رفع تعهد ارزی واردات و صادرات: فرآیندها و مستندات مورد نیاز

در دنیای تجارت بین‌المللی، واردکنندگان با چالش‌ های مختلفی رو به رو هستند که یکی از مهم ‌ترین آن‌ ها، رفع تعهد ارزی است. این فرآیند نه تنها برای حفظ اعتبار تجاری بلکه برای جلوگیری از مشکلات حقوقی و مالی ضروری است. اما چگونه می‌توان این تعهدات را به‌درستی مدیریت و رفع کرد؟ در این مقاله، به بررسی دقیق مراحل و نکات کلیدی مرتبط با رفع تعهد ارزی واردات می‌پردازیم. از آشنایی با قوانین و مقررات جاری گرفته تا راهکارهای عملی برای کاهش ریسک و افزایش کارایی، همه این موارد را پوشش خواهیم داد. اگر شما هم به دنبال راهنمایی جامع در این زمینه هستید، ادامه این مقاله را از دست ندهید.

برای مشاوره حقوقی پرونده‌های مربوط به رفع تعهد ارزی و درخواست وکیل از طریق واتساپ یا تماس تلفنی با شماره‌های زیر (آنلاین، تلفنی، حضوری) با ما در ارتباط باشید.

رفع تعهد ارزی چیست؟

رفع تعهد ارزی به فرآیندی اشاره دارد که در آن واردکنندگان کالاها و خدمات باید اثبات کنند که ارز دریافت ‌شده برای واردات به ‌طور کامل و مطابق با مقررات و قوانین کشور مصرف شده است. این فرآیند معمولاً توسط بانک مرکزی یا نهادهای مالی مربوطه نظارت می ‌شود و هدف از آن اطمینان از استفاده صحیح و قانونی از منابع ارزی کشور است. رفع تعهد ارزی به دلایل مختلفی اهمیت دارد که در ذیل به آنها اشاره کرده ایم:

1. حفظ منابع ارزی کشور: اطمینان از اینکه ارز تخصیص‌یافته به ‌درستی و برای مقاصد قانونی استفاده می‌شود.
2. پیشگیری از تخلفات ارزی: جلوگیری از سوء استفاده‌ های احتمالی و تخلفات ارزی که ممکن است به اقتصاد کشور آسیب برساند.
3. افزایش شفافیت مالی: ایجاد شفافیت در معاملات تجاری و مالی و اطمینان از انطباق با قوانین و مقررات.
4. حفظ اعتبار تجاری: برای واردکنندگان، رفع تعهدات ارزی به ‌موقع می‌تواند به حفظ اعتبار تجاری و جلوگیری از مشکلات قانونی کمک کند.

رفع تعهد ارزی واردات چیست؟

رفع تعهد ارزی واردات بدین معناست که واردکننده مکلف است در قبال دریافت ارز و خدمات دولتی، ضوابط و مقررات تعیین شده دولت در مورد واردات را رعایت نموده و کالا را با همان کمیت و کیفیت وارد نماید. برای واردکنندگان، رفع تعهد ارزی به معنای ارائه مستندات و مدارکی است که نشان دهد ارز تخصیص‌یافته برای واردات کالاها به ‌درستی مصرف شده است. این مدارک شامل اسناد حمل‌ و نقل، فاکتورهای خرید، اظهارنامه‌ های گمرکی و سایر مدارک مرتبط است.

روش های رفع تعهدات ارزی واردات

برای رفع تعهد ارزی ناشی از واردات، واردکننده باید ورود کالا در مهلت مقرر قانونی را اثبات نماید. به همین جهت راههای اثبات ایفای تعهد ورود کالا و شیوه های ایفای تعهد ارزی را به شرح ذیل توضیح خواهیم داد:

روش های اثبات ورود کالا

تعهد ارزی زمانی بر ذمه واردکننده مستقر می شود که وی نتواند انجام تعهد خود مبنی بر ورود کالا به کشور و ترخیص آن از گمرک را اثبات نماید. یکی از روشهای دفاع در برابر دعاوی تعهد ارزی اثبات ورود کالا به کشور است. اثبات ورود کالا به کشور باعث می گردد ذمه واردکننده از تعهد ارزی  بری گردد. مواردی که در مبحث اثبات ایفای تعهد ورود کالا خواهیم گفت منصرف از مواردی است که به واسطه معاذیر قانونی یا قراردادی موجب رفع تعهد ارزی گردیده است.

