الزام به تنظیم سند رسمی خودرو

در تمامی معاملات خودرو بنا به ماده ۳۳۸ قانون مدنی به محض انعقاد عقد بیع، خریدار مالک مبیع(خودرو) و فروشنده مالکیت ثمن معامله را بدست می آورد. و در صورت عدم ایفای تعهدات از سوی هر یک از طرفین، هریک از آنها جهت احقاق حقوق خود می تواند اقامه دعوا نماید. یکی از مهمترین دعاوی مطرح در این زمینه دعوای الزام به تنظیم سند رسمی خودرو است. زمانی که معامله خودرو با قولنامه یا مبایعه نامه صورت گرفته و فروشنده از انتقال رسمی خودرو به نام خریدار خودداری می نماید، در این صورت خریدار جهت جلوگیری از سوءاستفاده های احتمالی فروشنده، دادخواست الزام به تنظیم سند رسمی خودرو را تنظیم می نماید.

در ادامه به نحوه طرح دعوای الزام به تنظیم سند رسمی خودرو به طرفیت فروشنده یا فروشندگان، نحوه تنظیم دادخواست در صورتی که خودرو در توقیف باشد، هزینه دادرسی و مرجع رسیدگی به دعوا می پردازیم.

موضوع دعوای الزام به تنظیم سند رسمی

دعوای الزام به تنظیم سند خودرو زمانی مطرح می شود که پس از معامله خودرو با قولنامه یا مبایعه نامه، خریدار ثمن معامله را به صورت کلی یا جزئی پرداخت کرده است و فروشنده نیز خودرو را تحویل داده است. اما فروشنده قبل از انتقال قطعی سند، بنا به دلایلی نظیر اینکه فوت شده یا از ایران خارج گشته یا مجهول المکان شده باشد یا بنا به هر دلیل دیگری در دسترس نباشد. در این صورت چنانچه خریدار تقاضای انتقال رسمی سند را داشته باشد باید دادخواست الزام به تنظیم سند رسمی خودرو را ارائه دهد.

آیا جهت پذیرش دادخواست الزام به تنظیم سند رسمی خودرو تمام ثمن معامله می بایست به فروشنده پرداخت شده باشد؟

در خصوص دعوای مذکور قضات دادگاه ممکن است به دلیل عدم ارائه دلیل موجه جهت عدم پرداخت کامل ثمن یا عدم پرداخت بخشی از ثمن به فروشنده در راستای اجرای دادرسی عادلانه، در رای خود، الزام فروشنده به انتقال رسمی سند را منوط به پرداخت کامل ثمن یا پرداخت مابقی ثمن از سوی خریدار نماید.

نحوه دادخواست الزام به تنظیم سند خودرو در صورتی که فروشندگان خودرو متعدد باشند

در صورتی که مالک خودرو پس از معامله خودرو با قولنامه عادی، خودرو را متعاقبا به شخص یا اشخاص دیگری بفروشد، خریدار می تواند نسبت به طرح شکایت کیفری انتقال مال غیر علیه فروشنده اقدام نماید. و پس از اثبات این امر می تواند همزمان دعوای ابطال مبایعه نامه های بعدی و الزام به تنظیم سند رسمی خودرو را مطرح نماید. اما در صورتی که خریدار خودرو را از مالک رسمی خریداری نکرده باشد بلکه از خریدار ماقبل خود که ایشان هم دارای مبایعه نامه یا وکالتنامه از مالک رسمی بوده خریداری نموده باشد،  در اینجا خریدار جهت انتقال قطعی سند خودرو به نام خود می بایست به طرفیت فروشندگان ماقبل و مالک اصلی خودرو طرح دعوا نماید. اما ممکن است خریدار هنگام طرح دعوا قادر به شناسایی تمام فروشندگان  قبل از خود که الزاما باید طرف دعوا قرار گیرند، نباشد. در این صورت باید به طرفیت شخصی که نام او در دفاتر اسناد رسمی به عنوان مالک اصلی خودرو ثبت گردیده و فروشندگان معلوم المکان و فروشندگان مجهول المکان اقامه نماید. دادخواست الزام به تنظیم سند رسمی خودرو با ارائه مدارک لازمه چون کپی مصدق مبایعه نامه، کپی مدارک هویتی، کپی مصدق گواهی عدم حضور فروشنده و وکالتنامه در صورتی که دادخواست توسط وکیل ارائه شود، تقدیم دادگاه صالح می گردد.

در صورت فوت مالک ثبتی خودرو، می توان ابتدائا گواهی انحصار وراثت را درخواست، سپس به طرفیت ورثه دعوا را اقامه نمود. چنانچه انحصار وراثت اخذ نشده باشد باید ابتدائا انحصار وراث گرفته شود.

چنانچه وفق خواسته خریدار، رای به محکومیت فروشنده خودرو به تنظیم سند رسمی انتقال خودرو به خریدار صادر گردد رای صادره در صورتی قابلیت اجرا دارد که مالکیت خودرو در دفاتر اسناد رسمی به نام فروشنده ثبت شده باشد یا با استعلام از اداره راهور مالکیت او محرز گردد.

آیا در توقیف بودن مانع انتقال سند رسمی به نام خریدار است؟

در خصوص الزام به تنظیم سند خودرو توقیف شده، توجه به نکته لازم و ضروری است، برابر رویه دادگاهها و مطابق مقررات جاری کشور الزام به تنظیم سند برای خودرویی که توقیف شده است ممکن نیست. مگر اینکه خودرو پس از فروش، متوقف و بازداشت شده باشد. در این صورت خریدار می تواند با مراجعه به مرجع توقیف کننده به عنوان معترض ثالث بعد از رفع توقیف، اقدام به تنظیم سند رسمی خودرو به نام خود نماید. در صورتی که خودرو خریداری شده هنگام تنظیم مبایعه نامه در توقیف باشد، چنین معامله ای اثر قانونی ندارد چرا که فروش مال توقیفی امکان پذیر نیست. و خریدار صرفا می تواند دادخواست استرداد ثمن را علیه فروشنده مطرح  نماید.

انتقال رسمی خودروی در رهن

آیا انتقال رسمی خودروی که در رهن است امکانپذیر است؟

چنانچه خودرو خریداری شده در رهن باشد، قبل از دادخواست الزام به تنظیم سند رسمی خودرو  باید از رهن آزاد گردد. در غیر اینصورت باید همزمان با دعوای الزام به تنظیم سند رسمی خودرو، دعوای الزام به فک رهن را نیز مطرح نمود. بدلیل اینکه ثبت سند در دفاتر اسناد رسمی تا زمان فک رهن خودرو امکان‌پذیر نیست.

برای فک رهن خودرو چه شرایطی لازم است؟

• دریافت معرفی‌نامه از شرکت خودروسازی که ماشین در رهن آن است و ارائه نامه صادره به مرکز تعویض پلاک
• دریافت و ارائه گواهی مفاصا حساب از اجراییات در صورت عدم پرداخت جرایم معوقه
• مراجعه مالک یا وکیل قانونی به همراه خودرو در محل تعویض پلاک جهت انجام امور اداری فک رهن ماشین
• وجود سابقه اطلاعات مربوط به فک رهن ماشین در سامانه پلیس راهور مختص محصولات شرکت‌های سایپا و ایران خودرو
• تهیه برگ معاینه فنی صادره از مراکز مکانیزه مجاز برای اتومبیل‌های دولتی یا شخصی

تکلیف انتقال سند درصورتی که فروشنده حاضر به انتقال نشود؟

یکی از مراجعی که ملزم به صدور و تنظیم سند برای مالکیت خودرو می باشد، اداره ی ثبت اسناد و املاک می باشد. که این وظیفه توسط دفاتر  اسناد رسمی انجام می شود. که طرفین برای انجام آن باید در دفاتر اسناد رسمی حضور پیدا کنند. در صورتی که فروشنده به تعهد خود، مبنی بر حضور در دفتر خانه عمل نکند و خواهان (خریدار) درخواست صدور حکم به الزام به تنظیم سند خودرو را از دادگاه بخواهد و دادگاه در رای صادره فروشنده را محکوم به انتقال رسمی خودرو به نام خریدار نماید و او اقدام نکند، در این صورت، تشکیل پرونده اجرایی می گردد و نماینده دادگاه به نمایندگی در دفتر اسناد رسمی حاضر می گردد و به جای فروشنده امضا می کند.

مرجع رسیدگی به دعوای الزام به تنظیم سند رسمی

دعوای الزام به تنظیم سند خودرو، از جمله دعاوی حقوقی قابل طرح در دادگاه حقوقی محل اقامت خوانده و یا محل انعقاد قرارداد یا محل انجام تعهد است. دعوای مذکور یک دعوایی مالی است و حسب مورد در دادگاه صلح یا دادگاه عمومی حقوقی رسیدگی میشود. چنانچه مبلغ خواسته کمتر از یک میلیارد ریال باشد رسیدگی به دعوا در صلاحیت دادگاه صلح و چنانچه مازاد بر یک میلیارد ریال باشد باید در دادگاه حقوقی محل اقامت فروشنده یا محل انعقاد قرارداد طرح شود.

اگر فروشنده در ایران اقامتگاه نداشته باشد در صورتی که در ایران محل سکونت موقت داشته باشد در دادگاه همان محل باید اقامه گردد و هر گاه در ایران اقامتگاه و محل سکونت موقت ندشته ولی مال غیرمنقول داشته باشد دعوا در دادگاهی اقامه می شود که مال غیرمنقول در آن حوزه واقع است.

هزینه دادرسی برای رسیدگی به دعوا

هزینه دادرسی دعوای الزام به تنظیم سند رسمی خوردو در مرحله ی بدوی با توجه به موضوع دعوا محاسبه می گردد دعوای مذکور یک دعوای مالی است و هزینه دادرسی دعاوی مالی به میزان ۵/۳ درصد از قیمت خواسته یعنی اتومبیل است.

ادخواست الزام به تنظیم سند خودرو

مدارک لازم جهت دادخواست الزام به تنظیم سند خودرو

• مدرک هویتی خریدار
• تنظیم دادخواست الزام به تنظیم سند رسمی خودرو
• پرداخت هزینه دادرسی
• مبایعه نامه و استشهادیه شهود مبنی بر خرید خودرو با سند عادی
• وکالتنامه وکیل دادگستری

افراد نسبت به اموالی که خریداری می کنند، با تصرف خود نسبت به آن، مالک شناخته می شوند و حق هرگونه تصرف و اختیاری را دارند. با اقامه دعوای الزام به تنظیم سند رسمی خودرو از سوی خریدار، شعبه رسیدگی کننده به دعوای مذکور در صورت تکمیل بودن پرونده، جلسه رسیدگی را تعیین و به طرفین ابلاغ می نماید در جلسه رسیدگی با رویت مدارک و مستندات چنانچه حقانیت خریدار اثبات گردد قاضی رسیدگی کننده به موضوع پرونده حکم الزام فروشنده خودرو به انتقال سند به خریدار را صادر می نماید.

اجرای رای الزام فروشنده به خودرو به انتقال قطعی خودرو به خریدار

در صورتی که رای مبنی بر الزام فروشنده به انتقال سند رسمی خودرو به خریدار، صادر شده باشد و قطعی گردد، خریدار می تواند تقاضای صدور اجرائیه را بنماید. در این صورت پرونده اجرایی تشکیل می گردد و چنانچه خریدار در این خصوص هزینه ای پرداخت نموده باشد می تواند پس از تنظیم سند رسمی خودرو و باتقدیم دادخواست در مراجع قضایی حقوقی از فروشنده مطالبه نماید.

موسسه حقوقی دادپویان حامی با بیش از ۲۰ سال سابقه در زمینه وکالت دعاوی و با تکیه بر دانش و تجربه وکلای متخصص و متبحر، آماده پاسخگویی به سوالات حقوقی شما در این زمینه می باشد.