تفاوت اوراق قرضه و اوراق مشارکت

قبل از بیان تفاوت های اوراق قرضه و اوراق مشارکت لازم است تعریف و ویژگی های این دو اوراق را ذکر نماییم.

اوراق قرضه: نوعی سند است که براساس آن شخصی مبلغی را به ناشر اوراق قرضه ،قرض می دهد در مقابل ناشر اوراق موظف به پرداخت بهره به خریدار اوراق قرضه می شود همچنین ناشر می بایست اصل مبلغ را در سر رسید معین به خریدار برگرداند.

اوراق قرضه به موجب نظریه شماره ۵۱۸مورخ ۱۳۸۵شورای نگهبان به لحاظ خلاف شرع بودن عملا امکان استفاده از آن در کشور منتفی گردیده و اوراق مشارکت جایگزین آن گردیده.

ویژگی های اوراق قرضه

  1. اوراق قرضه داراي سر رسيد مشخص شده است که باید در سررسید تعیین شده پرداخت گردد.
  2. اوراق قرضه داراي ارزش اسمی مشخصی است.
  3. در صورت ورشکستگی ناشران اوراق قرضه، دارندگان در دريافت اصل و فرع سرمايه خود بر صاحبان سهام حق تقدم دارند. چنانچه شرکتي چند نوع اوراق قرضه  منتشر نماید، ترتيب اولويت آنها بر طبق قرارداد مربوطه است.
  4. به طور کلي دارندگان اوراق قرضه حق رای درخصوص تصمیم گیری در شرکت را ندارند، هر چند ممکن است که دارندگان انواع خاصی از اوراق قرضه در مواردی از تصميم گيريهای شرکت (مثل انتشار و فروش اوراق قرضه های ديگر يا در موارد ادغام شرکت در شرکتهای ديگر) حق رای داشته باشند.البته، چنانچه شرکتی شرايط مندرج در قرارداد اوراق قرضه را رعايت نکند، دارندگان اوراق قرضه می توانند بر بسياری از فعاليتهای شرکت اعمال قدرت کنند.
  5. اگر اوراق قرضه در قالب عرضه خصوصی به خريدار فروخته شود،صرفا «ناشر و خريدار» طرفهای قرارداد هستند.ولی اگر اوراق قرضه به طور عمومی به تعداد زيادی از خريداران فروخته شود،غير از طرفهای قرارداد شخص ديگری به عنوان امين به نمايندگی از دارندگان اوراق قرضه بر اجرای تعهدات شرکت نظارت می کنند.
  6. کسی که اوراق قرضه را در دست دارد بستانکار شرکت بحساب می آید. شخص مذکور با آنکه حق دريافت اصل مبلغ اسمی و بهره آن را دارد اما هيچ گونه حق مالکيتی در شرکت ندارند و چيزی از بابت سود سهم که به سهامداران پرداخت می گردد دريافت نمی کنند.
  7. این اوراق از طریق پذیره نویسی و تنها ازطرف شرکتهای سهامی عام منتشر می گردد.

اوراق قرضه ساده

اوراقی است که پس از انتشار تغییر صورت نمی دهد و تا استرداد کامل وجه، به صورت ورقه قرضه باقی می ماند.

شرایط انتشار اوراق قرضه ساده

انتشار اوراق قرضه می تواند بنا به تجویز اساسنامه شرکت یا تصویب مجمع عمومی فوق العاده شرکت یا بنا به پیشنهاد هیات مدیره باشد همچنین اساسنامه و مجمع عمومی می تواند به هیات مدیره شرکت این اجازه را بدهد که طی مدت زمانی که از دو سال تجاوز ننماید یک یا چند بار اوراق قرضه منتشر نماید.

اوراق قرضه مرکب

اوراق قرضه قابل تبدیل به سهام شرکت را همانند اوراق قرضه قابل تعویض با سهام را اصطلاحا اوراق قرضه مرکب گویند که امتیازات مضاعفی برای دارنده آنها در قانون پیش بینی گردیده است.

اوراق قرضه قابل تبدیل به سهام

در این اوراق افزایش سرمایه در زمانی صورت می گیرد که صاحبان اوراق قرضه بخواهند اوراق خود را به سهام تبدیل نمایند.

اوراق قرضه قابل تبدیل تعویض با سهام

صدور این نوع اوراق چیزی جز افزایش سرمایه شرکت نیست لذا افزایش سرمایه همزمان با انتشار اوراق  قرضه  صورت می گیرد.

محدودیت های شرکتها تا انقضای موعد اوراق قرضه:

  1. انتشار اوراق جدید قابل تعویض و قابل تبدیل تا انقضای موعد اوراق قرضه ممنوع است
  2. شرکت حق ندارد سرمایه خود را مستهلک نماید
  3. کاهش سهام از طریق بازخرید ممنوع است
  4. اقدام شرکت به تقسیم اندوخته ممنوع است
  5. تغییر در نحوه تقسیم منافع شرکت ممنوع است.

انواع اوراق قرضه

  • اوراق قرضه دولتی
  • اوراق قرضه شرکتی
  • اوراق قرضه شهرداری
  • اوراق صکوک شرکتی،
  • اوراق منفعت
  • اوراق خزانه دولتی
  • اوراق استصناع
  • گواهی سپرده
  • اوراق مرابحه
  • اوراق سلف موازی استاندارد
  • سهام ممتاز
  • اوراق بهادار وثیقه‌ای

اوراق مشارکت

اوراق بهاداری هستند که با مجوز بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به قیمت اسمی مشخص برای یک مدت معین جهت تامین بخشی از منابع مالی درطرح های مورد نظر دولت و شرکتهای دولتی و خصوصی تحت نظارت بانک مرکزی منتشر می گردند.خرید و فروش این اوراق مستقیما یا توسط بورس صورت می گیرد.

