پیمانکار کیست و چه وظایفی دارد؟ (انواع پیمانکاران)

در قراردادهای پیمانکاری، شخصی که انجام تمام یا بخشی از پروژه را بر عهده می گیرد، پیمانکار نام دارد. در شرایط عمومی پیمان وظایف و مسئولیت هایی بر عهده وی می باشد که شناخت و درک این وظایف و مسئولیت ها از اهمیت بالایی برخوردار است. به همین دلیل سعی نموده ایم در این مقاله به تعریف پیمانکار، وظایف آنها در قرارداد پیمانکاری و انواع پیمانکاران بر حسب نوع فعالیت بپردازیم.

جهت رزرو وقت حضوری یا مشاوره آنلاین و تلفنی با بهترین وکیل دعاوی پیمانکاری تهران از طریق واتساپ، یا تماس تلفنی با شماره‌های زیر با ما در ارتباط باشید.

پیمانکاری چیست؟

پیمانکاری به قراردادی گفته می شود که طی آن پیمانکار متعهد به اجرای موضوع پیمان و تحویل آن به کارفرما می باشد و در قبال آن کارفرما مکلف به پرداخت مبلغ پیمان به ایشان می گردد. بنابراین معنی کارفرما و پیمانکار کاملا مشخص است که کارفرما شخصی است که موضوع پیمان را به پیمانکار واگذار می کند و پیمانکار شخصی است که موضوع پیمان را جهت اجرای آن بر عهده گرفته است.

پیمانکار کیست (تعریف پیمانکار در قانون کار)

تعریف پیمانکار در شرایط عمومی پیمان چنین می باشد: برابر ماده ۷ قانون شرایط عمومی پیمان باید گفت که پیمانکار شخص حقوقی یا حقیقی است که سوی دیگر امضاء کننده ی پیمان است و اجرای موضوع پیمان را براساس اسناد و مدارک پیمان بر عهده گرفته است. نمایندگان و جانشین های قانونی پیمانـکار، در حکم پیمانکار می باشند. طبق این تعریف پیمانکار شخص حقیقی یا حقوقی است که مسئولیت کامل اجرای عملیات موضوع پیمان را تا تکمیل نهایی برعهده می گیرد.

پیمانکار اصلی کیست؟

پیمانکار اصلی پیمانکاری است که برای ساخت پروژه با کارفرما قرارداد می بندد و مسئولیت کامل اتمام و تکمیل کار را به عهده می گیرد. پیمانکار عمومی مسئولیت اجراء، سرپرستی و هماهنگی کل بخش های اجرایی را بر عهده دارد. پیمانـکار عمومی به شرکتی گفته می شود که دارای تجربه کافی در زمینه اجراء و اداره پروژه های ساختمان و نصب بوده و در یک زمان توان اجرا و راهبری چندین پروژه را توأمان داشته باشد.

تعریف پیمانکار جزء

پیمـانکار جزء شخص حقیقی یا حقوقی است که تخصص در کارهای اجرایی دارد و پیمانـکار برای اجرای بخشی از عملیات موضوع پیمان با او قرارداد می بندد.

پیمانکار دست دوم به چه شخصی گفته می شود؟

پیمانـکار دست دوم پیمانکـاری است که مهندس مشاور طبق فصل ۱۳ تغییرها و اصلاحها دستور به کارگیری او را بعنوان پیمانـکار دست دوم به پـیمانکار می دهد.

انواع نمایندگان پیمانکار

در ماده ۷ شرایط عمومی پیمان نمایندگان پیمانکار را در حکم پیمانکار تلقی نموده است. نمایندگان پیمانکار را می توان به دو دسته تقسیم نمود:

• نمایندگان پیمانکار در هنگام انعقاد قرارداد پیمانکاری

نمایندگان پیمانکار در هنگام انعقاد قرارداد پیمانکاری در صورتی که پیمانکار شخص حقوقی باشد صاحبان امضای مجاز هستند که طبق اساسنامه یا روزنامه رسمی این اختیار به ایشان داده شده باشد. چنانچه پیمانکار شخص حقیقی باشد می تواند برای امضای قرارداد پیمانکاری شخصی را از سوی خود به عنوان وکیل معرفی نماید، که این شخص نماینده پیمانکار می باشد.

• نمایندگان پیمانکار در حین اجرای عملیات پیمانکاری

اشخاصی که  در حین اجرای عملیات پیمانکاری با پیمانکار همکاری می نمایند عبارتند از کارکنان پیمانکار، پیمانکاران جزء و رییس یا سرپرست کارگاه.