• رفع تعهد ارزی از طریق ارائه برگ سبز گمرکی

همانطور که توضیح داده شد در تعهد ارزی، واردکننده متعهد به ورود کالا و ترخیص آن از گمرک می باشد. یکی از روش های رفع تعهد ارزی، ارائه گواهی سبز گمرکی است که نشان دهنده ایفای تعهد از سوی واردکننده می باشد. داشتن برگ سبز گمرکی توسط واردکننده آثار ذیل را به همراه خواهد داشت:

• به منزله رسید حقوق و عوارض گمرکی.
• اجازه خروج کالا از گمرک.
• ارائه به بانک جهت واریز تعهدی که موقع گشایش اعتبار برای وارد کردن سپرده است.
• اگر کالا با ارز حاصل از صادرات وارد شده باشد برای واریز پیمان ارزی صادر کننده که به عهده واردکننده کالا واگذار شده است.

لذا گواهی سبز گمرکی سندی است که تعهد واردکننده را مبنی بر ورود کالا اثبات می نماید. البته پروانه سبز گمرکی هیچ گونه دلالتی بر انطباق یا عدم انطباق کیفیت کالای وارده به کالای موضوع درخواست واردات ندارد. به همین جهت میزان گران نمایی کالای وارداتی طی اعلامیه جداگانه ای توسط گمرک به بانک مرکزی اعلام می شود.

در برخی موارد واردکننده پس از ارزیابی کالا به دلایلی مانند اختلاف با گمرک از ترخیص آن منصرف می شوند در نتیجه گواهی سبز گمرکی صادر نمی شود. بنابراین با وجود ثبوت کسر تخلیه و یا گران نمایی کالای وارده، واردکننده قادر به ارائه گواهی سبز گمرکی نمی باشد. از نظر حقوقی تعهدات ارزی ناشی از کسر تخلیه و گران نمایی کالا با تعهد ارزی ناشی از عدم ارائه گواهی سبز گمرکی قابل جمع نیست. ولی تعهد ارزی ناشی از کسر تخلیه با تعهد ارزی ناشی از گران نمایی کالا قابل جمع است.

• رفع تعهد ارزی از طریق ارائه قبض های گمرکی

از دیگر روش های رفع تعهد ارزی واردات می توان به ارائه قبض های گمرکی اشاره نمود. ترخیص کالا از گمرک مستلزم تشریفاتی است. این تشریفات با صدور اسناد و مدارک و قبض و اقباض آن ها صورت می گیرد. در همین راستا چنانچه تشریفات گمرکی به مرحله نهایی یعنی صدور پروانه سبز گمرکی منجر نگردد می توان به استناد مدارک و اسناد صادره در مرحله پیش از ترخیص نهایی از میزان کالا و یا کیفیت آن مطلع شد.

• رفع تعهد ارزی از طریق ارائه برگ عمل کرد مالیاتی

با توجه به ماده یک آئین نامه اجرایی قانون امور گمرکی مصوب ۱۳۵۱، که مقرر می نماید حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض مذکور در ماده ۲ قانون امور گمرکی فقط از واردات قطعی دریافت می شود، ارائه مدارک و مستندات مبنی بر واریز حقوق و عوارض گمرکی نشان دهنده ورود کالا به گمرک می باشد.

• رفع تعهد ارزی از طریق ارائه گواهی مدلول سند گمرکی

گواهی مدلول سند گمرکی زمانی صادر می شود که واردکننده اعلام نماید اصل پروانه سبز گمرکی مفقود شده یا دسترسی به آن امکان پذیر نیست. در چنین حالتی بانک عامل ضمن در جریان قرار دادن واردکننده، به منظور مراجعه و ارائه مدارک لازم ( تعهدنامه محضری، آگهی در روزنامه و غیره)  به گمرک، با گمرک ترخیص کننده کالا مکاتبه و ضمن تقاضای صدور گواهی مدلول سند گمرکی حاوی شماره اعتبار یا برات اسنادی، ثبت سفارش، نام بانک و شعبه، ارزش ارزی و ریالی کالا، نوع، شماره تعرفه، تعداد و وزن کالا، شماره پروانه گمرکی و در نهایت تائید مراتب ورود و ترخیص کالا از گمرک را استعلام نماید.