ویژگی های اوراق مشارکت

۱. اوراق مشارکت هم به صورت با نام هم به صورت بی نام منتشر می گردند.
۲. اوراق مذکور قيمت اسمي مشخصي دارند.
۳. اوراق مشارکت اوراقی است با سررسید مشخص.
۴. بازپرداخت اصل اوراق در سررسيد و پرداخت سودعلي الحساب آن در مقاطع معين توسط ناشر، تضمين می گردد
۵. خريد و فروش اوراق مذکور از طريق شعب منتخب بانک عامل يا از طريق بورس اوراق بهادار  (درصورت پذيرش) مجاز است
۶. در این نوع اوراق دارندگان به نسبت قيمت اسمي و مدت زمان مشارکت در سود حاصل از اجراي طرح هاي مربوط سهيم هستند
۷. هر ورقه نشان دهنده ميزان قدرالسهم دارنده آن در طرح مورد سرمايه گذاري است
۸. اوراق مشارکت به عنوان وثيقه در قراردادهاي بانکی و قراردادهای مربوط به وزارتخانه ها، مؤسسات و شرکت هاي دولتي، شهرداريها و ساير دستگا ههاي اجرايي پذيرفته مي شود.

۹.اوراق مذکور از طریق عرضه عمومی به سرمایه‌گذاران واگذار می‌شود.

۱۰. قابلیت خریدوفروش در بازار ثانویه

انواع اوراق مشارکت

 ۱. اوراق مشارکت ساده

اوراق مشارکت ساده متداول‌ترین نوع ورقه مشارکت به شمار می‌رود در واقع دارنده آن سود حاصل از مشارکت را به ترتیب مورد توافق، در مواعد مقرر دریافت می کند و در سر رسید ورقه تنها حق مطالبه مبلغ اسمی اوراق را از ناشر دارد. این اوراق پس از انتشار، تغییر صورت نمی دهند و در نهایت منجر به استرداد اصل سرمایه و سود حاصل از به کارگیری در پروژه به صاحب ورقه می شود که در این فرض صاحب ورقه با شرکت در یک پروژه خاص شریک است که پس از اتمام پروژه رابطه اش با شرکت قطع می گردد

۲. اوراق مشارکت قابل تبدیل به سهام

اوراق مشارکت قابل‌ تبدیل به سهام، ورقه مشارکت قابل‌ تبدیل ورقه‌ای است که بتوان آن را به سهم شرکت ناشر تبدیل کرد. در این نوع ورقه برخلاف اوراق مشارکت ساده، صاحب اوراق، چنانچه وضعیت شرکت ناشر به دلیل اقتصادی و سوددهی بهتر از زمان انتشار اولیه ورقه مشارکت شود، می‌تواند با تبدیل اوراق مشارکت خود به سهام شرکت در توسعه شرکت شریک و از آن بهره‌مند شود.

۳.انتشار اوراق مشارکت قابل‌ تعویض

اوراق مشارکت قابل‌ تعویض نوعی دیگری از اوراق مشارکت است که قابل ‌تعویض با سهام سایر شرکت‌های پذیرفته در بورس اوراق بهادار است. زمانی که چنین اوراقی به سرمایه‌گذار واگذار می‌شود، ناشر مکلف است حداقل به‌ میزان اوراق مشارکت قابل تعویض، موجودی سهام شرکت‌های مذکور را تا سر رسید نهایی اوراق مشارکت نگهداری کند.

تفاوت های اوراق قرضه و اوراق مشارکت

تفاوت های اوراق قرضه و اوراق مشارکت به شرح ذیل است :

  • اوراق قرضه خارج از بورس مورد معامله قرار می گیرد اما اوراق مشارکت قابلیت معامله در بازار بورس رادارد
  • نرخ سود و بهره در اوراق قرضه یکسان و ثابت است اما در اوراق مشارکت نرخ سود علی الحساب است
  • سود اوراق قرضه براساس میزان سود و زیان شرکت مشخص می گردد درحالی که سود اوراق مشارکت از ابتدا مشخص است.
  • وجه اوراق قرضه به شرکت ناشر تملیک می شود لذا محدودیتی در نوع مصرف آن برای شرکت وجود ندارد و مصرف وجوه حاصل به صلاحدید ناشر ممکن است و دارنده صرفا بستانکار شرکت محسوب می گردد اما در اوراق مشارکت دارنده اوراق مشارکت با ناشر شریک می گردد.
  • صدور اوراق قرضه تنها توسط شرکت سهامی عام صورت میگیرد در حالی که برای صدور اوراق مشارکت علاوه بر شرکت سهامی عام، شرکت سهامی خاص و شرکت تعاونی نیز مجاز به صدور اوراق مشارکت هستند.
  • باز پرداخت اصل و سود علی الحساب در اوراق مشارکت الزاما باید تضمین گردد در صورتی که در اوراق قرضه تضمین پرداخت سود و اصل مبلغ، اختیاری است

«درخصوص بهره معین اوراق قرضه می توان اشاره کرد که باتوجه به نظریه شورای نگهبان مورخ۱۷/۵/۱۳۶۳وسایر نظرات شورا مزبور همچنین بنا به اصل۴۹قانون اساسی معاملات ربوی ممنوع و در نتیجه باطل است و گنجاندن هرنوع بهره در قرارداد قرض غیر مجاز است».

آیا این نوشته برایتان مفید بود؟

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

پانزده − نه =