در شرایط عمومی پیمان، کارکنان و پیمانکاران جزء به عنوان نماینده پیمانکار محسوب نمی گردد. اما سرپرست کارگاه طبق بند (ز) ماده ۱۸ شرایط عمومی پیمان نمایندگی پیمانکار را در زمان اجرای عملیات اجرایی پیمان بر عهده دارد. در این بند از ماده مذکور مقرر گردیده:

پیمانکار باید به منظور اجرای کار و دریافت دستور کارها و نقشه ها از مهندس مشاور و همچنین برای تنظیم صورت وضعیت های موقت، اختیارات کافی به رییس کارگاه بدهد. هر نوع اخطار و اعلام که مربوط به اجرای کار باشد و از طرف مهندس مشاور یا نماینده ی او به رییس کارگاه ابلاغ شود، در حکم ابلاغ به پیمانکار است.

برای ثبت درخواست مشاوره حقوقی انواع قراردادهای پیمانکاری با وکیل متخصص، فرم زیر را تکمیل نمایید. وکلای متخصص دادپویان حامی بعد از دریافت اطلاعات در اسرع وقت با شما تماس خواهند گرفت.

انواع پیمانکاران از نظر سازمان مدیریت و برنامه ریزی

در فصل دوم آئین نامه طبقه بندی و تشخیص صلاحیت، انواع پیمانکاران به سه دسته تقسیم شده اند:

1. نوع اول: پیمانکاران حقیقی و اشخاص حقوقی بخش خصوصی ایرانی که صد در صد سهم الشرکه یا سهام آنها متعلق به اشخاص حقیقی ایرانی باشد.
2. نوع دوم: پیمانکارانی که صد در صد مالکیت سهم الشرکه یا سهام آنها متعلق به دولت، شهرداریها، موسسات یا نهادها و ارگان های انقلاب اسلامی یا دیگر موسسات عمومی و عام المنفعه باشد.
3. نوع سوم: گروه های مشارکت و سایر پیمانکارانی که حائز شرایط نوع اول و دوم نباشند نوع سوم محسوب می شوند.

با توجه به طبقه بندی مذکور، شرکت های پیمانکاری شامل یکی از انواع فوق خواهند بود. و به منظور ورود قانونی به محدوده فعالیتهای پیمانکاری باید در یکی از انواع مذکور تعیین صلاحیت شده و مورد تائید قرار گیرند.