البته این روش در خصوص پروانه های سبز گمرکی صادره قبل از اجرایی شدن نسخه الکترونیکی کاربرد دارد.

• رفع تعهد ارزی از طریق ارائه تائیدیه مرکز واردات گمرک جمهوری اسلامی ایران

در صورتی که پروانه گمرکی و یا مدلول سند گمرکی ارائه شده دارای کسر تخلیه به لحاظ ارزش، وزن و تعداد در مقایسه با ثبت سفارش و اسناد حمل باشد، در صورت ارائه تائیدیه کتبی از سوی مرکز واردات گمرک جمهوری اسلامی ایران مبنی بر نبود کسر تخلیه، رفع تعهد ارزی امکان پذیر است.

• رفع تعهد ارزی از طریق ارائه گواهی اخذ خسارت از شرکت بیمه

در صورتی که علت کسر تخلیه یا عدم ورود کالا، خسارت ناشی از حمل باشد، می توان با ارائه گواهی تامین خسارت از شرکت بیمه اقدام به رفع تعهد ارزی نمود. این گواهی برای بانک عامل و شعبه ذیربط صادر می شود و باید حاوی مشخصات کامل کالای کسری و پرداخت مبلغی ریالی به همراه ذکر معادل ارزی خسارت با ذکر شماره مربوطه باشد.

اگر کالا در محوطه گمرک، محوطه انبارهای عمومی و یا محوطه سازمان بنادر و دریانوردی خسارت دیده باشد، ارائه گواهی تائید خسارت از سوی گمرک یا سازمان بنادر کفایت می کند.

• رفع تعهد ارزی از طریق ورود کالای بدون انتقال ارز

ورود کالا از محل پروانه بدون انتقال ارز به منظور رفع تعهد ارزی و به میزان تعهد ایجاد شده مشروط به اخذ تائیدیه کتبی وزارت صنعت، معدن و تجارت و ارائه پروانه گمرکی حاکی از ورود کالا امکان پذیر خواهد بود.

در صورت درج عبارت بدون انتقال ارز در پروانه مرتبط با ثبت سفارش بانکی، مشروط بر اینکه علاوه بر شماره ثبت سفارش، سایر مشخصات مندرج در پروانه گمرکی مطابق با اسناد حمل و ثبت سفارش باشد، با اخذ تائیدیه گمرک مبنی بر دریافت حقوق ورودی و فقدان گران نمایی رفع تعهد ارزی بلامانع است.

• رفع تعهد ارزی از طریق تائیدیه متروکه شدن کالا

در صورتی که کالای وارده به هر علت در گمرک مقصد متروکه گردد، بانک باید علاوه بر اخذ گواهی گمرک حاکی از ورود کالا به کشور و تائید متروکه شدن کالا، گواهی دیگری نیز از سازمان جمع آوری اموال تملیکی منضم به فاکتور فروش کالای متروکه، مقدار یا تعداد اخذ نموده به نحوی که در صورت تطابق مندرجات گواهی مزبور با اسناد حمل، تفاوت ارزش کالای مندرج در گواهی سازمان جمع آوری اموال تملیکی تا ۵ درصد قابل قبول است.

مهلت ایفای تعهد ورود کالا

مهلت های تعیین شده جهت انتقال ارز، ارائه اسناد حمل و ارائه پروانه گمرکی / گواهی ورود حاکی از ترخیص قطعی کالا حواله های ارزی به شرح ذیل می‌باشد:

مجازات عدم رفع تعهد ارزی واردکنندگان

مجازات عدم رفع تعهد ارزی واردکنندگان طبق ماده ۱۰ قانون تعزیرات حکومتی به شرح ذیل می باشد:

جریمه معادل تفاوت نرخ ارز با نرخ رایج در بازار و یا اعاده عین ارز نسبت به مقدار کسری یا عدم انجام تعهدات، تعلیق کارت بازرگانی از ۶ ماه تا یک سال و در صورت تکرار از یک سال تا ابطال و در صورت وقوع سوء استفاده علاوه بر مجازات های فوق جریمه تا پنج برابر مبلغ سوء استفاده.

