حقوق سهامداران بورس به  دو نوع مالی و غیر مالی  تقسیم می شود:

حقوق مالی سهامداران بورس

1. دریافت سود نقدی

چنانچه شرکت در مهلت تعیین شده یعنی حداکثر ۸ ماه پس از برگزاری مجمع عادی سالیانه، سود سهام داران را پرداخت نکند، سهامداران می توانند از آن شرکت شکایت کنند.

نحوه شکایت به این صورت است که سهامدارانی که شرکت آنها عضو کانون نهاد های سرمایه گذاری یا شرکت های سرمایه گذاری سهام عدالت باشد، به کانون مزبور و سایر سهامداران نیز به کانون های کارگزاران بورس و اوراق بهادار مراجعه و شکایت خود را مطرح می کنند. اگر با وجود پیگیری های مزبور شرکت باز هم از پرداخت سود خودداری کرد، سهامداران شرکت می توانند شکایت خود را از طریق سامانه اینترنتی  davari.seo.ir به دبیرخانه هیئت داوری سازمان بورس و اوراق بهادار ارسال و از این طریق، موضوع را پیگیری کنند.

حقوق سهامداران بورس

هیئت داوری بورس که متشکل از یک قاضی منصوب ریاست قوه قضاییه و دو متخصص مالی و اقتصادی است، به شکایت سهامداران رسیدگی و در صورت احراز حقوق آنان، شرکت را به پرداخت اصل سود و خسارت های وارده ، محکوم می کند. لازم به ذکر است آرائ صادره از سوی هیئت داوری سازمان بورس، قطعی و لازم الاجراست.

2. حق تقدم نسبت به سهامداران قبلی در افزایش سرمایه

شرکت هایی که سهامشان در بورس یا فرا بورس معامله می شود، گاهی اوقات برای تامین منابع مالی مورد نیازشان ، سهام جدید منتشر کرده و از طریق فروش این سهام در بورس، سرمایه خود را افزایش می دهند. در جریان افزایش سرمایه شرکت ها ، سهامداران فعلی شرکت به نسبت سهام خود، در اولویت خرید سهام جدید قرار دارند به این معنا که سهام جدید شرکت نیز باید ابتدا به سهامداران فعلی همان شرکت عرضه و در صورت عدم تمایل آنها برای خرید به سایر سرمایه گذاران واگذار شود. بدین منظور شرکت به سهامداران فعلی خود اوراق حق تقدم می دهد تا با استفاده از این اوراق بتوانند سهام جدید را خریداری کنند.

اهمیت این موضوع از آن جهت است که سهام جدید منتشر شده توسط شرکت بر اساس قانون با قیمت اسمی یعنی ۱۰۰ تومان منتشر می شود در حالی که ممکن است قیمت سهام آن شرکت در بورس به دلیل عملکرد موفق آن شرکت بیشتر از ۱۰۰ تومان باشد.

سهامداران فعلی شرکت در صورت عدم تمایل به مشارکت در افزایش سرمایه، حداقل ۶۰ روز مهلت دارند تا اوراق حق تقدم خود را در بورس یا فرا بورس فروخته و از سود حاصل از فروش این اوراق بهرمند شوند.

حقوق غیر مالی سهامداران بورس

1. حق شکایت

سهامدارن یک شرکت حق دارند باتوجه به نوع تخلفات احتمالی مدیران شرکت، از آنان به مراجع قانونی شکایت کنند

در مجموع سهامداران سه نوع حق شکایت دارند:

الف. شکایت کیفری

شکایت کیفری به آن دسته از اقداماتی مربوط می شود که بر اساس قانون، جرم شناخته شده اند. شکایت کیفری به طور مشخص مربوط به ارتکاب جرایم توسط مدیران شرکت است بنابراین در صورتی که مدیر عامل و یا اعضا هیئت مدیره شرکت یکی از این جرایم را مرتکب شوند، سهامداران می توانند از آنان به مراجع قضایی و یا سازمان بورس شکایت کنند.

1. خودداری از ارائه اطلاعات مهم شرکت به بورس؛
2. سو استفاده مدیران شرکت از اطلاعات نهانی؛
3. خرید و فروش سهام بر اساس اطلاعات نهانی؛
4. افشا و انتشار اطلاعات با اهمیت به صورت غیر قانونی؛
5. دستکاری قیمت سهام .

ب.  شکایت حقوقی

شکایت حقوقی به طور مشخص مربوط به خودداری شرکت از پرداخت سود نقدی سهامداران است.

در صورتی که مدیران شرکت از پرداخت سود نقدی به سهامداران در مهلت مقرر یعنی حداکثر ۸ ماه پس از برگزاری مجمع عادی سالیانه خودداری نمایند، سهامداران آن شرکت می توانند از شرکت شکایت کنند.

نحوه شکایت چنین مواردی به این صورت است که سهامدارانی که شرکت آنها  عضو کانون نهادهای سرمایه گذاری یا شرکت های سرمایه گذاری سهام عدالت باشد به کانون های مزبور و سایر سهامداران نیز به کانون های کارگزاران بورس و اوراق بهادار مراجعه و شکایت خود را مطرح می کنند.

در  صورتی که علی رغم پیگیری های کانون مذکور، شرکت باز هم از پرداخت سود خودداری کرد، سهامداران شرکت باید شکایت خود را از طریق سایت اینترنتی هیات داوری سازمان بورس مطرح کنند.

رای صادره توسط هیات داوری قطعی بوده و شرکت در صورت محکوم شدن در هیات داوری نه تنها باید سود معوق سهامداران بلکه خسارت های وارده به آنان را نیز پرداخت نماید.

ج.  شکایت انضباطی

سهامداران علاوه بر شکایت کیفری و حقوقی می توانند در صورت مشاهده نقض قوانین و مقررات مربوط،  اقدام به شکایت انضباتی نمایند، برای مثال یکی از تخلفات انضباطی، عدم افشای فوری اطلاعات مهم شرکت است. در صورتی که سهام داری با این مسئله مواجه شود می تواند شکایت خود را از طریق پایگاه اینترنتی سامانه شکایات سازمان بورس و اوراق بهادار به نشانی shekayat.seo.ir  مطرح نماید. بر اساس قانون بازار اوراق بهادار کمیته رسیدگی به تخلفات سازمان بورس ، هیات مدیره شرکت بورس ، هیات رسیدگی به تخلفات سازمان بورس و در نهایت هیات مدیره سازمان ، به تخلفات انتظامی مدیران شرکت ها رسیدگی کرده و در صورت اثبات تخلف ، مدیران شرکت را به مجازات های انضباتی زیر محکوم می کنند:

• تذکر و اخطار شفاهی یا کتبی ؛
• تعلیق موقت یا لغو دائم مجوز فعالیت ؛
• سلب صلاحیت مدیر متخلف ؛
• توقف موقت معاملات و یا لغو دائم پذیرش شرکت در بورس یا فرابورس ؛
• اعلام عمومی آرای انضباطی صادر شده .

سازمان بورس و اوراق بهادار همچنین می تواند شرکت های متخلف و مدیران آنها را به پرداخت جریمه نقدی از یک میلیون تا صد میلیون تومان محکوم کند که این رای قطعی و لازم الاجرا خواهد بود.

2. حق فروش سهام

اولین و بدیهی ترین حق یک سهامدار این است که در هر زمان بتواند به کارگزار مراجعه کرده و سهام خود را به قیمت روز بفروشد و مبلغ حاصل از فروش سهام را ۴ روز پس از آن دریافت نماید. البته اگر سهامدار قصد داشته باشد با مبلغ ناشی از فروش سهام اقدام به خرید سهام دیگری نماید می تواند همان روز این کار را انجام دهد.

همچنین از دیگر حقوق سهامداران  بورس می توان به حق رای در خصوص تصمیمات کلیدی شرکت به میزان سهم خود، حق اطلاع ، حق شرکت در مجمع عمومی یا فوق العاده و  حق نظارت بر شرکت اشاره کرد.

اشتراک گذاری: