مطالبه وجه سفته

اگر صادرکننده سفته به تعهد خود مبنی بر پرداخت وجه سفته در موعد مقرر عمل نکند، دارنده ناچار به طرح دعوا به خواسته مطالبه وجه سفته در مرجع صالح خواهد بود.

 مطالبه وجه سفته از طریق طرح دعوای حقوقی

بر خلاف وصول چک برگشتی که از سه طریق قابل تعقیب است؛ مطالبه وجه سفته که توسط هیچ یک از مسئولان پرداخت نشده، تنها از طریق طرح دعوا در دادگاه حقوقی میسر می باشد. اقامه دعوای مطالبه وجه سفته مستلزم تقدیم دادخواست مطابق شرایط مقرر در قانون آئین دادرسی مدنی است.

مرور زمان اقامه دعوای مطالبه وجه سفته

وفق مواد ۳۱۸ و ۳۱۹ قانون تجارت، اگر صادرکننده سفته تاجر باشد یا سفته برای امور تجاری صادر شده باشد، دارنده مکلف است ظرف ۵ سال طرح دعوا نماید. در صورتی که صادرکننده سفته تاجر نبوده و سفته نیز برای امور تجاری صادر نشده باشد، طرح دعوا فاقد مرور زمان است.

مهلت ۵ ساله مذکور در فوق از زمان اعتراض یا آخرین اقدام قضایی آغاز خواهد شد و در صورتی که نسبت به عدم پرداخت سفته، اعتراض نشده باشد، آغاز مهلت از تاریخ انقضای مهلت اعتراض محاسبه می شود.

وظایف دارنده سفته

بهره مندی دارنده از مزایای سفته منوط به انجام وظایفی است که به موجب قانون بر عهده دارنده قرار گرفته است.

در مورد سفته هایی که به صورت عند المطالبه صادر می شود، دارنده باید نهایتا ظرف یکسال از تاریخ صدور، وجه آن را مطالبه نماید؛ مگر اینکه بین طرفین سفته، توافق دیگری صورت گرفته باشد.

اگر در سفته، موعد معینی برای پرداخت قید شده باشد، دارنده موظف است در همان تاریخ، وجه سفته را مطالبه کند و در صورتی که صادرکننده مبلغ سفته را نپردازد، ظرف ۱۰ روز از تاریخ سررسید، اعتراض عدم تادیه را به عمل آورد.

ضمنا در صورتی که محل تادیه سفته در ایران باشد، دارنده باید ظرف یکسال از تاریخ اعتراض، اقامه دعوا نماید و در سفته هایی که محل تادیه آنها خارج از ایران است، مهلت اقامه دعوا، دو سال از تاریخ اعتراض عدم تادیه است.

مسئولیت متعهدان پرداخت وجه سفته

در حالتی که دارنده وظایف قانونی خود را انجام داده و مواعد ثبت اعتراض و طرح دعوا را نیز رعایت کرده باشد، می تواند به صادرکننده و ظهرنویسان مراجعه کند. صادرکننده و ظهرنویسان در برابر دارنده نسبت به کل وجه سفته مسئولیت تضامنی دارند و دارنده می تواند به هر یک از آنها، مجتمعا یا منفردا، رجوع نموده و کل مبلغ سفته را مطالبه نماید.

دارنده که به وظایف خود عمل کرده باشد در مراجعه به ظهرنویسان ملزم به رعایت ترتیب نیست و می تواند کل مبلغ را از هر یک از ظهرنویسان مطالبه کند. در صورتی که دارنده به وظایف خود عمل نکرده یا مواعد قانونی را رعایت نکرده باشد، حق رجوع به ظهرنویسان را از دست داده و تنها می تواند به صادرکننده سفته مراجعه نماید.

مسئولیت ضامن مسئولان پرداخت وجه سفته

مسئولیت ضامن تابع مسئولیت مضمون عنه است؛ یعنی اگر دارنده طبق ضوابط فوق حق رجوع به مضمون عنه را داشته باشد به ضامن او نیز می تواند رجوع کند و اگر به هر علتی حق مطالبه وجه از مضمون عنه را نداشته باشد، به ضامن او نیز نمی تواند مراجعه نماید.

حق حبس در تادیه وجه سفته

کلیه مسئولان سفته برای تادیه وجه آن، حق حبس دارند، به این معنی که می توانند پرداخت وجه سفته را منوط به تسلیم سفته و مدارک مربوط به اعتراض عدم تادیه نمایند. چنانچه دارنده با وجود دریافت مبلغ، از تسلیم سفته خودداری کند، صادرکننده می تواند با اقامه دعوای استرداد لاشه سفته، الزام او را از دادگاه بخواهد.

مطالبه وجه سفته از ورشکسته

در صورتی که یکی از مسئولین پرداخت سفته یا برخی از آنان ورشکسته شوند، دارنده می تواند در هیات غرمای هر کدام از مسئولین که بخواهد وارد شود، همچنین می تواند در هیات غرمای همه مسئولین ورشکسته وارد شود.

مطالبه وجه سفته از سوی دارنده فاقد اهلیت

تادیه سفته در وجه دارنده محجور یا ورشکسته معتبر نبوده و متعهد پرداخت وجه سفته باید مبلغ را به نماینده قانونی محجور یا مدیر تصفیه ورشکسته بپردازد. پرداخت وجه سفته به محجور موجب برائت ذمه صادرکننده نخواهد بود و اگر مبلغ نزد محجور تلف شود، صادرکننده باید مجددا وجه سفته را پرداخت نماید.

مرجع صالح جهت رسیدگی به دعوای مطالبه وجه سفته

رسیدگی به دعوای مطالبه وجه سفته در صلاحیت دادگاه عمومی حقوقی محل اقامت خوانده قرار دارد.

ضمانت اجرای عدم طرح دعوا در مواعد مقرر

اگر ظرف مهلت های یک ساله یا دو ساله نسبت به اقامه دعوای مطالبه وجه سفته اقدام نشود، سفته در حکم یک سند مدنی خواهد بود و می توان وجه آن را مطالبه کرد؛ اما دارنده از مزایای خاص اسناد تجاری مثل درخواست تامین خواسته چک و سفته بدون نیاز به تودیع خسارت احتمالی محروم می شود.