انواع پیمانکاران بر حسب نوع فعالیت

1. رشته ساختمان: در برگیرنده امور پیمانکاری مربوط به ساخت ساختمان ها و ابنیه اعم از چوبی، آجری، سنگی، بتنی و فلزی و نظایر آن.
2. رشته آب: در بر گیرنده امور پیمانکاری مربوط به ساخت سیستمها و تصفیه خانه های آب و فاضلاب، سدها، بندها و تونلهای انحراف آب و مخازن آب و شبکه های آب و فاضلاب، آبرسانی و کانال های انتقال آب، سازه های دریایی و ساحلی و نظایر آن.
3. رشته حمل و نقل: در برگیرنده امور پیمانکاری مربوط به ساخت راه ها نظیر جاده های اصلی و فرعی، بزرگراه ها، راه های ریلی، باند فرودگاه، سیستم های انتقال هوایی پایه دار، فرود گاه ها، نوتل ها، پلها، راه های زیر زمینی و سیتمهای حمل و نقل و راهداری و عملیات آسفالتی و نظایر آن.
4. رشته صنعت: در بر گیرنده امور پیمانکاری مربوط به صنایع، غذایی، نساجی، پوشاک، چرم، چوب، شیشه، سلولزی، استخراج، فرآوری، ذخیره، تبدیل مواد خام و تولید در صنایع نفت و گاز و پتروشیمی، شیمیایی، کانی غیر فلزی، صنایع سنگین، معدنی، صنایع فلزی، ساخت کارخانجات ابزار آلات و ماشینها و تجهیزات اندازه گیری و کنترل و تاسیسات صنعتی جانبی، تولید وسایل آزمایشگاهی، دارویی، کارخانجات تولید وسایل حمل و نقل، تجهیزات و نظایر آن.
5. رشته برق: در برگیرنده امور پیمانکاری مربوط به تولید، توزیع و انتقال نیرو اعم از نیروگاه ها، شبکه های برق و تاسیسات برقی، پستهای توزیع و الکترونیک عام و خاص و نظایر آن.
6. رشته تاسیسات و تجهیزات: در بر گیرنده امور پیمانکاری مربوط به خطوط انتقال، تاسیسات مکانیکی، هیدرومکانیکی، تاسیسات و امور رفاهی ساختمان، سیستمهای سرد کننده و گرم کننده ابنیه، تهیه و نصب تاسیسات و تجهیزات برق، آب، گاز و فاضلاب و انتقال زباله، وسایل انتقال سیستمهای خبر و هشدار دهنده، سیستم های آشپزخانه، سلف سرویس و رختشویی، پیمانکاری سیستمهای ارتباطی، شبکه های رایانه ای ساختمانها و نظایر آن.
7. رشته کاوشهای زمینی: در بر گیرنده امور پیمانکاری مربوط به اکتشاف، حفاری، استخراج، حمل و بهره برداری از مواد غیر زنده موجود در پوسته زمین، کاوشهای غیر مستقیم روش خشکی، حفاریهای آبی، هیدروکربوری، و تزریق مواد و دفن زباله، کاوشهای دریایی، حفاری در بستر دریا و ژئو تکنیک، بهره برداری از مواد بستر دریا (به جز هیدروکربورها) ، سیستمهای ثابت انتقال مواد در دریا و ایستگاه های آن شامل آب ، فاضلاب ، هیدروکربورها و دیگر مواد آماده سازی و ساخت و بهره برداری از معادن روباز (در خشکی) و آماده سازی و ساخت و بهره برداری از معادن زیرزمینی (در خشکی) و نظایر آن.
8. رشته ارتباطات : در برگیرنده امور پیمانکاری مربوط به مخابرات صوتی، تصویری و داده ای، ساخت ایستگاه های اصلی انتقال دهنده و توزیع کننده انواع شبکه های پستی، شبکه های انتقال سیمی، بی سیم، رادیو، تلوزیون و شبکه های ماهواره و نظایر آن.
9. رشته کشاورزی : در برگیرنده امور پیمانکاری در زمینه جنگل کاری و درخت کاری، آبیاری، بهسازی و اصلاح اراضی، احداث حوضچه ها و استخرهای پرورش و تکثیر ماهی، مالچ پاشی و تثبیت شن روان، عملیات به زراعی، کاشت و برداشت محصولات عمده و استراتژیک، مرتع داری و ایجاد مراتع دست کاشت، کارهای دامپزشکی، ایجاد فضای سبز و نگهداری آن، کارهای دامپروری شامل (مرغ داری، گاوداری، زنبورداری و گوسفند داری) شیلات و آبزیان و نظایر آن.
10. رشته خدمات : در برگیرنده امور پیمانکاری مربوط به رفع آلودگی از محیط های خشکی و آبی (اعم از داخل خشکی و محیط دریایی) آتش نشانی (شهری، صنعتی، دریایی و جنگلها) و کمک رسانی (در خشکی و دریا و نظایر آن) و امور پیمانکاری مربوط یه نظافت شهری و ساختمانها، باغبانی، ترابری، و خدمات حمل و نقل (شهری و بین شهری و بین المللی) خدمات بانکداری، آموزشی، بیمه، تهیه خوراک، نگهبانی و حفاظت، گردشگری، امور بهداشتی و درمانی و خدمات اداری و هنری، مرمت آثار باستانی سندبلاست و حفاظت کاتودیک و نظایر آن.

معیارهای تشخیص صلاحیت پیمانکاران

معیارهای تشخیص صلاحیت پیمانکاران عبارتند از :

1. ارزشیابی
2. تخصص و تجربه
3. توان مالی

وظایف پیمانکار

از مهمترین وظایف و تعهدات او می توان به موارد ذیل اشاره نمود:

• انجام کامل و دقیق موضوع قرارداد، اصلی ترین وظیفه و تعهد پیمانکار می باشد. که باید تمام تلاش خود را جهت اجرای قرارداد بر اساس نقشه ها، مشخصات فنی و دستورالعمل های صادره از سوی کارفرما و مهندس مشاور نماید.
• پیمانکار باید برنامه زمان بندی برای اجرای پروژه را تهیه و به کارفرما ارائه نماید و طبق همان برنامه عمل نماید.
• استخدام کارکنان و کارگران و تهیه مصالح مطابق با نقشه ها و تامین و نگهداری ماشین آلات و ابزار لازم برای کار از دیگر وظایف پیمانکار می باشد.
• تهیه و ارائه صورت وضعیت قرارداد پیمانکاری به کارفرما
• رعایت قوانین و مقررات مربوط به کار، بیمه و مالیات
• رعایت مقررات ایمنی و بهداشتی و جلوگیری از حوادث و حفظ سلامت کارکنان و محیط زیست
• ارائه گزارش های مستمر به کارفرما در خصوص پیشرفت کار
• نظارت بر عملکرد پیمانکاران جزء
• تحویل پروژه در مدت مقرر در قرارداد و رفع هرگونه نقص یا عیبی که ناشی از کار وی باشد.

