اشخاص به سبب افزایش رقابت در بازار کسب و کار، علاقه مند به ثبت طرح صنعتی خود می باشند تا بتوانند به وسیله جلب کردن نظر مخاطبان در بازار از رقبای خود جلو زده و محصولات و کالاهای خود را به فروش رسانند. با افزایش تقاضای مخاطبان برای ثبت طرح صنعتی، احتمال بروز اختلاف در خصوص طرح صنعتی گسترش یافته است، دعوای ابطال طرح صنعتی یکی از دعاوی قابل تعقیب در دادگاه ها می باشد.
موارد ابطال طرح صنعتی
بر اساس ماده ۲۹ قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری، هر ذی نفع می تواند در صورت احراز یکی از شرایط ذیل، درخواست ابطال طرح صنعتی را از مرجع صالح درخواست نماید:
الف) در صورتی که طرح صنعتی جدید و اصیل نباشد
چنانچه طرح صنعتی از طریق انتشار یا استفاده به هر نحو دیگر قبل از تسلیم اظهارنامه یا قبل از حق تقدم اظهارنامه برای ثبت افشاء شده باشد، طرح جدید و اصیل محسوب نگردیده و در مرجع صالح قابل ابطال می باشد.
ب) طرح هایی که منحصرا در نتیجه عملکرد فنی محصول ایجاد شده باشد
چنانچه طرح صنعتی تنها دسترسی به یک نتیجه فنی بدون اعمال تغییرات ظاهری را ایجاد نماید قابل ابطال در مرجع صالح می باشد. طراحان می بایست طرح صنعتب را به گونه ای طراحی نمایند که ظاهر کالا مشتریان بسیاری را به خود جذب نماید
ج) چنانچه طرح صنعتی مخالف موازین شرعی یا نظم عمومی و اخلاق حسنه باشد
متقاضی ثبت طرح صنعتی می بایست در زمان ثبت طرح به این مسئله توجه نماید که طرحی که برای ثبت ارائه داده است مخالف موازین شرعی یا نظم عمومی و اخلاق حسنه نباشد. برای مثال طرح صنعتی توهین به مقدسات مذهبی نباشد و یا از علائم شیطان پرستی محسوب نگردد.
د) طرح هایی که قبلا در فنون و صنایع پیش بینی شده است
متقاضی ثبت طرح صنعتی می بایست قبل از تقاضای ثبت با بررسی دقیق اطمینان حاصل نماید که طرح ارائه شده قبلا در فنون و صنایع پیش بینی نگشته باشد، در غیر این صورت طرح صنعتی قابل ابطال در مرجع صالح می باشد.
خواهان دعوای ابطال طرح صنعتی
هر ذی نفع می تواند خواهان دعوای ابطال طرح صنعتی قرار گرفته و بر علیه متقاضی ثبت طرح صنعتی دعوای ابطال طرح صنعتی را اقامه نماید. بنابراین تمامی وارد کنندگان، تولید کنندگان کالاهای موضوع طرح صنعتی ثبت شده، حق اقامه دعوا ابطال گواهی نامه طرح صنعتی را خواهند داشت، چنانچه دعوا از سوی اشخاصی که ذی نفع نباشد در دادگاه اقامه گردد، دادگاه حکم به رد دعوا صادر خواهد نمود.
نحوه طرح دعوای ابطال طرح صنعتی
هر ذی نفع می تواند به مرجع صالح مراجعه نموده و ابطال طرح صنعتی را درخواست نماید. ذی نفع موظف می باشد طی ارائه دادخواست ثابت کند که یکی از شرایط فوق الذکر رعایت نگشته است یا کسی که طرح صنعتی به نام او ثبت شده، پدید آورنده واقعی آن طرح یا قائم مقام او نیست.
مطالبه خسارات ناشی از نقض حقوق ذی نفع در طرح صنعتی
چنانچه شخصی بر خلاف مقررات قانونی اقدام به ثبت طرح صنعتی نماید که پیش تر به ثبت رسیده است و به سبب این موضوع به حیثیت و اعتبارات و موقعیت ذی نفع خسارت وارد گردد، مسئول جبران آن است؛ همچنین چنانچه به سبب ثبت خلاف طرح صنعتی مشتریان ذی نفع کم گردد یا در معرض از بین رفتن باشد می تواند از مرجع صالح موقوف شدن عملیات مزبور را خواسته و در صورت اثبات تقصیر، زیان وارده را از وارد کننده مطالبه نماید.
درخواست دستور موقت در دعوای ابطال طرح صنعتی
در صورتی که استفاده غیرمجاز از طرح صنعتی سبب ورود خسارت گردد، مدعی می تواند در ضمن دعوای ابطال طرح صنعتی تقاضای صدور دستور موقت مبنی بر منع استفاده از امتیازات قانونی طرح مذکور را درخواست نماید . خواهان مکلف است برای جبران خساات احتمالی که ممکن است از دستور موقت حاصل گردد ، تامی مناسبی را نزد دادگاه بسپارد .
از آن جا که قبول یا رد دستور موقت مستقلا قابل اعتراض نمی باشد، مدعی می تواند اعتراض خود را ضمن تجدیدنظرخواهی از حکم صادره در مر مرجع صالح مطرح نماید .
مرجع صالح جهت طرح دعوای ابطال طرح صنعتی
رسیدگی به دعوای ابطال طرح صنعتی در صلاحیت شعبه یا شعب خاص دادگاه های عمومی تهران می باشد. ذی نفع می تواند دعوای ابطال طرح صنعتی را نسبت به کل طرح یا قسمتی از طرح مطرح نماید.
اعتراض به دعوای ابطال طرح صنعتی
تجدیدنظر خواه می تواند ظرف بیست روز از تاریخ ابلاغ رای بدوی با مراجعه به شعب تجدیدنظر اعتراض خود را ارائه نماید .
نحوه اجرای حکم
هرگاه طرح صنعتی باطل گردد، از تاریخ ثبت باطل تلقی می شود. رای نهایی دادگاه به مرجع ثبت ابلاغ می گردد و مرجع مذکور آن را ثبت و به هزینه محکوم له، آگهی مربوط به آن را در اولین فرصت ممکن در روزنامه رسمی منتشر می کند. محکوم له می تواند مخارج مزبور را جزء خسارت از محکوم علیه مطالبه کند.