نکات مهم در مورد حساب بانکی متوفی برای ورثه

در صورت فوت صاحب حساب، حساب بانکی وی مسدود و انجام عملیات بانکی در حساب متوفی متوقف خواهد گردید و روابط بانک و مشتری پایان می یابد. سوالات بسیاری از سوی شما عزیزان در خصوص نحوه برداشت از حساب متوفی یا وضعیت بدهی متوفی به بانک، وضعیت حساب مشترک بعد از فوت و غیره پرسیده شده است. لذا در این مقاله سعی نموده ایم تا به این سوالات پاسخ دهیم.

استعلام حساب بانکی متوفی

استعلام حساب بانکی متوفی یکی از مشکلاتی است که ورثه با آن روبرو می شوند. در بسیاری از مواقع ورثه متوفی از حساب های بانکی متوفی اطلاعی ندارند و به دنبال راهی برای گرفتن استعلام از حساب بانکی وی می باشند.

روش استعلام از حساب بانکی متوفی

اولین اقدام برای اینکه ورثه بتوانند از حساب بانکی های متوفی استعلام بگیرند، اخذ گواهی انحصار وراثت می باشد. بنابراین در وهله اول باید برای گرفتن گواهی انحصار وراثت به شورای حل اختلاف مراجعه نمود.

پس از آن هر یک از ورثه می توانند از طریق شورای حل اختلاف با درخواست تحریر ترکه می توانند اقدام به استعلام از حساب بانکی متوفی نمایند.

نحوه درخواست استعلام از حساب بانکی متوفی

نحوه درخواست استعلام از حساب بانکی متوفی اینگونه است که پس از ارجاع دادخواست تحریر ترکه به یکی از شعبات، باید طی لایحه درخواست اخذ استعلام از بانک مرکزی را نمود.

چند روز بعد از فوت حساب متوفی مسدود می شود؟

بانک ها به محض اطلاع از فوت صاحب حساب، باید حساب وی را مسدود نمایند. پس از اطلاع بانک از فوت صاحب حساب عملیات بانکی نیز متوقف خواهد شد. شاید این سوال مطرح شود که چند روز بعد از فوت حساب بانکی مسدود می شود؟

حساب بانکی به محض فوت شخص مسدود نمی شود بلکه پس از صدور گواهی فوت و ابطال شناسنامه از طریق سیستم اطلاعاتی بانک ها که به سیستم ثبت احوال متصل هست مسدود می شود.

اعلام موجودی متوفی

ماده ۳۴ قانون مالیات های مستقیم مصوب اسفندماه ۱۳۶۶ در خصوص اعلام موجودی متوفی مقرر می دارد:

“بانک ها و شرکت ها و موسسات و اشخاصی که مالی از متوفی نزد خود دارند مکلفند ظرف یک ماه از تاریخ فوت، صورت آن اموال اعم از وجوه نقد، سفته یا جواهر و نیز مقدار سهام یا سهم الشرکه متوفی را تنظیم و به حوزه مالیاتی محل تسلیم نمایند. همچنین موظفند در صورت مراجعه ماموران تشخیص، دفاتر و اسناد مورد نیاز را برای رسیدگی در اختیار آنها بگذارند.”

برداشت از حساب متوفی برای هزینه کفن و دفن

با توجه به مسدودی حساب متوفی امکان برداشت از حساب وی وجود ندارد. اما یک استثناء در این زمینه وجود دارد و آن هم امکان برداشت از حساب متوفی برای هزینه کفن و دفن است. البته مبلغ قابل برداشت برای هزینه های کفن و دفن سقف دارد و آن هم به میزان یک میلیون تومان می باشد.

برداشت این مبلغ صرفا با درخواست یکی از ورثه و ارائه گواهی فوت و شناسنامه متوفی امکان پذیر است.

تکلیف وام بعد از فوت

مبالغ بدهی مشتری فوت شده ای که از بانک تسهیلات دریافت نموده و در این تسهیلات بیمه عمر شده است با مکاتبه و ارسال مدارک فوت، توسط شرکت بیمه پرداخت خواهد شد. این امر مستلزم آن است که مدت تسهیلات مذکور سررسید نشده و به سرفصل مطالبات منظور نگردیده باشد.

