توقیف ملک وقفی

توقیف ملک وقفی،با تعریفی که از عقد وقف در قانون مدنی ارائه میشود منافات دارد. چرا که در وقف،عین مال حبس میشود و قابلیت نقل و انتقال از آن سلب میگردد. در حالیکه هدف از توقیف املاک، دسترسی به حقی است که مورد تضییع قرار گرفته است.و اما توضیحات کامل تر را در ادامه ارائه خواهیم داد.

ملکی که درخواست توقیف آن میشود باید واجد چه شرایطی باشد؟

در ابتدا لازم به ذکر است که،توقیف ملک به معنای محدود کردن اختیارات مالک نسبت به ملک میباشد.اعم از اینکه سبب توقیف، آرای دادگاهها باشد،یا در راستای اجرای اسناد لازم الاجرا یا توقیف ملک باشد.بنابراین مالک هیچگونه اختیاری نسبت به ملک نخواهد داشت.البته تا زمانی که به سبب توقیف،رسیدگی و اتخاذ تصمیم شود.
واما جهت توقیف ملک لازم است که ملک مزبور دارای شروطی باشد،از جمله اینکه:

۱-مالیت داشته باشد

مالی که اصولا بازداشت میشود برای این است که از آن استیفای دینی و حقی گردد.درچنین مواردی مسلم است که مال باید مالیت داشته باشد و دارای ارزش اقتصادی باشد.بازداشت مال مدیونی که فاقد ارزش داد و ستد است سودی به حال طلبکار نخواهد داشت.اکثر املاک ،به ویژه املاکی که دارای سند هستند واجد ارزش میباشند. برای اطلاع از قلع و قمع و نحوه رسیدگی به به این نوع دعاوی نیز در لینک قبل میباشد.

۲-قابل نقل و انتقال باشد:

اصولا بازداشت ملک در اداره ثبت برای جلوگیری از نقل و انتقال است.و ملکی که قابلیت نقل وانتقال را نداشته باشد ،بازداشت آن برای منع از نقل و انتقال بی معنی خواهد بود.مالی که برای تضمین دین معرفی میشود،اگر قابل نقل وانتقال نباشد،نمیتوان به مزایده گذاشت،وطلب خواهان ومحکوم له را وصول کرد.

۳- قابل تملک خصوصی باشد:

اموالی مثل معابر و شوارع که طبق ماده ۲۴ قانون مدنی قابل تملیک و تملک نیست،قابلیت بازداشت را ندارد.

مال وقفی قابل بازداشت نیست،چون قابل تملیک و تملک نیست.اما اگر طبق ماده ۳۴۹قانون مدنی فروخته شود،به عنوان مالکیت خریدار قابل بازداشت است.

۴-قابل تسلیم باشد

ملک مورد بازداشت باید برحسب ذات و طبیعت خود قابلیت تسلیم داشته باشد.ماده ۳۴۸ قانون مدنی عدم قابلیت تسلیم را موجب بطلان در معاملات دانسته است.

۵-قابل بازداشت باشد

یعنی از املاکی نباشد که طبق قانون بازداشت آن، ممنوع است.هرچند مالیت داشته و قابل دادو ستد باشد.

۶-ملک آزاد باشد

یعنی تصرف در آن برای مالک جایز باشد و با مانعی برخورد نکند.

۷-متعلق به شخص مورد نظر باشد

ملکی را میتوان بازداشت کرد،که مالکیت شخص مورد دعوی یا شخصی که میخواهیم ملک وی را بازداشت کنیم،نسبت به آن ملک محرز باشد.

آیا توقیف ملک وقفی امکان پذیر است؟

طبق ماده ۴۵۵ قانون مدنی در وقف، عین مال حبس میگردد.بدین معنی که عین مال قابلیت نقل و انتقال ندارد.لذا یکی ازشرایط املاک قابل بازداشت،قابلیت نقل و انتقال آن است،که از این نظر ملک وقفی این شرط را ندارد.

بنابراین اساسا توقیف ملک موقوفه که متعلق به محکوم علیه نیست جواز قانونی ندارد.

اما با توجه به تعریف اجاره در ماده ۴۶۶ قانون مدنی،منافع موقوفه از مال موقوفه متمایز است.بنابراین چنانچه منافع موقوفه متعلق به محکوم علیه باشد میتوان توقیف نمود.اما اگر استیفاء طلب ازمنافع موقوفه مستلزم واگذاری مورد اجاره شود،مزایده و واگذاری منافع به غیر،مستلزم جلب موافقت موجر(موقوفه)هم میباشد.

چه شباهتی میان توقیف ملک و ملک وقفی وجود دارد؟

نتیجه توقیف ملک ، منع نقل و انتقال حقوقی و داد و ستد آن است. و همینطور در وقف نیز ، عین مال حبس میشود،و قابلیت نقل و انتقال را ندارد.

چه تفاوتی میان توقیف ملک و ملک وقفی وجود دارد؟

۱) در بازداشت تعلق حق شخص است که مانع نقل و انتقال ملک میشود.اما در ملک موقوفه اقدام خیر خواهانه واقف مانع انتقال میشود.
2)بیع ملک وقفی، ممنوع بوده و محکوم به بطلان است.اما بالعکس در بازداشت ملک از مالکیت مالک خارج نمیشود،مگر اینکه منجر به مزایده و فروش شود.
3)وقف دائمی است اما بازداشت موقتی.
4)وقف شخصیت مستقل از واقف دارد. و به محض تحقق وقف و قبض،واقف حق هیچگونه دخل وتصرف در آن را ندارد.واما در ملک بازداشتی ملکیت از آن خود مالک است،هرچند که محدودیتی برایش ایجاد شده است.