کمیسیون های رسیدگی به اختلافات گمرکی

در یک ‌نگاه کلی تخلفاتی که اشخاص (صاحب کالا، اظهارکننده) در فرآیند گمرکی انجام می دهند داخل در چهار دسته بندی قرار می گیرد: اشتباهات و خطاهای گمرکی، تخلفات انتظامی، تخلفات گمرکی زیان ده، قاچاق. که حسب مورد مراجع مختلفی صالح به رسیدگی در خصوص این اختلافات در معنای اعم هستند. کمیسیون های رسیدگی به اختلافات گمرکی که موضوع بحث این مقاله هستند یکی از مراجع صالح در رسیدگی به اختلافات گمرکی هستند که به دو دسته بدوی و تجدیدنظر تقسیم می شوند.

صلاحیت ذاتی کمیسیون های حل اختلافات گمرکی

 کمیسیون های مذکور به تخلفات و اختلافات گمرکی در معنای اخص آنها رسیدگی می کنند. منظور از تخلفات گمرکی در معنای اخص تخلفات گمرکی هستند که منجر به زیان مالی دولت می شوند برای مثال کم اظهاری چون در ادامه خود موجب کاهش حقوق ورودی گمرک می شوند به زیان دولت می باشد که اصطلاحاً به آنها تخلفات گمرکی زیان ده نیز می گویند.

انواع اختلافات گمرکی که در صلاحیت کمیسیون های گمرکی است.

اختلافات مزبور گاهی راجع به تشخیص نوع کالا و انطباق آن مندرجات گمرکی و یا سایر اختلافات ناشی از اجرای مقررات گمرکی و مقررات صادرات و واردات کالا است. به طور کلی در یک دسته بندی جامع اختلافات گمرکی که در صلاحیت کمیسیون های گمرکی است در سه دسته می توان قرار داد.

الف) اختلاف در طبقه بندی

ب) اختلاف در ضوابط و مقررات صادرات و واردات و سود بازرگانی

ج) اختلاف ناشی از آئین نامه مقرراتی

کمیسیون بدوی رسیدگی به اختلافات گمرکی

کمیسیون های بدوی هفت عضو اصلی و هفت عضو علی البدل دارند که می بایست دارای ۱۵ سال سابقه کار مرتبط با امور گمرکی بوده و به امور گمرکی مسلط باشند.

  • تکالیف و وظایف کمیسیون بدوی رسیدگی به اختلافات گمرکی

طبق آئین نامه قانون امور گمرکی و همچنین خود قانون مزبور تکالیف متعددی برای کمیسیون های بدوی پیش بینی شده است. اولین و مهم ترین وظیفه این کمیسیون ها رسیدگی و صدور رای در پرونده هایی که در موارد صلاحیت به اختلاف خورده اند می باشد. صدور نظر مشورتی در رابطه با گزارش ها یا طرح های پیشنهادی به گمرک که از طرف رئیس گمرک  برای کسب نظر مشورتی به این کمیسیون ها ارجاع می شود از دیگر وظایف کمیسیون های بدوی است.  یکی دیگر از وظایف مهم این کمیسیون ها رسیدگی به اعتراضاتی است که نسبت به گزارش پایانی حسابرسی صورت می گیرد. رسیدگی به درخواست هایی که با محوریت استعلام تعرفه از سوی صاحبان کالا صورت می گیرد نیز از دیگر موارد صلاحیت کمیسیون های بدوی است.

  • حیطه اختیارات کمیسیون بدوی رسیدگی به اختلافات گمرکی

کمیسیون های بدوی در حین انجام وظایفی که طبق قانون بر عهده آنها مقرر شده اختیاراتی نیز دارند. برای مثال چنانچه کمیسیون لازم و ضروری تشخیص دهد که برای انجام تکالیف ارجاعی سوابق و بایگانی مساله حادث را ملاحظه کند یه یک یا دو نفر از اعضای اصلی یا علی البدل برای تهیه گزارش از کلاسه های استنادی و استخراج سوابق و مطالعه پرونده ها ماموریت داخلی بدهد.

در واقع کمیسیون می تواند برای احراز واقع کشف حقیقت و بررسی ریشه اختلاف، هر نوع اقدامی را که تا روشن شدن مساله مقتضی بداند به عمل آورد. همچنین کمیسیون در فرآیند رسیدگی در صورت ضرورت می تواند امور تخصصی را به کارشناس مربوطه ارجاع  دهد.

  • آئین رسیدگی در کمیسیون بدوی رسیدگی به اختلافات گمرکی

پرونده هایی که وارد روند رسیدگی در کمیسیون های بدوی می شوند به دو طریق به این مرجع ارجاع داده می شوند. این ارجاع یا بر اثر ارجاع اداری یکی از گمرکات تابعه حسب احاله از ناحیه رئیس گمرک است یا در پی شکایت صاحب کالا یا نماینده قانونی وی به ضمیمه لوایح و مدارک و مستندات مورد رسیدگی قرار می گیرد. اصیل در پرونده یا نماینده قانونی وی با ارائه سند مثبت سمت خود پس از درخواست کتبی و موافقت رئیس کمیسیون مربوطه می توانند پرونده خود را برای تدارک دفاع، تحت نظر مقام ذیصلاح مطالعه نمایند.