جریمه عدم رفع تعهد ارزی واردکنندگان طبق تبصره ۷ ماده ۲ مکرر قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز به شرح ذیل می باشد:

• در صورتی که تعهد ارزی تا مبلغ صد میلیارد ریال بر اساس بالاترین نرخ اعلامی بانک مرکزی در زمان دریافت ارز باشد، مرتکب علاوه بر اعاده ارز به میزان رفع تعهد نشده و محرومیت از فعالیت بازرگانی از شش ماه تا یک سال، به جریمه نقدی معادل دو برابر کسری یا عدم رفع تعهد ارزی بر اساس بالاترین نرخ اعلامی بانک مرکزی از زمان دریافت ارز، محکوم میشود.
• در صورتی که مبلغ عدم رفع تعهد ارزی معادل صد میلیارد ریال یا بیش از آن بر اساس بالاترین نرخ اعلامی بانک مرکزی در زمان دریافت ارز باشد، مرتکب علاوه بر اعاده ارز به میزان رفع تعهد نشده و محرومیت از فعالیت بازرگانی از یک تا ده سال، به حبس تعزیری درجه پنج و جزای نقدی به میزان دو برابر کسری یا عدم رفع تعهد بر اساس بالاترین نرخ اعلامی بانک مرکزی از زمان دریافت ارز، محکوم می شود.
• چنانچه رفع تعهد ارزی از طریق اسناد جعلی یا خلاف واقع باشد یا از طریق بیش بود ارزش اظهاری کالا و یا بیش اظهاری در تعداد یا مقدار کالا و یا مغایرت در کالای اظهار شده یا مکشوفه با کالای موضوع تعهد باشد، مرتکب علاوه بر اعاده عین ارز و ابطال دائم کارت بازرگانی، به حبس تعزیری درجه چهار و جزای نقدی معادل سه برابر کسری یا عدم رفع تعهد ارزی بر اساس بالاترین نرخ اعلامی بانک مرکزی از زمان دریافت ارز، محکوم می شود.

چگونه رفع تعهد ارزی کنیم؟

رفع تعهد ارزی واردات به معنای اثبات استفاده صحیح از ارز تخصیص‌ یافته برای واردات کالاهاست و نیازمند انجام مراحل خاصی است. در ادامه، مراحل عمومی رفع تعهد ارزی واردات را توضیح می‌دهیم:

     ۱. جمع‌آوری و آماده ‌سازی مدارک

• • اسناد حمل و نقل: مانند بارنامه یا راهنامه هوایی که ورود کالا به کشور را تأیید می‌کند.
  • فاکتورهای خرید: شامل جزئیات کالا، قیمت، و شرایط معامله.
  • اظهارنامه گمرکی: سندی که ترخیص کالا از گمرک را نشان می‌دهد.
  • گواهی بازرسی (در صورت نیاز): برای اطمینان از کیفیت و کمیت کالا.

     ۲. ثبت اطلاعات در سامانه‌های الکترونیکی

• • در بسیاری از کشورها از جمله ایران، واردکنندگان باید اطلاعات و اسناد را در سامانه‌ های الکترونیکی مانند سامانه جامع تجارت ثبت کنند. این سامانه‌ ها به تسهیل و نظارت بر فرآیند واردات کمک می‌کنند.

     ۳. ارائه مدارک به بانک

• • واردکنندگان باید مدارک جمع ‌آوری ‌شده را به بانک عامل خود ارائه دهند. بانک پس از بررسی مدارک و اطمینان از صحت آن‌ها، فرآیند رفع تعهد ارزی را آغاز می‌کند.

    ۴. پیگیری از بانک و نهادهای مربوطه

• • واردکنندگان باید با بانک و نهادهای نظارتی در ارتباط باشند تا از تکمیل فرآیند اطمینان حاصل کنند. این شامل پیگیری وضعیت مدارک و رفع هرگونه نقص یا مشکل احتمالی است.

      ۵. رعایت مهلت‌های قانونی

• • واردکنندگان باید به مهلت ‌های تعیین‌شده برای ارائه مدارک و رفع تعهدات توجه داشته باشند. عدم رعایت این مهلت ‌ها ممکن است منجر به جریمه یا مشکلات قانونی شود.

      ۶. دریافت تأییدیه رفع تعهد

• • پس از بررسی و تأیید مدارک توسط بانک و نهادهای مربوطه، تأییدیه رفع تعهد ارزی صادر می‌شود که نشان‌دهنده تکمیل موفقیت‌آمیز فرآیند است.