مطلب مرتبط: تعهدات کارفرما در قرارداد پیمانکاری

مسئولیت پیمانکار در قراردادهای پیمانکاری

مسئولیت پیمانکار در قراردادهای پیمانکاری طبق شرایط عمومی پیمان به شرح ذیل می باشد:

1. طبق بند (الف) ماده۱۷شرایط عمومی پیمان :
   پیمانکار متعهد است که عملیات موضوع پیمان را به وسیله افرادی که در کار خود تخصص و تجربه کافی دارند انجام دهد.
   بنابراین پیمانکار در اجرای مفاد این ماده مسئول خسارتی است که از عمل کارگران بی تجربه وغیرفنی ایجاد می شود.
2. اصلی ترین و مهمترین مسئولیت پیمانکار در بند (الف) ماده۱۸شرایط عمومی پیمان مشخص شده است.
   طبق این بند :
   پیمانکار مسئولیت کامل حسن اجرای کارهای موضوع پیمان را طبق و مدارک و پیمان برعهده دارد.
   فلذا کارفرما می تواند، از پیمانکار مسئولیت کامل حسن اجرای کارهای موضوع پیمان را طبق اسناد ومدارک پیمان داشته باشد، نه هرمطلوبیتی که مورد دلخواه وی باشد.
3. براساس بند (ب) ماده۲۱شرایط عمومی پیمان، پیمانکار مسئول خسارتهای جانی و مالی وارده به اشخاص ثالث درمحوطه کارگاه می باشد، و باید خسارتهای مذکور را جبران نماید.
   خسارتهای وارده به شخص ثالث درمحوطه کارگاه اصولا درچارچوب مقررات ودستورالعملهای حفاظت فنی وبهداشت کار می باشد.
4. طبق ماده ۲۳ شرایط عمومی پیمان، پیمانکار باید عملیات موضوع پیمان را به نحوی اجرا کند که به تاسیسات زیربنایی در کارگاه مانند خطوط آب، برق،گاز، مخابرات و مانند اینها آسیبی وارد نشود. هرگاه در اثر عمل پیمانکار به تاسیسات یاد شده صدماتی وارد شود، پیمانکار متعهد است که هزینه ترمیم و برقراری مجدد آنها را بپردازد.

مسئولیت پیمانکار در حوادث ناشی از کار

طبق ماده ۱۲ قانون مسئولیت مدنی، کارفرمایانی که مشمول قانون کار هستند، مسئول جبران خساراتی می باشند که از طرف کارکنان اداری و یا کارگران آنان در حین انجام کار یا به مناسبت آن وارد شده است مگر اینکه محرز شود تمام احتیاط هایی که اوضاع و احوال قضیه ایجاب می نموده به عمل آورده یا اینکه اگر احتیاط های مزبور را به عمل می آوردند باز هم جلوگیری از ورود زیان مقدور نمی بود. کارفرما می تواند به وارد کننده خسارت در صورتی که مطابق قانون مسئول شناخته شود مراجعه نماید.

دفتر حقوقی دادپویان حامی وفق مأموریت سازمانی و با نگاه به چشم انداز متعالی خود با رعایت ارزش ها و رفتار حرفه ای و با رعایت قواعد و استانداردهای علمی و حقوقی و فراتر از آن با همکاری و همیاری حقوقدانان، مشاوران، وکلای متخصص در امور پیمانکاری، کارشناسان و متخصصان تراز اول و انجام هر گونه خدمات حقوقی و تهیه و تنظیم انواع قرارداد پیمانکاری و تنظیم قرارداد که در حوزه پیمانکاری و حوزه های مختلف آمده است را دارد. جهت بهره مندی از این خدمات می توانید با شماره های مندرج در وب سایت دفتر حقوقی دادپویان حامی تماس حاصل فرمائید.

دفتر حقوقی بین المللی دادپویان حامی وفق مأموریت سازمانی و با نگاه به چشم انداز متعالی خود با رعایت ارزش ها و رفتار حرفه ای و با رعایت قواعد و استانداردهای علمی و حقوقی و فراتر از آن با همکاری و همیاری حقوقدانان، مشاوران، وکلاء، کارشناسان و متخصصان تراز اول و انجام هر گونه خدمات حقوقی که در حوزه پیمانکاری ، تنظیم قرارداد و حوزه های مختلف آمده است را دارد. جهت بهره مندی از این خدمات می توانید با دفتر حقوقی بین المللی دادپویان حامی تماس حاصل فرمائید.