پس از آن که پرونده ای به کمیسیون بدوی ارجاع داده شد منشی یا دبیر کمیسیون پرونده را در دفتر ورودی ثبت و آن را در نوبت رسیدگی قرار می دهد. جلسات رسیدگی در کمیسیون های بدوی با حضور حداقل شش نفر از اعضا رسمیت می یابد اما تصمیم ماخوذه این مراجع زمانی واجد اعتبار است که حداقل ۴ نفر از اعضا در تصمیم متخذه، اتفاق نظر داشته باشند.

  • اوصاف آرای کمیسیون های بدوی حل اختلافات گمرکی

آرایی که از کمیسیون های بدوی صادر می شود اصولاً واجد یکی از اوصاف قطعی بودن، قابل تجدید نظر بودن یا مشورتی بودن است. در صورتی که مابه التفاوت اختلاف پنج میلیون تومان یا کمتر از آن باشد رای کمیسیون قطعی خواهد بود اما اگر مبلغ اختلافی بیش از این مقدار باشد رای مزبور قابل اعتراض در کمیسیون های تجدیدنظر خواهد بود. در مواردی نیز رای کمیسیون بدوی مشورتی است . کمیسیون در موارد استعلام تعرفه و اظهارنظر در رابطه با طرح ها و گزارش هایی که از طرف رئیس کل گمرک ارجاع می شود نظر مشورتی می دهد و طبیعتاً این نظر واجد وصف قطعی یا غیرقطعی بودن نیست.

کمیسیون تجدیدنظر رسیدگی به اختلافات گمرکی

کمیسیون های تجدیدنظر که متشکل از ۵ نفر به نمایندگی از ارگان های مختلف مثل وزارت اقتصاد، وزارت صنعت و معدن و تجارت و … هستند با جمع چند شرط مکلف به تشکیل جلسه می باشند.

اول اینکه تمام اعضا برای تشکیل جلسه باید حاضر باشند لازم به ذکر است که مصوبات کمیسیون تجدیدنظر با رای اکثریت معتبر خواهد بود.

دومین شرط این است که باید مابه التفاوت بین مبلغ رای کمیسیون بدوی و مبلغی که مورد قبول مودی است بیشتر از پنجاه میلیون ریال (بدون احتساب جریمه) باشد.

و شرط سوم نیز این است که اعتراض به رای کمیسیون بدوی ظرف فرصت ۲۰ روزه مورد اعتراض قرار گرفته باشد لذا در صورتی که اعتراضی خارج از موعد صورت گرفته باشد به آن ترتیب اثر داده نمی شود.

  • هزینه دادرسی در کمیسیون تجدیدنظر رسیدگی به  اختلافات گمرکی

لازم است تا معترض به رای کمیسیون بدوی یک درصد از مبلغ مورد اعتراض را سپرده نماید تا مسئله قابل طرح و رسیدگی در کمیسیون تجدیدنظر رسیدگی به اختلافات گمرکی باشد. البته در صورتی که درخواست معترض توسط کمیسیون تجدیدنظر تأئید شود (انطباق ادعای تجدیدنظرخواه یا نظر کمیسیون) مبلغ سپرده شده عودت داده می شود.

  • شرایط شکلی و اداره جلسات و آئین رسیدگی در کمیسیون تجدیدنظر

ابتدائاً باید در نظر داشت که به موجب قسمت اخیر تبصره ۴ ماده ۱۴۴ گمرک حق تجدیدنظرخواهی از  آرای کمیسیون بدوی را ندارد چرا که تبصره مزبور فقط مدعی را محق به تجدیدنظر خواهی دانسته است. کمیسیون ها به منزله دادگاه  اداری عمل می کنند و علی الاصول نیز فقط در خصوص موضوع ارجاعی اظهار نظر می کنند. این مراجع بی طرف و دارای استقلال رای با وظایف قانونی خود هستند.

لازم به ذکر است کسانی که به عنوان عضو در کمیسیون بدوی بوده و در اتخاذ تصمیم ماهوی در پرونده نقش داشته اند حق شرکت و اظهارنظر در کمیسیون تجدیدنظر را ندارند و اگر این مسئله در رسیدگی های کمیسیون تجدیدنظر رعایت نشود و عضوی که قبلاً در کمیسیون بدوی اظهارنظر کرده در کمیسیون تجدیدنظر نیز اظهارنظر کند رای صادره از وجاهت قانونی برخوردار نخواهد بود.

  • اقدامات کمیسیون تجدیدنظر پس از صدور رای

رای صادره از سوی کمیسیون تجدیدنظر پس از انشاء توسط واحد ۵ امور کمیسیونها، جهت استحضار رئیس گمرک برای ایشان ارسال و پس از اینکه ورقه رای از طرف رئیس کل گمرک (یا ماذون از سوی او) رؤیت شد اقدامات مقتضی و عنداللزوم اجرایی صورت می پذیرد. در مواردی که ارجاع پرونده مسبوق به شکایت مودی بوده رونوشت رای از طریق دفتر ستادی مربوطه به ایشان نیز ابلاغ می شود.

  • اعتراض به آرای کمیسیون های تجدیدنظر اختلافات گمرکی

طبق اصل ۱۷۳ دیوان عدالت اداری مرجع رسیدگی به اعتراض و شکایت از آرا و تصمیمات مراجع حل اختلاف غیرقضایی مثل کمیسیون تجدیدنظر گمرکی است. مهلت اعتراض به آرا کمیسیون های گمرکی طبق قانون جدید دیوان عدالت اداری ۳ ماه از تاریخ ابلاغ بوده و رسیدگی فرجامی  دیوان عدالت اداری در این مورد صرفاً شکلی است.

آیا این نوشته برایتان مفید بود؟

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

پنج × چهار =