توجه به این نکته ضروری است که قوانین و مقررات ممکن است تغییراتی در طول زمان داشته باشد. بنابراین، واردکنندگان باید همواره از آخرین مقررات و الزامات قانونی مطلع باشند و در صورت نیاز با وکیل ارزی مشورت کنند.

بخشنامه رفع تعهد ارزی سال ۱۴۰۳

در مورخ ۲/۸/۱۴۰۳ طی بخشنامه شماره ۱۸۰۹۸۴/۰۳ بانک مرکزی مقرر گردید:

پیرو بخشنامه های منتهی به شماره ۱۵۴۳۳۷/۰۲ مورخ ۲۹/۶/۱۴۰۲ و در راستای اجرای بندهای ۴ و ۶ از تصویب نامه شماره ۵۳۵۳۵/ت ۶۲۴۷۷ ه مورخ ۳۰/۳/۱۴۰۳ هیات محترم وزیران و به منظور مساعدت با وارکنندگان و جلوگیری از رسوب کالا در اماکن گمرکی و تعیین تکلیف نهایی اسناد حمل ارائه شده با مغایرت تاریخ صدور بارنامه مقدم بر ثبت سفارش موضوع بندهای ۵-۳-۱۳ از قسمت الف، ۱-۱۰-۱ از قسمت ج و ۱-۶ قسمت د از بخش اول مجموعه مقررات ارزی به اطلاع می رساند، پذیرش اسناد حمل ارائه شده با مغایرت مذکور که کالاهای مربوط دارای قبض انبار معتبر، موید ورود کالا به اماکن گمرکی قبل از ۱۵/۷/۱۴۰۳ و از محل اسناد حمل ارائه شده به آن بانک می باشد، منوط به درخواست متقاضی و قبول کلیه مسئولیت های مترتبه از سوی وی و با رعایت سایر ضوابط و مقررات امکان پذیر است.

رفع تعهد ارزی صادرات چیست؟

رفع تعهد ارزی صادرات به فرآیندی اشاره دارد که در آن صادرکنندگان باید ارز حاصل از صادرات کالاها و خدمات را به کشور بازگشت داده شده و به سیستم مالی کشور وارد نمایند.  این فرآیند توسط بانک مرکزی یا نهادهای مالی مربوطه نظارت می‌شود و هدف آن افزایش شفافیت مالی و تأمین ارز مورد نیاز برای اقتصاد کشور است.

دستورالعمل و ضوابط اجرایی رفع تعهد ارزی صادرکنندگان

صادرکننده مکلف است صد در صد مبلغ ارزی مندرج در پروانه گمرکی یا معادل ارزی ان به سایر ارزها را به شرح ذیل بازگرداند:

۱) کلیه صادرکنندگان محصولات پتروشیمی، پالایشی، فولادی، فلزات اساسی رنگین و فرآورده های نفتی مکلف هستند ۱۰۰ درصد تعدات ارزی صادراتی خود را از طریق فروش ارز به صورت حواله در سامانه نیما رفع نمایند.

۲) تامین ارز مورد نیاز برای واردات مواد اولیه و کالا و خدمات ضروری سالانه مورد نیاز شرکت های پالایشی و پتروشیمی و نگهدار مرتبط، شرکت های فولادی، فلزات اساسی رنگین و فرآورده های نفتی و بدهی های ارزی مورد تائید وزرات نفت، صنعت، معدن و تجارت از سرجمع صادرات خود و یا دیگر شرکت های گروه به تائید کارگروه از طریق واردات در مقابل صادرات و یا تهاتر از محل ارز حاصل از صادرات به عنوان برگشت ارز حاصل از صادرات محسوب می شود.

نکته: بازگشت ارز به صورت اسکناس برای این دسته از صادرکنندگان منوط به تائید بانک مرکزی و رعایت مفاد ماده ۹ آئین نامه اجرایی تبصره ۶ بند (ح) ماده ۲ مکرر قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز می باشد.

۳) سایر صادرکنندگان به غیر از صادرکنندگان مندرح در بند ۱، موظف هستند نود درصد تعهدات ارزی صادراتی خود را به یک یا ترکیبی از روش های برگشت ارز، رفع نمایند.

افزایش یا کاهش درصد فوق حداکثر در دامنه نوسان ده واحد درصد، برای برخی از کالاها به صورت استثنایی توسط کارگروه امکان پذیر است.