پس از فوت صاحب حساب، بانک باید نسبت به استعلام از حساب متوفی اقدام نماید. در صورت داشتن بدهی بانکی، قبل از پرداخت وجه حساب به ورثه، کل بدهی ایشان را برداشت و مابقی را به ورثه پرداخت نماید.

به موجب ماده ۲۳۱ قانون امور حسبی : دیون موجل متوفی بعد از فوت حال می شود. تبصره ۲ ماده ۱۱۱ قانون مالیات بردرآمد به استناد همین ماده بانک را مجاز به برداشت دیون موجل خود نموده و تبصره ۳ آن نیز با اشاره به قرارداد شرایط عمومی حساب جاری، برگشت بهره دریافتی را مسلم نموده است و باید بهره بقیه مدت به حساب مشتری برگشت داده شود.

برداشت از حساب متوفی توسط وراث

مراجعه وراث متوفی به بانک برای دریافت وجه متعلق به مورث ، فقط در صورت ارائه گواهی حصر وراثت و همچنین مفاصا حساب مالیاتی امکان پذیر است.

ماده ۳۶ قانون مالیات های مستقیم اشعار میدارد:

“بانک ها،  شرکت ها، موسسات و اشخاصی که وجوه نقد، سفته، سهام یا سهم الشرکه و یا هر نوع مال دیگری از متوفی نزد خود دارند مجاز نخواهند بود آن را به وراث تسلیم و یا به نام آنان ثبت نمایند مگر اینکه گواهینامه حوزه مالیاتی صلاحیت دار را مبنی بر عدم شمول مالیات یا پرداخت کامل مالیات و یا دریافت تضمین لازم برای پرداخت آن را ارائه نمایند.

در صورتی که از اجرای مواد ۳۴ و ۳۶ قانون مالیات های مستقیم تخلف نمایند، علاوه بر اینکه تا معادل ارزش مالی که نزد آنان بوده، نسبت به پرداخت مالیات و جرایم متعلقه با وراث مسئولیت تضامنی دارند، مشمول جریمه ای معادل ۱ % مال نیزخواهند بود.

البته طی بخشنامه صادره توسط وزارت امور اقتصاد و دارایی و اصلاحیه آن،  با پرداخت حداکثر ده میلیون ریال از موجودی مشتریان متوفی به ورثه آنان بدون ارائه گواهی انحصار وراثت و گواهینامه واریز مالیاتی و تنها با ارائه مدارک دال بر فوت، تا ۶ ماه پس از تاریخ فوت موافقت شده است. مشروط بر اینکه پس از پرداخت مراتب به اداره دارایی محل اطلاع داده شود.

برداشت از حساب متوفی توسط یکی از ورثه

براساس آخرین نامه صادره توسط اداره نظارت بر بانک های بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران درخصوص برداشت از حساب متوفی توسط یکی از ورثه چنین مقرر گردیده است:

در صورتی که امکان دسترسی به تمامی وراث میسر نباشد شعب بانک ها می توانند با شناسایی یکی از وراث و دریافت تعهد محضری مبنی بر اینکه در صورت ادعای سایر ورثه، گیرنده وجه مزبور بایستی مبلغ دریافتی را مسترد نماید، نسبت به پرداخت وجه به وی اقدام نمایند.

مدارک لازم برای برداشت از حساب متوفی

برای برداشت از حساب متوفی باید مدارک ذیل به بانک ارائه شود:

• گواهی حصر وراثت
• مفاصاحساب مالیاتی
• مدارک شناسائی تمامی ورثه
• وکالتنامه در صورتی که سایر وراث به یکی از ورثه برای برداشت وجه وکالت داده اند.

وضعیت حساب مشترک بعد از فوت

در صورت فوت یکی از شرکای حساب های مشترک، می بایست ابتدا حساب مزبور بسته و نسبت سهام شرکاء به ترتیب تعیین شده در زمان افتتاح حساب  معین گردد (در صورت عدم تعیین این نسبت بالسویه خواهد بود) .

در صورتی که تعداد صاحبان حساب مشترک، بیش از دو نفر باشد حساب مسدود و در صورت توافق کتبی دیگر شرکاء استمرار حساب ممکن است.

