایران، در حوزه آن بوده است.بنابراین دادگاه آخرین محل اقامت متوفی صالح است مگر اینکه آخرین اقامتگاه متوفی مشخص نباشد که در این صورت دادگاه  آخرین محل سکونت متوفی در ایران صالح است.

بهتر است وراث با توافق یکدیگر و از راه مصالحه نسبت به تقسیم ماترک متوفی اقدام نمایند اما اگر چنین مصالحه و توافقی بین وراث صورت نگرفت اختلاف بین آنها از طریق دادگاه حل و فصل می شود ، مراجعه به دادگاه و دفاع از حق خود نیازمند بهره مندی از تخصص و تجربه وکلای متبحر و آگاه به رویه  در این زمینه است که می توانند در کوتاه ترین زمان و بدون نیاز به مراجعه حضوری موکل نسبت به اخذ حقوق وراث نائل شوند .

آیا این نوشته برایتان مفید بود؟

‫14 نظر

  • یاسمی

    پدربنده بعدازپدرشون وقبل ازمادرشون فوت میکنه وبعدازفوت مادربزرگم اموال دست عموی بنده هستش ماهم تاالان اعتراضی نکردیم میخام بدونم آیاب ماک نوه هستیم ارث میرسه یانه؟

    تیر ۶, ۱۴۰۲ در ۱۳:۴۸
    • دادپویان حامی

      به پدرتون، چون بعد از پدربزگتون فوت کرده ارث تعلق میگیره، ولی چون قبل از مادربزرگتون فوت کرده از سهم ارث مادربزگتون بهش تعلق نمیگیره که به شما منتقل بشه.

      تیر ۱۰, ۱۴۰۲ در ۱۲:۵۴
  • بابک

    مادربنده ارث خوبی ازپدرش بهش رسیده که از۵سال پیش که پدرش فوت کرده دراختیاردایی کوچکم هستش وازش استفاده میکنه وحق وحقوقی بکسی نمیده لازم بذکراست که ارث مغازه باغ وخونه هستش ک درآمدزیادی ازش بدست میادولی دایی بنده تنهایی ازش استفاده میکنه مادرمنم بخاطراینکه دعوایی بینشون درست نشه حرفی نمیزنه چون میترسه برادرش ناراحت بشه وایجاداختلاف بشه سوالم این هستش که آیاماکاری میتونیم کنیم تاسهم مادرم جدابشه ویابه ارثش برسیم درضمن مادربزرگم هم چندسال فوت کردن سه سال بعدپدربزرگم خلاصه ک پسرکوچک خانواده ارث رادراختیارداردوچون کسی حرفی نمیزنداون هم کاری نداردوازش بنفع خودش بهره برداری میکند

    خرداد ۳۱, ۱۴۰۲ در ۱۵:۱۴
    • دادپویان حامی

      میتوانید به استناد گواهی انحصار وراثت، دادخواست تقسیم ترکه ثبت نمایید تا دادگاه اموال بجا مانده از پدربزرگتان را بین ورثه تقسیم نماید

      خرداد ۳۱, ۱۴۰۲ در ۱۶:۱۷
  • امیدی

    بنده ۳عمو دارم ک با پدرم .۴برادرن .پدربزرگ فوت شده .وصیتنامه نداره. یکی ازعموها
    منزل پدربزرگ را ک ۲هزار متر است رو صاحب شده .چطوری اقدام کنم میشه لودر ببرم سهم پدرم رو تخریب و دیوار کشی کنم.((اینم بگم بقیه اموال(زمین و منزل وغیره )رو چهار تاشون ب توافق باهم تقسیم کردن الا خونه پدریشون ک مطرح کردم خدمتتون.نمیگه سند دارم اینا میگه بشما زنده بوده بیشتر داده این ب من میرسه درحالی ک کذبه و هر سه تا برادر شاکین ولی آبروداری میکنن ..ولی بنده ب اون زمین نیاز دارم پدرم هم گفته من قانوناً پشتتم. ممنون میشم راهنمایی بفرمایید.تشکر وسپاس فراوان از حسن نیت گروهتون.

    خرداد ۳۱, ۱۴۰۲ در ۱۳:۵۹
    • دادپویان حامی

      سلام، در صورت تخریب می‌توانند از شما شکایت کیفری کنند و می بایست اظهارنامه از جانب ورثه ارسال شود، سپس شکایت و…

      خرداد ۳۱, ۱۴۰۲ در ۱۶:۰۰
  • صمیمی

    زمینی ازپدربزرگم بین ورثه میباشدکه مادرم یکی از ورثه میباشد حال من با خرید مشاعی این زمین ازمادرم میتوانم به جای مادرم تقسیم ماترک بدم وبه جای مادرم درجلسه دادگاه حضورداشته باشم ؟ / دادخواست تقسیم زمین مشاعی هم نمیشه؟

    مهر ۲۳, ۱۴۰۱ در ۱۱:۱۶
    • دادپویان حامی

      با سلام. امکان درخواست تقسیم ماترک و حضور به جای مادرتان ممکن نیست ولی می توانید دادخواست تقسیم زمین بدهید.

      مهر ۲۳, ۱۴۰۱ در ۱۱:۳۷
  • علامی

    سلام. وقت بخیرما ۵ برادر و یک خواهر هستیم. دو نفر از برادرها در زمان زنده بودن پدر با زور و تحت فشار گذاشتن پدر بخشی از اموال را به نام خودشون کردن. به هنگام تقسیم ماترک بقیه وراث چطوری می تونن این موضوع را ثابت کنن؟چون از نظر بقیه وراث نباید مجدد ارثی به اون دو نفر تعلق بگیره.

    مرداد ۱۸, ۱۴۰۱ در ۱۱:۱۱
    • دادپویان حامی

      سلام امکان پذیر نیست.

      مرداد ۱۸, ۱۴۰۱ در ۱۱:۳۵
  • بهروز

    پدرم فوت کرده است و یک زمین کشاورزی از پدرم به من و برادرهایم رسیده است زمین را تقسیم کردیم ئ تقسیم نامه نوشتیم و طریق قرعه کشی زمین ها را تقسیم کردیم الان متوجه شدم زمین دوتا از برادرام بیشتر از من هست اما ان ها قبول نمی کنند آیا می توانم اضافه سهم را بگیرم ؟

    دی ۱۸, ۱۴۰۰ در ۱۵:۲۹
    • مدیریت

      مدارک شما نیاز به بررسی بیش تر دارد .

      دی ۲۰, ۱۴۰۰ در ۱۶:۲۰
  • فیضی

    سلام
    با خواهر و برادرهایم در تقسیم ترکه به مشکل برخوردیم و من می خواهم برای تقسیم ترکه به دادگاه مراجعه نمایم به کدام دادگاه می توانم مراجعه کنم ؟

    آذر ۱۴, ۱۴۰۰ در ۱۶:۴۲
    • مدیریت

      به دادگاه آخرین محل اقامتگاه پدرتان مراجعه نمایید .

      آذر ۱۵, ۱۴۰۰ در ۱۲:۰۱

    دیدگاهتان را بنویسید

    نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

    13 − یازده =