قرارداد فروش ، قراردادی است که از منظر فروشنده تنظیم شده باشد ، بنابراین الزاما بایستی متن آن در سربرگ رسمی فروشنده تنظیم شود. از منظر خریدار ، این قرارداد یک قرارداد خرید محسوب می شود.

قرارداد فروش ممکن است مکتوب و یا به صورت شفاهی باشد.

موضوع قرارداد فروش

در ماده موضوع قرارداد فروش ،  نیاز به معرفی دقیق کالا از قبیل ؛ دل، کد شناسه ، رنگ، اندازه و….نیست و بهتر است این موارد را در ماده جداگانه ای مطرح کنید که تمامی این اوصاف به طور دقیق و به دور از ابهامی نوشته شوند و حتی می توان اوصاف مورد معامله را در پیوست مربوطه توضیح داد.

زمان انتقال مالکیت در قرارداد فروش

اهمیت تعیین زمان انتقال مالکیت تنها  در تعیین طرفی که در بیع تجاری باید متحمل پیامد تلف شود ، نیست ؛ بلکه هنگامی که یکی از طرفین در حالیکه مالکیت مبیع به وی انتقال داده شده ورشکسته شود و هنوز ثمن معامله را پرداخت نکرده باشد ، بر اهمیت تعیین زمان انتقال مالکیت افزوده می شود ؛ زیرا در مورد اخیرمالکیت به مشتری منتقل می گردد و فروشنده به دلیل ورشکستگی خریدار نمی تواند مبیع را از مشتری ورشکسته پس بگیرد و مجبور است وارد صف طلبکاران مشتری شود.. برای پرهیز از این مشکل ، فروشنده انتقال مالکیت را منوط به پرداخت ثمن می کند، که این امر به چند شکل صورت می گیرد . برای مثال می توان  در قرارداد فروش ، شرط صریح در این باره وضع کرد.

تکالیف مشتری در قرارداد فروش  

در قرارداد فروش ، مشتری ملزم به پرداخت ثمن توافق شده در قرارداد می باشد . مشتری باید ثمن را در موعد و در محل توافق شده و بر طبق شرایطی که در قرارداد فروش  مقرر گردیده است ، پرداخت نماید. در صورت عدم پرداخت مبلغ توسط مشتری در تاریخ توافق شده ، بر اساس ماده ۳۷۷ ق.م ،  فروشنده حق دارد از تسلیم مبیع خودداری کند تا طرف دیگر حاضر به تسلیم شود .

همچنین مطابق با ماده ۳۷۶ ق.م در صورت تاخیر در پرداخت ثمن ، مشتری اجبار به تسلیم می شود ؛ کما اینکه ماده ۳۹۵ مقرر می دارد که اگر مشتری ثمن را در موعد مقرر پرداخت نکند ، فروشنده حق خواهد داشت که بر طبق مقررات با استناد به خیار تاخیر ثمن ، معامله را فسخ یا از حاکم اجبار مشتری را به پرداخت ثمن بخواهد .

تکالیف فروشنده در قرارداد فروش

تکالیف فروشنده در قرارداد فروش به محض بستن قرارداد به مشتری منتقل می گردد ؛ در ماده ۳۶۲ قانون مدنی تصریح شده است که “از آثار بیعی که صحیحا واقع شده باشد این است که به مجرد وقوع بیع ، مشتری مالک کالا می شود.”

تسلیم کالای فروخته شده  به مشتری تکلیف دیگر فروشنده است که تا این عمل صورت نگیرد، پیامد تلف آن بر دوش فروشنده می باشد.

محل و موعد تحویل کالا در قرارداد فروش

چنانچه طرفین قرارداد بر روی محل تحویل کالا توافق کرده باشند ، کالا باید در محل توافق شده تسلیم شود. لکن اگر توافقی در مورد محل تسلیم کالا صورت نگرفته باشد ، مطابق ماده ۳۷۵ قانون مدنی کالا در محلی تسلیم می شود که قرارداد در آنجا واقع شده است ، مگر اینکه عرف و عادت مقتضی تسلیم در محل دیگری باشد .

مبیع باید در موعد مقرر تحویل مشتری شود . طبق ماده ۳۷۰ قانون مدنی اگر طرفین معامله برای تسلیم کالا زمان مشخصی را تعیین کرده باشند،  قدرت بر تسلیم در آن موعد شرط است ، نه در زمان قرارداد.