سود بانکی حساب متوفی

در صورتی که متوفی دارای حساب سپرده بلند مدت و یا کوتاه مدت باشد، سود بانکی حساب متوفی تا زمان فوت او محاسبه و به ورثه پرداخت می شود. چرا که در اینگونه از حساب ها رابطه بانک و مشتری، رابطه وکالت بوده و با فوت شخص وکالت از بین می رود و باید اصل مبلغ سپرده و سود آن تا زمان فوت صاحب حساب محاسبه و به ورثه پرداخت گردد.

بنابراین در صورتی که متوفی دارای حساب قرض الحسنه باشد، هیچگونه سودی به این نوع حساب تعلق نمی گیرد.

جرم استفاده از کارت بانکی متوفی

با توجه به اینکه پس از اطلاع بانک از فوت صاحب حساب، حساب وی مسدود می شود لذا امکان استفاده از کارت بانکی متوفی وجود ندارد. اما در صورتی که یکی از ورثه با همکاری کارمند بانک اقدام به برداشت از حساب متوفی نماید مرتکب جرم گردیده است. عمل کارمند بانک مشمول جرم اختلاس بوده و ورثه ای که غیر قانونی و بدون اذن سایر ورثه با همکاری کارمند بانک از حساب متوفی برداشت نموده مشمول معاونت در جرم اختلاس می باشد.

رفع مسدودی حساب بانکی متوفی

رفع مسدودی از حساب بانکی متوفی یکی از مهم ترین اقداماتی است که ورثه پس از فوت صاحب حساب باید انجام دهند. برای این کار باید مراحلی را طی نمود که به شرح ذیل توضیح خواهیم داد. اطلاعات کامل استعلام علت مسدودی حساب در لینک قبل میباشد.

مراحل رفع مسدودی حساب بانکی متوفی

• دریافت گواهی انحصار وراثت
• پرداخت بدهی ها و مالیات بر ارث
• درخواست کتبی برای رفع مسدودی حساب
• بررسی بانک و صدور دستور رفع مسدودی حساب

با فوت مشتری بانک با چه مشکلاتی مواجه می شود؟

یکی از مشکلات عمده وصول مطالبات معوق بانک ، فوت بدهکار یا راهن یا متعهد و به تبع آن به دست آوردن مدارک لازم برای اثبات وراثت و اسامی وراث است.

زیرا در اغلب موارد بعد از فوت بدهکار یا راهن یا یا متعهد ، ورثه اقدام به اخذ گواهی حصر وراثت نمی کنند و اگر هم اقدام به این کار می کنند برای به تعویق انداختن اقدامات اجرایی بانک (در خصوص اموال غیر منقول) و در شرایطی که وثیقه غیر منقول وجود نداشته باشد، برای فرار از بازپرداخت کل دین مورث از دادن تصویر گواهی حصر وراثت به بانک خودداری می کنند.

زیرا دفاتر اسناد رسمی و اجراهای ثبت به دلیل سکوت بند ۲ ماده ۲ آیین نامه اجرا برای صدور جرائیه علیه ورثه متعد، از متعهد له مطالبه گواهی حصر وراثت می کردند که ارائه گواهی حصر وراثت توسط بانک غالبا غیر مقدور بود،

اما آیین نامه جدید در بند ۲ ماده ۳ متعهد له یا نماینده قانونی او را فقط موظف به معرفی ورثه متعهد دانسته و با صراحت اعلام داشت که در این مورد احتیاجی به تسلیم گواهی حصر وراثت نیست. همچنین ادامه داد که در صورت عجز متهدله از معرفی ورثه، دفترخانه و اجرای ثبت تکلیفی نخواهند داشت.

هر چند آیین نامه جدید مشکل عمده بانک ها در خصوص ارائه گواهی حصر وراثت متعهد متوفی را برطرف کرد، اما در شهر های بزرگ به دست آوردن اسامی وراث برای معرفی به دفترخانه یا اجرای ثبت کار آسانی نیست و تقریبا غیر مقدور است.

دفتر حقوقی بین المللی دادپویان حامی با بیش از ۲۰ سال سابقه و با بهره گیری از وکلای متخصص در امور بانکی آماده ارائه خدمات تخصصی حقوقی و مشاوره در امور بانکی می باشد.