نحوه رفع تعهد ارزی صادرکنندگان

طبق ماده ۷ آئین نامه اجرایی تبصره ۶ بند ح ماده ۲ مکرر قانون مبارزه با قاچاق کالا  و ارز مورخ ۱۵/۹/۱۴۰۱ هیات وزیران، صادرکنندگان مکلف هستند ظرف مدت مقرر نسبت به بازگشت ارز حاصل از صادرات به روش های اعلامی در بند ۱۳ ماده ۱ این آئین نامه اقدام کنند. روش های رفع تعهد ارزی صادرکنندگان به شرح ذیل امکان پذیر است:

• رفع تعهد ارزی صادرکنندگان از طریق واردات کالا

یکی از روش های رفع تعهد ارزی صادرکنندگان، واردات کالا از محل ارز صادرات می باشد. در صورت تقاضای صادرکننده مبنی بر استفاده از ارز ارائه شده برای واردات، بانک درخواست او را در دفاتر شعب ثبت و پس از تسویه تعهدنامه ارزی به میزان تمام یا قسمتی از ارز ارائه شده گواهی تامین ارز را در سه نسخه صادر می نماید.

صادرکنندگان می توانند برای رفع تعهد ارزی ناشی از صادرات خود اقدام به واردات کالا از محل صادرات نمایند و یا ارز ناشی از صادرات را در قبال واردات از سوی اشخاص دیگر ارائه نمایند.

در مواردی که تاریخ ورود کالا به کشور، مقدم بر تاریخ اظهارنامه کالاهای صادراتی باشد نیز امکان رفع تعهد ارزی صادرکنندگان پس از انجام ثبت شفارش از محل اظهارنامه کالای صادراتی قبل از انقضای سررسید آن ضمن صدور گواهی تسویه امکان پذیر است.

رفع تعهد ارزی صادرکنندگان از محل مدلول سند اظهارنامه کالای صادراتی برای واردات امکان پذیر نبوده و در چنین حالتی، رفع تعهد ارزی صادرکنندگان از طریق ارائه ارز و مصالحه امکان پذیر می باشد.

• رفع تعهد ارزی صادرکنندگان از طریق فروش ارز در سامانه نیما

رفع تعهد ارزی صادرکنندگان از طریق فروش ارز یکی دیگر از روش هایی است که صادرکنندگان می توانند از آن برای رفع تعهد ارزی استفاده نمایند. فروش ارز حاصل از صادرات از طریق سامانه نیما انجام می شود. صادرکنندگان می توانند پس از طی نمودن مراحل ثبت نام در سامانه جامع تجارت، درخواست خود مبنی بر فروش ارز را به همراه میزان ارز و نوع آن ثبت نموده و وارد کنندگان و صرافی ها نیز می توانند ارز خود را از این طریق خریداری نمایند. خرید ارز از صادرکننده مشروط بر این است که ارز ارائه شده از محل اظهارنامه ارزی یا حواله ارزی به نام صادرکننده یا در قبال اعتبار اسنادی صادراتی یا بروات اسنادی تحصیل شده باشد.

• رفع تعهد ارزی صادرات از طریق فروش ارز به صورت اسکناس به بانک مرکزی یا صرافی ها

طبق دستورالعمل سازمان توسعه تجارت که در مورخ ۲/۱۱/۱۴۰۱ ابلاغ گردید، مقرر نمودند صادرکنندگان می توانند ارز حاصل از صادرات را تحویل شعب بانک ملی در مبادی ورودی نمایند و بانک معادل ریالی را محاسبه و با ارائه رسید به صادرکننده، رفع تعهد ارزی صورت می گیرد.

• رفع تعهد ارزی صادرات از طریق تهاتر کالا به کالا

رفع تعهد ارزی صادرات از طریق تهاتر کالا به کالا بدین معناست که صادرکننده می تواند ارز حاصل از صادرات خود را در قابل خرید کالاهای دیگر معامله نماید.

• رفع تعهد ارزی صادرات از طریق بازپرداخت تسهیلات ارزی

رفع تعهد ارزی صادرات از طریق بازپرداخت تسهیلات اعطایی بدین معناست که چنانچه بابت واردات کالا تسهیلات ارزی اخذ شده باشد می توان برای رفع تعهد ارزی حاصل از صادرات نسبت به تسویه تسهیلات ارزی مذکور اقدام نمود تا از این طریق رفع تعهد ارزی صادرات صورت گیرد.

مهلت رفع تعهد ارزی صادرکنندگان

مهلت رفع تعهد ارزی صادرکنندگان طبق ماده ۷ آئین نامه اجرایی تبصره ۶ بند (ح) ماده ۲ مکرر قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز مصوب ۱۵/۹/۱۴۰۱ هیات وزیران، حداکثر ۴ ماه از تاریخ صدور پروانه گمرکی می باشد.

در ادامه این ماده مقرر گردیده تمدید رفع تعهد ارزی صادرکنندگان  به میزان سه ماه در موارد خاص و به تشخیص کارگروه بازگشت ارز صادرات، امکان پذیر می باشد.

جریمه عدم رفع تعهد ارزی صادرکنندگان

جریمه عدم رفع تعهد ارزی صادرکنندگان در مهلت مقرر قانونی طبق تبصره ۶ ماده ۲ مکرر قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز به شرح ذیل می باشد:

• متخلف علاوه بر الزام به ایفای تعهد موضوع تخلف، به جریمه نقدی معادل یک پنجم موضوع تخلف و دو یا چند مورد از محرومیت های موضوع ماده ۶۹ این قانون محکوم می شود.
• در صورت عدم ایفای تعهد ظرف سه ماه از زمان ابلاغ حکم قطعی، معادل ارزش تعهد بر اساس بالاترین نرخ اعلامی بانک مرکزی در زمان صدور حکم، به جریمه نقدی مرتکب افزوده می شود.
• چنانچه ارزش موضوع تخلف بیش از سه میلیون یورو یا معادل آن به سایر ارزها باشد و در صورت وجود شرایط، مجازات قاچاق سازمان یافته و حرفه ای برای آن تعیین می شود.

بخشنامه جدید رفع تعهد ارزی صادرکنندگان

طبق جدیدترین مصوبه کارگروه بازگشت ارز حاصل از صادرات، در خصوص کوتاژهای صادراتی سال ۱۴۰۰ که رفع تعهد ارزی ننموده اند، می توانند در مهلت ۱۵ ماهه و با ارائه ارز حاصل از صادرات در قالب فروش حواله ارزی در سامانه نیما و اسکناس در سامانه سنا، رفع تعهد ارزی نمایند. رفع تعهد ارزی صادراتی به این روش ها مشمول معافیت مالیاتی نخواهد شد.

مصوبه مذکور مشمول افراد ذیل می باشد:

) صادرکنندگانی که تاریخ  ثبت سفارش آنها قبل از ۳۰/۱۰/۱۴۰۲ و تاریخ قبض انبار آنها تا پایان سال ۱۴۰۲ می باشد.

۲) صادرکنندگان محصولات پتروشیمی که در لیست اعلام شده از سوی دفتر تخصصی صنایع شیمیایی و پلیمری وزارت صمت به بانک مرکزی به عنوان شرکت های مستثنی از ضوابط بند ۱ ماده ۸ آئین نامه اجرایی تبصره ۶ بند (ح) ماده ۲ مکرر قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز قرار گرفته اند و به دلیل عدم تعیین تکلیف توسط بانک مرکزی در سامانه ذیربط تا کنون موفق به رفع تعهد ارزی حاصل از صادرات خود تا پایان مهلت مقرر نشده اند.

۳) صادرکنندگان از محل ورود موقت که تقاضای مهلت جهت واردات کالای خود و تامین ارز آن از محل مانده کوتاژهای صادراتی خود را دارند.

۴) صادرکنندگانی که به تشخیص دبیرخانه کمیته کارشناسی به دلیل بروز مشکلاتی قادر به ایفای تعهد ارزی حاصل از صادرات در مهلت های ارائه شده نبوده اند و در اختیار داشتن ارز حاصل از صادرات برای ایفای تعهدات ارزی را اثبات نمایند.

تعیین تکلیف پرونده های عدم ایفای تعهد ارزی حاصل از صادرات در کارگروه بازگشت ارز حاصل از صادرات

۱) در خصوص صادرکنندگان دارای پروانه های صادراتی ورود موقت، سال های ۹۷ تا ۱۴۰۱ که اطلاعات آنان به بانک مرکزی ارسال نشده و قرار بوده مراتب در کمیته چهار نفره بررسی و تصمیم گیری شود، مقرر گردید اطلاعاتی که به سازمان توسعه تجارت تا تاریخ ۲/۱۰/۱۴۰۲ تحویل و ثبت شود، بدون لحاظ مشوق های مالیاتی و سایر تسهیلات، بانک مرکزی نسبت به رفع تعهد ارزی آن در سامانه های ذیربط اقدام کند.

۲) صادرکنندگانی که تا اول بهمن ۱۴۰۲ درخواست خود را ارائه نموده اند، اما به جهت قطع بودن سامانه های سازمان توسعه تجارت ایران موفق به ثبت درخواست خود نگردیده اند، طبق مراتب فوق اقدام خواهد شد.

۳) در صورتی که تاریخ ثبت سفارش از محل صادرات مربوط به صادرات سال های ۹۸ تا ۱۴۰۰ باشد و تا تاریخ ابلاغ این مصوبه دارای قبض انبار معتبر باشد، به شرط عرضه و فروش حواله ارزی حاصل از صادرات در سامانه نیما و فروش اسکناس در سامانه سنا حداقل به میزان ۳۰ درصد از تفاضل مجموع ارز بازگشتی از تعهدات سررسید شده تا ۳۱/۱/۱۴۰۳، بدون در نظر گرفتن میزان پوشش تعهدات ایفا نشده و درصد عملکرد بازگشت ارز حاصل از صادرات، امکان ترخیص کالای موضوع ثبت سفارش با تصویب کارگروه فراهم می شود.

نکته: مهلت استفاده از مزایای این مصوبه صرفا تا پایان اردیبهشت سال ۱۴۰۳ می باشد.

۴) صادرکنندگان محصولات قیر و هیدروکربوری که تاریخ اظهارنامه گمرکی آنها قبل از ۱۵/۸/۱۴۰۲ به کلیه روش های مندرج در بند ۱۳ ماده ۱ آئین نامه اجرایی می باشد و سازمان توسعه تجارت ایران نسبت به اعلام فهرست صادرکنندگان مذکور اقدام نموده اما سامانه روش های غیر از سامانه نیما را قبول ننموده، می توانند جهت بررسی موضوع در بانک مرکزی اقدام نمایند.

۵) صادرکنندگان کلیه کد تعرفه های زنجیره فولاد می توانند نسبت به عرضه ارز خود در سامانه نیما از تاریخ اول فروردین ۱۴۰۳ اقدام نمایند.

وکیل رفع تعهد ارزی

وکیل رفع تعهد ارزی نقش مهمی در کمک به صادرکنندگان و واردکنندگان برای مدیریت و تکمیل فرآیند های مربوط به رفع تعهدات ارزی دارد. این وکلاء با تخصص و تجربه ‌ای که در زمینه قوانین و مقررات ارزی دارند، می‌توانند در موارد زیر به موکلان خود کمک کنند:

1. ارائه مشاوره در خصوص قوانین و مقررات مربوط به تعهدات ارزی و راهنمایی در مورد بهترین روش‌ها برای رفع این تعهدات.
2. کمک به جمع‌آوری و تهیه مدارک لازم برای رفع تعهد ارزی و اطمینان از صحت و کامل بودن این مدارک.
3. وکیل می‌تواند به عنوان نماینده موکل با بانک ‌ها، نهادهای مالی و نظارتی در ارتباط باشد و فرآیند را پیگیری کند.
4. در صورت بروز اختلافات یا مشکلات در فرآیند رفع تعهد ارزی، وکیل می‌تواند به حل و فصل این مسائل کمک کند و از حقوق موکل خود دفاع کند.
5. با ارائه راهکارهای مناسب و رعایت قوانین، وکیل می‌تواند به موکل کمک کند تا از جریمه ‌ها و مشکلات قانونی جلوگیری کند.

دفتر حقوقی بین المللی دادپویان حامی با بیش از ۲۰ سال سابقه فعالیت در دعاوی ارزی و با بهره مندی از وکلای متخصص و با تجربه آماده ارائه خدمات حقوقی تخصصی خویش به شما عزیزان می باشد. جهت بهره مندی از این خدمات می توانید با شماره های مندرج در وب سایت با ما تماس حاصل نمائید.