طرفین می توانند مقرر کنند که هر یک از این سه مسئله ” زمان، مکان و چگونگی تحویل ” در ماده جداگانه ای مورد توافق قرار گیرد یا اینکه ممکن است آنها را به همراه سایر تعهدات فروشنده ذکر نمایند. “

ولی چنانچه زمان ، مکان و چگونگی تحویل دارای شرایط خاص و طی تشریفات اداری و اجرایی مخصوصی باشد ، بهتر است در مواد جداگانه به آن پرداخته شود.

محل و موعد پرداخت ثمن

اصولا پس از انجام هر قرارداد فروشی  مشتری موظف است که بلافاصله نسبت به تحویل ثمن اقدام کند. با توجه به بند ۴ ماده ۳۶۲ قانون مدنی “عقد بیع مشتری را به تادیه ثمن ملزم می کند. لکن مشتری می تواند تادیه ثمن را منوط به انقضا مدت معینی نماید.”

در حقوق ایران با عنایت به بند ۳ و ۴ ماده ۳۶۲ و تصریح ماده ۳۹۴ قانون مدنی مشتری باید ثمن را در موعد و محل و بر طبق شرایطی که در قرارداد فروش مقرر شده  است پرداخت نماید .  اگر مشتری از انجام این تعهد سر باز زند ، فروشنده با رجوع به محکمه می تواند وی را اجبار نماید..

همچنین بر اساس ماده ۳۴۱ قانون مدنی ممکن است که برای پرداخت تمام یا قسمتی از ثمن مهلتی قرار داده شود . اگر مشتری ثمن را در موعد مقرر پرداخت نکند ، فروشنده حق خواهد داشت که بر طبق مقررات مربوط به خیار ثمن معامله را فسخ یا از حاکم اجبار مشتری را بخواهد.

 حمل ونقل کالا در قرارداد فروش

بارگیری و تخلیه و حمل و نقل از مبدا تا مقصد و مراحل حمل و نقل و هزینه های آن و مجوز هایی که باید برای حمل و نقل اخذ گردند نیز یکی دیگر از موارد با اهمیت در قرارداد فروش می باشد و ارائه آن از سوی فروشنده به خریدار نیز ضروری است زیرا چنانچه به هر دلیلی کالای مورد معامله آسیب ببیند یا به طور کلی از بین برود ، اثبات اینکه این کالا با چه مجوز هایی ، چگونه و تا کجا آمده صرفا با ارائه مدارک و مستندات امکان پذیر است .

خسارات در قرارداد فروش

خسارات ناشی از تاخیر یا عدم تحویل تمام یا بخشی از مبیع نیز با توجه به نوع و اهمیت زمان تحویل ، باید به درستی مشخص و مورد توافق قرار گیرد . درج این نکته می تواند مطالبه خسارت از سوی خریدار و تصمیم مرجع رسیدگی را سرعت بخشد زیرا با توجه به توافق طرفین بر اساس ماده ۱۰ ق.م صورت گرفته ، مرجع رسیدگی بی نیاز از ارجاع موضوع به کارشناس رسمی می شود.

نکات مهم در تنظیم  قرارداد فروش

1. در صورتی که کالا مورد معاله از روی نمونه فروخته شده و قرارداد بر اساس نمونه تنظیم گردیده است ، بهتر است همان نمونه با مدارک و مستندات احتمالی تا زمان تحویل گیری تمامی مبیع مستند سازی و حفظ شود.
2. اگر تسلیم مبیع تابع رعایت شرایط قانونی است، باید مشخص شود که اولا مدت عرفی برای تحویل چقدر است و ثانیا هزینه های آن بر عهده کدام یک از طرفین قرارداد است.
3. باید در ماده تحویل دهی نوشته شودکه فروشنده اقرار و ادعا می کند نسبت به تسلیم تمامی کالای مورد معامله قدرت تسلیم دارد ؛ درج این نکته جهت رعایت ماده ۳۷۲ قانون مدنی می باشد ، زیرا اگر فروشنده نسبت به مقداری از مبیع قدرت تسلیم نداشته باشد، قرارداد نسبت آن مقدار باطل و لذا خریدار با استناد به همین ماده و متنی که پیشنهاد شد، می تواند ثمن این قسمت از قرارداد را به سهولت مطالبه کرده و پس بگیرد.
4. اینکه تحویل گیری الزاما می بایست با تست و آزمایش همراه باشد یا رویت تحویل گیرنده کفایت می کند نیز حائز اهمیت است.

دفتر حقوقی بین المللی دادپویان حامی با ده سال سابقه در حوزه دعاوی و تنظیم قراردادهای داخلی و بین المللی آماده ارائه مشاوره حقوقی تخصصی در زمینه انواع قراردادها می باشد.

اشتراک گذاری: